پيشگيري از بارداري به روش اورژانس
گفتگو با دکتر صفيه شهرياري‌افشار رييس انجمن تنظيم خانواده درباره روش اورژانس پيشگيري از بارداري
بيشتر زوج‌ها با روش‌هاي پيشگيري از بارداري آشنايي دارند اما با اين حال، گاهي بارداري‌هاي ناخواسته رخ مي‌دهد. پزشکان مي‌گويند تا مدت کوتاهي پس از اين واقعه، هنوز هم راهي براي پيشگيري از بارداري وجود دارد: يک راه اورژانسي! دکتر صفيه شهرياري‌افشار، جراح و متخصص زنان و زايمان، در اين گفتگو ما را با اين راه اورژانسي آشنا مي‌کند.
خانم دکتر! روش اورژانسي پيشگيري از بارداري يعني چه؟
روش اورژانسي، روشي است که اگر زوجي احتمال بارداري ناخواسته پس از تماس جنسي را بدهد (مثلا در اثر پارگي کاندوم يا استفاده نکردن از روش‌هاي مطمئن پيشگيري) مي‌تواند تا 5 روز پس از تماس جنسي نيز از آن استفاده نمايد. البته اين روش جزو روش‌هاي موثر پيشگيري از بارداري نيست ولي به هر حال، قابل استفاده است.
آيا مکانيسم آن براي جلوگيري از بارداري مشخص است؟
نه دقيقا! ولي احتمالا مجموعه‌اي از موارد مانند پيشگيري و تأخير در تخمک‌گذاري، تغيير موکوس دهانه رحم، اختلال در نفوذ اسپرم، اختلال در حرکت لوله‌ها و بالاخره اختلال در لقاح باعث تاثير آن مي‌شود.
بله؛ تهوع و استفراغ جزو شايع‌ترين عوارض مصرف اين قرص‌هاست و بهتر است نيم ساعت قبل و 4 تا 6 ساعت پس از مصرف هر دوز اين قرص از يک داروي ضدتهوع به دستور پزشک استفاده کرد. از ديگر عوارض مي‌توان به اختلال قاعدگي، سردرد و سرگيجه اشاره کرد.
کي بايد قرص را شروع کرد؟
اگر بيش از 5 روز از رابطه زناشويي همسران گذشته باشد و پيشگيري موثري استفاده نشده باشد، زن مي‌تواند با يکي از اين روش‌هااز بارداري ناخواسته جلوگيري نمايد:
1) قرص لوونورژسترول، 2 عدد يک‌جا در اولين فرصت
2) قرص LD، 4 عدد يک‌جا در اولين فرصت و چهار عدد 12 ساعت بعد.
3) قرص تري‌فازيک، 4 عدد قرص سفيد در اولين فرصت و 4 عدد قرص سفيد 12 ساعت بعد.
و در بعضي از کشورها هم از 2 عدد قرص HD در اولين فرصت و 2 عدد 12 ساعت بعد استفاده مي‌شود که البته به دليل هورمون بالا و عوارض، کمتر توصيه مي‌شود. قرص لوونورژسترول با اسامي تجاري مختلفي در بازار موجود است ولي در مراکز بهداشتي‌درماني به نام LNG يا لوونورژسترول در اختيار مراجعه‌کننده قرار مي‌گيرد.
چه افرادي مي‌توانند از اين روش استفاده کنند؟
خب، اين روش نبايد مورد استفاده دايم قرار بگيرد و فقط در موارد خاصي بايد استفاده شود: تماس جنسي محافظت‌نشده، استفاده نکردن از روش‌هاي موثر پيشگيري از بارداري، پارگي و خارج شدن کاندوم، فراموشي در مصرف قرص‌هاي پيشگيري از بارداري و... که البته بايد در بروز هر کدام از موارد فوق با پزشک يا ماما مشورت شود. از موارد ديگر، تأخير در تزريق آمپول‌هاي پيشگيري از بارداري و خروج آي‌يو‌دي در زماني به جز دوران قاعدگي است.
