گفتگو با دکتر ابوالفضل مهدي‌زاده، متخصص زنان و زايمان
يکي از احساسات شيريني که هر زني بعد از باردارشدن دوست دارد آن را سريع‌تر تجربه کند، تکان خوردن‌هاي جنين درون رحم است که گاهي به تعويق افتادن آن بسياري از زنان را نگران مي‌کند اما با آغاز اين حرکتها، نگراني نه تنها برطرف نشده، بلکه گاهي بيشتر مي‌شود. در واقع مادر، سالم و زنده بودن جنين خود را با همين حرکت مي‌پذيرد و کندشدن يا توقف آن، او را نگران مي‌کند. دکتر ابوالفضل مهدي‌زاده‌کاشي، متخصص زنان و زايمان، استاد دانشگاه علوم پزشکي ايران در رابطه با زمان آغاز اين حرکتها و ميزان آن، اطلاعات بيشتري در اختيارمان مي‌گذارد.
آقاي دکتر! حرکت‌هاي جنين از چه زماني آغاز مي‌شود؟
حرکت‌هاي جنين از همان ابتدا وجود دارد و در هفته هشتم و نهم در سونوگرافي مي‌توان آن را مشاهده کرد ولي مادر در اين زمان نمي‌تواند حرکت‌هاي او را حس کند. در واقع جنين بايد به حجم و وزني برسد که براي مادر قابل‌حس باشد. معمولا خانم‌ها در هفته 14 تا 18 مي‌توانند حرکت جنين‌شان را حس کنند. البته در برخي افراد، اين زمان ديرتر رخ مي‌دهد. براي مثال، زناني که براي اولين بار باردار مي‌شوند معمولا حرکتها را ديرتر از ديگر مادران حس مي‌کنند.
حرکت‌هاي جنين چگونه است؟ مادرها معمولا آن را چگونه توصيف مي‌کنند؟
حرکت‌هاي جنين به شکل‌هاي مختلفي از طرف مادرها توصيف مي‌شود. برخي مي‌گويند به شکل موج است. برخي مي‌گويند ضربه است و برخي به شکل ضربان آن را حس مي‌کنند. البته برخي اوقات مادرها به ويژه در هفته‌هاي اول، حرکت‌هاي روده‌اي را با حرکت‌هاي جنين اشتباه مي‌گيرند. براي مثال اگر مادري در هفته دهم يا يازدهم فکر کند جنين‌اش حرکت مي‌کند، اشتباه کرده است. هر چه جنين بزرگ‌تر مي‌شود حرکت‌هاي آن ملموس‌تر مي‌شود. در هفته بيست‌وهشتم يا سي‌ام حرکت‌هاي جنين به خوبي به شکل ضربه‌اي و موجي حس شده و مادر جابه‌جايي جنين را به راحتي مي‌فهمد.
چرا تعداد حرکتها از هفته سي‌ودوم به بعد اهميت پيدا مي‌کند؟
چون قبل از اين هفته جنين مدام تکان مي‌خورد. از هفته سي‌ودوم به بعد است که ممکن است جنين با مشکلاتي روبرو شود و جفت دچار پيري زودرس شود. در اين زمان حرکتها در واقع معني‌دار مي‌شوند. به همين دليل است که در هر بار مراجعه پزشک از مادر در مورد حرکت‌هاي جنين و تعداد آن سوال مي‌کند.
در صورت کم شدن حرکتها از اين هفته به بعد، احتمال بروز چه مشکلاتي وجود دارد؟
خب، احتمال بيمار بودن نوزاد آينده بسيار بالا مي‌رود. يک‌سري آزمايش‌هايي وجود دارد که در صورت کندي حرکتها صورت مي‌گيرد. البته برخي اوقات مادران اشتباه مي‌کنند و نمي‌توانند حرکت‌هاي جنين را درست حس کنند. به اين گروه توصيه مي‌کنيم بعد از ناهار مقداري مواد غذايي شيرين بخورند بعد به پهلوي چپ بخوابند و دست روي شکم بگذارند تا حرکتها را حس کنند. اگر با اين وجود در فاصله زماني صبح تا عصر حرکتي حس نشد، مادر بايد فورا به پزشک مراجعه کند.
اگر سلامت جنين به خطر بيفتد، پزشک چه مي‌کند؟
جنين فورا از رحم خارج شده و در خارج از رحم زير دستگاه نگهداري مي‌شود.
معمولا چه مسايلي بر کند يا تندشدن حرکت‌هاي جنين تاثير مي‌گذارد؟
دارو خوردن مادران معمولا سبب کندي حرکت مي‌شود. مثلا اگر مادري آرام‌بخش مصرف کند، حرکتها کم مي‌شود. برعکس وقتي مادر عصبي مي‌شود يا تب دارد، حرکتها تند مي‌شود. البته غير از رفتار مادر، تاکيد بيشتر ما بر ميزان حرکت‌هاي جنين است. حرکت بيشتر نشانه سلامت جنين است. قطع حرکتها مي‌تواند نشانه مرگ جنين در رحم باشد.
کدام ماه ميزان حرکت‌هاي جنين در به اوج خود مي‌رسد؟
مي‌توان گفت در هفته 28 تا 32 جنين بيشترين و ملموس‌ترين حرکتها را دارد. در اين هفته مايع آمنيوتيکي بيش از حد است و در نتيجه تکان‌ها قابل حس‌ترند.
از هفته سي‌ودوم به بعد، چطور؟
از اين هفته به بعد به مادر توصيه مي‌شود مراقب حرکت‌هاي جنين باشد تا کم نشود و اگر کم شد فورا به پزشک مراجعه کند. در صورتي که حرکتها قطع شود، آزمايش‌هاي خاصي به عمل مي‌آيد تا از زنده و سالم بودن جنين اطمينان حاصل شود. با افزايش سن بارداي حرکت‌هاي جنين به دليل بزرگ شدن او کمتر و شدت حرکت‌هاي بيشتر مي‌شود.
چند حرکت، طبيعي محسوب مي‌شود؟ کمتر از چه مقدار حرکت جاي نگراني دارد؟
اگر جنين با سونوگرافي کنترل شود در روز گاهي بين 100 تا 200 حرکت دارد ولي وقتي يک مادر در روز 5 بار حرکت جنينش را حس کرد، طبيعي محسوب مي‌شود.
آيا پيچيدن بندناف دور جنين سبب کندي حرکت مي‌شود؟
بله. بندناف معمولا دور گردن جنين هست ولي گاهي چند دور، دور جنين مي‌پيچد و کوتاه مي‌شود. اين امر، جنين را تحت فشار قرار مي‌دهد و خون کمتري به او رسيده و نوع حرکتها متفاوت مي‌شود.
توصيه شما به مادرها چيست؟
مادران هميشه و به ويژه در 3 ماهه آخر بايد مراقب حرکت‌هاي جنين خود باشند و با پزشک خود هر کاهش حرکتي را در ميان بگذارند و اگر مادري نصف روز حرکت جنين خود را حس نکرد، بايد فورا با پزشک تماس بگيرد.
منبع:www.salamat.com
