14 توصيه کليوي
احتمالا مي‌دانيد كه غليظ شدن ادرار سبب ته‌نشيني و رسوب تركيبات موجود در آن و در نتيجه تشكيل سنگ كليه مي‌شود. اين سنگ‌ها در اين عضو حساس، متشكل از مواد آلي هستند و گاهي مواقع در اندازه‌هاي مختلف به كوچكي يا بزرگي يك قلوه سنگ يافت مي‌شوند.
همان طور كه اشاره شد، حجم كم ادرار مهم‌ترين عامل خطر براي تشكيل سنگ‌هاي ادراري شناخته شده است اما سنگ‌هاي كلسيمي، شايع‌ترين نوع آنها هستند زيرا دفع كلسيم در اين موارد افزايش مي‌يابد:
هيپوتيروييديسم (کم‌کاري تيروئيد)، پس از مصرف مقدار زياد ويتامين D، در طي عدم تحرك براي طولاني مدت، استئوپروز (پوکي استخوان) و بعد از مصرف مقدار زياد كلسيم.
از سوي ديگر، كاهش جذب آب به وسيله روده در اثر اسهال يا از دست رفتن آب به صورت تعريق در مناطق گرمسير نيز در ايجاد اين نوع سنگ‌ها موثر شناخته شده‌اند. اما عارضه آن، درد شديدي است كه در اثر جا به جايي سنگ ايجاد مي‌شود. توصيه‌هاي تغذيه‌اي كه مبتلايان به سنگ كليه بايد به آن توجه كنند، آن است كه مقدار زيادي مايعات دريافت کنند که به اين ترتيب ادرار رقيق خواهد شد و در بعضي موارد با تغيير اسيديته ادرار از رسوب سنگ مي‌توان جلوگيري كرد. و اما توصيه‌هاي 14گانه:
1. متبلايان بايد دريافت مايعات را به بيش از 3 تا 4 ليتر در شبانه روز افزايش دهند. اين كار موجب افزايش حجم ادرار و كاهش غلظت مواد تشكيل دهنده سنگ مي‌شود. افرادي كه كليه‌هاي سنگ‌ساز دارند بايد حداقل 2 ليتر در طي روز مايعات مصرف كنند.
2. هرگز خود را به مرحله احساس تشنگي نرسانيد زيرا بروز اين حس نشان از لااقل 2درصد کاهش آب بدن است.
3. در مورد سنگ‌هاي كلسيمي، از غذاهاي غني از كلسيم و ويتامينD پرهيز و در محدوده توصيه شده (2 ليوان شير يا مايعات،يا 30 گرم پنير) دريافت شود.
4. در مورد سنگ‌هاي فسفات كلسيم و سنگ‌هاي فسفات آمونيوم و منيزيم، بايد PH ادرار را اسيدي كرد.
5. در مورد سنگ‌هاي اگزالات كلسيمي بايد از مصرف غذاهاي غني از اگزالات (آلبالو، آلو، كشمش، تمشك، ريواس، جوانه گندم، گوجه فرنگي، چغندر، كرفس، بادمجان، تره فرنگي، جعفري، اسفناج، شكلات، بادام زميني، فلفل سبز،هويج، قهوه فوري و چاي)خودداري شود. از مكمل ويتامينC نيز نبايد استفاده شود؛ به دليل آنكه موجب افزايش دفع اگزالات و رسوب آن در كليه‌ها مي‌شود و در اين شرايط PH ادرار بايد قليايي شود.
6. در مورد سنگ‌هاي سيستئيني هم PH ادرار بايد قليايي شود.
7. در مورد سنگ‌هاي اسيد اوريكي، پورين رژيم غذايي را بايد كاهش داد و PH ادرار را هم قليايي كرد.
8. كاهش مصرف پروتئين حيواني نيز لازم است. اين پروتئين‌ها مقدار كلسيم، اگزالات و اسيد اوريك را افزايش مي‌دهند.
9. در افرادي كه مستعد تشكيل سنگ هستند، دفع ادراري كلسيم كاهش مي‌يابد. رژيم غذايي حاوي چربي و نمك زياد و ميزان كم فيبر خطر تشكيل سنگ‌هاي كليوي را بالا مي‌برد. پس اين افراد بايد فيبر غذايشان را افزايش دهند.
10. كاهش دريافت كافئين نيز توصيه ديگري به اين بيماران است. دريافت زياد مواد غذايي كافئين دار، دفع ادراري كلسيم را افزايش داده و شانس تشكيل سنگ را بيشتر مي‌كند. احتمال تشكيل سنگ در افرادي كه مقدار زيادي الكل مصرف مي‌كنند نيز بالاست.
11. از آنجايي كه ويتامين C نيز مي‌تواند به اگزالات تبديل شود به نظر مي‌رسد كه دريافت بالاي ويتامين C احتمال تشكيل سنگ كليه را افزايش مي‌دهد. با وجود اين، معمولاً ميزان اگزالات ادرار افزايش نمي يابد مگر اينكه دوز ويتامين C دريافتي از 6 گرم در روز تجاوز كند كه اين امر هم در افراد معدودي ديده شده است. در افراد مستعد تشكيل سنگ كه مقادير بالاي ويتامين C دريافت مي‌كنند، مكمل ياري با ويتامين B6 و منيزيم مي‌تواند خطر افزايش اگزالات در ادرار را كاهش دهد.
12. جالب است بدانيد كه ويتامين B6 براي شكستن اگزالات مورد نياز است و در افرادي كه ميزان اگزالات ادرار آنها بالاست، احتمال تشكيل سنگ را كم مي‌كند. از منابع غذايي اين ماده مغذي مي‌توان به موز، سيب زميني، عدس و اسفناج اشاره كرد.
13. غذاهايي كه PHادرار را اسيدي مي‌كنند عبارتند از انواع گوشت قرمز و سفيد، پنير، تخم مرغ، نان و غلات، ذرت و عدس، آلو، گوجه، آب آلو وگوجه اما غذاهايي كه PH ادرار را قليايي مي‌كنند شامل شير و فرآورده‌هاي آن به جز پنير، تمام سبزي‌ها به غير از ذرت و عدس و تمام ميوه‌ها به استثناي آلو و گوجه سبزند. كره، عسل، روغن، شكر، چاي، قهوه و خامه نيز جزو غذاهاي خنثي به حساب مي‌آيند.
14. ماءالشعير نيز مي‌تواند براي کساني که سنگ‌هايي از جنس اگزالات کلسيم دارند، مفيد واقع شود.البته بايد چند روزي پشت سر هم مصرف شود. اگر اثر نکرد، ديگر ادامه مصرفش فايده‌اي ندارد چون تأثير ماءالشعير کوتاه مدت است.
منبع:www.salamat.com
/ك