از ميان قرص‌هايي که نام برديد کدام بهتر است؟
مصرف اين قرص‌ها بسته به شرايط داوطلب و دسترسي به نوع قرص‌ها متفاوت است لذا براي استفاده از اين قرص‌ها بايد با پزشک يا ماما مشورت کرد. ولي توصيه‌هايي هم هست؛ مثلا اينکه قرص‌ها در اولين فاصله زماني ممکن پس از تماس جنسي محافظت‌نشده خورده شوند تا بيشترين اثربخشي را داشته باشند. قرص‌ها با شکم خالي خورده نشوند و در صورت استفراغ تا دو ساعت پس از استفاده، خوردن مجدد قرص‌ها ضروري است. حداکثر دفعات مجاز استفاده از اين روش در سير سيکل قاعدگي نيز يک بار است و بايد در حداقل دفعات ممکن در طول دوران باروري هر زن استفاده شود.
مجاز بودن مصرف يک‌بار از اين روش در هر دوره قاعدگي دليلي بر تاييد مصرف آن در هر دوره قاعدگي به عنوان روش پيشگيري از بارداري نيست. اين روش براي کساني که داروهاي ضد سل و ضدصرع مصرف مي‌نمايند، با احتياط صورت مي‌گيرد؛ چون اثربخشي اين قرص‌ها کمتر مي‌شود و بايد مصرف قرص لوونورژسترول افزايش يابد و جمعا 4 عدد استفاده شود. با توجه به اينکه افزايش تعداد تماس‌هاي جنسي بدون محافظت اثربخشي روش را کاهش و احتمال بارداري را افزايش مي‌دهد لذا يک خانم نمي‌تواند چند بار در طول يک دوره قاعدگي از اين روش استفاده نمايد.
اثربخشي اين قرص‌ها چه‌قدر است؟
اثربخشي روش اورژانسي پيشگيري از بارداري با قرص‌هاي لوونورژسترول 99 درصد و با قرص‌هاي ترکيبي حدود 97 درصد است؛ يعني ميزان بارداري با استفاده از اين روش در صورت استفاده از قرص‌هاي لوونورژسترول حدود 1 درصد و با استفاده از قرص‌هاي ترکيبي حدود 3 درصد گزارش شده است ولي اثربخشي آن با فاصله زماني تماس جنسي تا آغاز استفاده از روش ارتباط قابل توجهي دارد؛ يعني هر چه‌قدر فاصله زماني تماس جنسي تا آغاز استفاده از روش کوتاه‌تر باشد، اثربخشي آن بيشتر خواهد بود.
حرف آخر
استفاده از اين روش مي‌تواند باعث تغيير در زمان قاعدگي شود لذا اگر تأخير قاعدگي بيش از 7 روز شود بايد احتمال بارداري را مدنظر قرار داد و براي انجام مشاوره و تست بارداري به ماما يا پزشک مراجعه کرد. معمولا خانم‌ها سوال مي‌کنند اگر با مصرف دارو باز بارداري رخ داد چه کار کنيم؟ جواب اين است که با توجه به خطرناک نبودن اين روش براي جنين، در صورت وقوع بارداري، هيچ نيازي به ختم بارداري نخواهد بود. اجازه بدهيد يک نکته ديگر را هم خطاب به مسوولان بگويم.
در خارج از کشور، به نيرو‌هاي پليس که اولين افرادي هستند که با قربانيان خشونت‌هاي جنسي روبه‌رو مي‌شوند، روش‌هاي ضدبارداري اورژانس آموزش داده مي‌شود تا آن را به قربانيان بياموزند تا زمان طلايي پنج‌روزه از دست نرود. پيشنهاد من به نيروي‌هاي محترم انتظامي کشورمان اين است که با برقراري دوره‌هاي آموزشي براي پرسنل خود، به ما متخصصان در اين مهم ياري برسانند.
منبع:www.salamat.com
/ج
بيشتر زوج‌ها با روش‌هاي پيشگيري از بارداري آشنايي دارند اما با اين حال، گاهي بارداري‌هاي ناخواسته رخ مي‌دهد. پزشکان مي‌گويند تا مدت کوتاهي پس از اين واقعه، هنوز هم راهي براي پيشگيري از بارداري وجود دارد: يک راه اورژانسي! دکتر صفيه شهرياري‌افشار، جراح و متخصص زنان و زايمان، در اين گفتگو ما را با اين راه اورژانسي آشنا مي‌کند.
خانم دکتر! روش اورژانسي پيشگيري از بارداري يعني چه؟
روش اورژانسي، روشي است که اگر زوجي احتمال بارداري ناخواسته پس از تماس جنسي را بدهد (مثلا در اثر پارگي کاندوم يا استفاده نکردن از روش‌هاي مطمئن پيشگيري) مي‌تواند تا 5 روز پس از تماس جنسي نيز از آن استفاده نمايد. البته اين روش جزو روش‌هاي موثر پيشگيري از بارداري نيست ولي به هر حال، قابل استفاده است.
آيا مکانيسم آن براي جلوگيري از بارداري مشخص است؟
نه دقيقا! ولي احتمالا مجموعه‌اي از موارد مانند پيشگيري و تأخير در تخمک‌گذاري، تغيير موکوس دهانه رحم، اختلال در نفوذ اسپرم، اختلال در حرکت لوله‌ها و بالاخره اختلال در لقاح باعث تاثير آن مي‌شود.
بله؛ تهوع و استفراغ جزو شايع‌ترين عوارض مصرف اين قرص‌هاست و بهتر است نيم ساعت قبل و 4 تا 6 ساعت پس از مصرف هر دوز اين قرص از يک داروي ضدتهوع به دستور پزشک استفاده کرد. از ديگر عوارض مي‌توان به اختلال قاعدگي، سردرد و سرگيجه اشاره کرد.
کي بايد قرص را شروع کرد؟
اگر بيش از 5 روز از رابطه زناشويي همسران گذشته باشد و پيشگيري موثري استفاده نشده باشد، زن مي‌تواند با يکي از اين روش‌هااز بارداري ناخواسته جلوگيري نمايد:
1) قرص لوونورژسترول، 2 عدد يک‌جا در اولين فرصت
2) قرص LD، 4 عدد يک‌جا در اولين فرصت و چهار عدد 12 ساعت بعد.
3) قرص تري‌فازيک، 4 عدد قرص سفيد در اولين فرصت و 4 عدد قرص سفيد 12 ساعت بعد.
و در بعضي از کشورها هم از 2 عدد قرص HD در اولين فرصت و 2 عدد 12 ساعت بعد استفاده مي‌شود که البته به دليل هورمون بالا و عوارض، کمتر توصيه مي‌شود. قرص لوونورژسترول با اسامي تجاري مختلفي در بازار موجود است ولي در مراکز بهداشتي‌درماني به نام LNG يا لوونورژسترول در اختيار مراجعه‌کننده قرار مي‌گيرد.
چه افرادي مي‌توانند از اين روش استفاده کنند؟
خب، اين روش نبايد مورد استفاده دايم قرار بگيرد و فقط در موارد خاصي بايد استفاده شود: تماس جنسي محافظت‌نشده، استفاده نکردن از روش‌هاي موثر پيشگيري از بارداري، پارگي و خارج شدن کاندوم، فراموشي در مصرف قرص‌هاي پيشگيري از بارداري و... که البته بايد در بروز هر کدام از موارد فوق با پزشک يا ماما مشورت شود. از موارد ديگر، تأخير در تزريق آمپول‌هاي پيشگيري از بارداري و خروج آي‌يو‌دي در زماني به جز دوران قاعدگي است.
از ميان قرص‌هايي که نام برديد کدام بهتر است؟
مصرف اين قرص‌ها بسته به شرايط داوطلب و دسترسي به نوع قرص‌ها متفاوت است لذا براي استفاده از اين قرص‌ها بايد با پزشک يا ماما مشورت کرد. ولي توصيه‌هايي هم هست؛ مثلا اينکه قرص‌ها در اولين فاصله زماني ممکن پس از تماس جنسي محافظت‌نشده خورده شوند تا بيشترين اثربخشي را داشته باشند. قرص‌ها با شکم خالي خورده نشوند و در صورت استفراغ تا دو ساعت پس از استفاده، خوردن مجدد قرص‌ها ضروري است. حداکثر دفعات مجاز استفاده از اين روش در سير سيکل قاعدگي نيز يک بار است و بايد در حداقل دفعات ممکن در طول دوران باروري هر زن استفاده شود.
مجاز بودن مصرف يک‌بار از اين روش در هر دوره قاعدگي دليلي بر تاييد مصرف آن در هر دوره قاعدگي به عنوان روش پيشگيري از بارداري نيست. اين روش براي کساني که داروهاي ضد سل و ضدصرع مصرف مي‌نمايند، با احتياط صورت مي‌گيرد؛ چون اثربخشي اين قرص‌ها کمتر مي‌شود و بايد مصرف قرص لوونورژسترول افزايش يابد و جمعا 4 عدد استفاده شود. با توجه به اينکه افزايش تعداد تماس‌هاي جنسي بدون محافظت اثربخشي روش را کاهش و احتمال بارداري را افزايش مي‌دهد لذا يک خانم نمي‌تواند چند بار در طول يک دوره قاعدگي از اين روش استفاده نمايد.
اثربخشي اين قرص‌ها چه‌قدر است؟
اثربخشي روش اورژانسي پيشگيري از بارداري با قرص‌هاي لوونورژسترول 99 درصد و با قرص‌هاي ترکيبي حدود 97 درصد است؛ يعني ميزان بارداري با استفاده از اين روش در صورت استفاده از قرص‌هاي لوونورژسترول حدود 1 درصد و با استفاده از قرص‌هاي ترکيبي حدود 3 درصد گزارش شده است ولي اثربخشي آن با فاصله زماني تماس جنسي تا آغاز استفاده از روش ارتباط قابل توجهي دارد؛ يعني هر چه‌قدر فاصله زماني تماس جنسي تا آغاز استفاده از روش کوتاه‌تر باشد، اثربخشي آن بيشتر خواهد بود.
حرف آخر
استفاده از اين روش مي‌تواند باعث تغيير در زمان قاعدگي شود لذا اگر تأخير قاعدگي بيش از 7 روز شود بايد احتمال بارداري را مدنظر قرار داد و براي انجام مشاوره و تست بارداري به ماما يا پزشک مراجعه کرد. معمولا خانم‌ها سوال مي‌کنند اگر با مصرف دارو باز بارداري رخ داد چه کار کنيم؟ جواب اين است که با توجه به خطرناک نبودن اين روش براي جنين، در صورت وقوع بارداري، هيچ نيازي به ختم بارداري نخواهد بود. اجازه بدهيد يک نکته ديگر را هم خطاب به مسوولان بگويم.
در خارج از کشور، به نيرو‌هاي پليس که اولين افرادي هستند که با قربانيان خشونت‌هاي جنسي روبه‌رو مي‌شوند، روش‌هاي ضدبارداري اورژانس آموزش داده مي‌شود تا آن را به قربانيان بياموزند تا زمان طلايي پنج‌روزه از دست نرود. پيشنهاد من به نيروي‌هاي محترم انتظامي کشورمان اين است که با برقراري دوره‌هاي آموزشي براي پرسنل خود، به ما متخصصان در اين مهم ياري برسانند.
منبع:www.salamat.com
/ج
