گفتگو با دکتر امیرهوشنگ احسانی
برص یا ویتیلیگو که قدیم‌ترها به آن پیسی می‌گفتند، نوعی بیماری التهابی پوست است. این بیماری معمولا به صورت لکه‌های سفید رنگ و به طور قرینه در دو سمت بدن خود را نشان می‌دهد. می‌گویند علت مشخصی برای پیدایش برص و درمان قطعی آن وجود ندارد. برای اینکه به درستی یا نادرستی این گفته پی ببریم پای صحبت‌های دکتر امیرهوشنگ احسانی، متخصص پوست و مو نشستیم تا ما و شما را بیشتر با این بیماری آشنا کند.
آقای دکتر، بهتر است بحث‌مان را با تعریفی از این بیماری شروع کنیم، اینکه اصلا برص چیست؟
یکی از بیماری‌های پوستی که از مدت‌ها پیش بشر آن را شناخت و تحت عنوان‌های مختلف از آن یاد کرد، بیماری برص یا همان لک و پیس می‌باشد که در اصطلاح علمی به آن ویتیلیگو می‌گویند. انسان‌های اولیه این بیماری را نوعی جذام می‌دانستند و متأسفانه با بیماران مبتلا مانند بیماران جذامی‌رفتار و آنها را از خود طرد می‌کردند و این بیماران مجبور بودند تا آخر عمر تنها زندگی کنند. این در حالی است که برص یک بیماری خودایمنی است که در آن بدن بر علیه خودش شروع به مبارزه می‌کند، یعنی رنگدانه پوست به عنوان یک ماده خارجی به حساب می‌آید و بدن سعی می‌کند رنگدانه‌های خودش را از بین ببرد و نتیجه این می‌شود که در نقاطی از بدن لکه‌هایی کاملا سفید که فاقد رنگدانه هستند ایجاد می‌شود. در بیماری برص، سلول‌های ملانوسیت پوست به علت‌هایی مشخص یا نامشخص از بین می‌روند و وقتی ملانوسیت‌ها از بین بروند، دیگر رنگدانه از این سلول‌ها ساخته نمی‌شود و پوست به صورت موضعی به رنگ سفید در می‌آید.
با این حساب هیچ علتی برای پیدایش این بیماری وجود ندارد؟
همان طور که گفته شد، خیر. اما اگر این بیماری در یکی از اعضای خانواده وجود داشته باشد امکان اینکه در دیگر افراد خانواده هم این بیماری دیده شود وجود دارد. زیرا برص ممکن است از طریق ژنتیک از پدر، مادر یا خانواده نزدیک به فرد برسد اما امکان ابتلای وراثتی آن تنها 20 درصد است. بنابراین ممکن است هر کس با زمینه ژنتیکی یا غیرژنتیکی به این بیماری مبتلا شود.
در چه سنی، افراد بیشتر درگیر این بیماری می‌شوند؟
در هر سنی ممکن است اتفاق بیفتد ولی بیشترین سن ابتلا بعد از دو سالگی است زیرا این بیماری معمولا مادرزادی نیست و در سنین جوانی بیشتر رخ می‌دهد. با این حال ما مبتلایانی زیر دو سال یا حتی افرادی که در سن بالا به این بیماری دچار شده‌اند را دیده‌ایم.
آقای دکتر، امکان ابتلا در چه مناطقی از بدن بیشتر است؟
لک و پیس ابتدا از مناطقی که بیشتر تحت فشار هستند شروع می‌شود، مثل آرنج‌ها، زانوها و نشیمنگاه، بعد ممکن است در نقاط دیگر بدن گسترش پیدا کند. در بعضی افراد هم که به این بیماری دچار شده‌اند، ابتلا پس از زخم شدن ناحیه به وجود آمده است.
با توجه به اینکه می‌گویید علت خاصی برای پیدایش برص وجود ندارد، آیا پس از ابتلا مشخص است که بیماری چه سیری را طی می‌کند و تا چه حد پیش می‌رود؟
خیر، روند پیشرفت هم قابل پیش‌بینی نیست و اینکه بیماری در آینده چه سیری را طی می‌کند و آیا کسی که دو یا سه لکه سفید داشته باشد لکه‌ها اضافه یا محدود می‌شوند یا اصلا خود به خود خوب می‌شود یا نه، کاملا مشخص نیست، مثلا در فردی ممکن است دو یا سه لکه سالیان سال ثابت بماند در حالی که در فردی دیگر ظرف مدت کمتر از چهار ماه لکه‌ها سطح وسیعی از بدن را بپوشانند. دانشمندان هنوز نتوانسته‌اند چگونگی سیر بیماری را کشف کنند اما در مواردی که لکه‌ها محدود هستند، می‌توانند از طریق دارو یا پیوند، آن را کنترل نمایند.
آیا این بیماری می‌تواند سلامتی انسان را به خطر بیندازد؟
ابدا. این بیماری یک درگیری پوستی است که ممکن است به علت نمایان بودنش فقط از نظر روحی فرد را دچار مشکل کند اما از نظر جسمی‌هیچ مشکلی برایش ایجاد نمی‌کند. تنها در مواردی که این لکه‌ها در چشم یا گوش بیمار ایجاد شود ما او را برای درمان به متخصصان مربوطه معرفی می‌کنیم.
اگر لکه‌ها در سر باشند چطور، ممکن است آن قسمت از سر دچار ریزش مو شود؟
خیر. فقط ممکن است موهای آن ناحیه از سر سفید شوند که در این صورت درمان بسیار سخت و امید به بهبود بیماری کم می‌شود.
آیا رنگ پوست می‌تواند تأثیری در به وجود آمدن یا تشدید بیماری داشته باشد؟
خیر، تاثیری ندارد. اما چون لکه‌ها سفید هستند، در افراد سفید پوست خیلی ایجاد مشکل نمی‌کند. برای مثال اروپایی‌ها در صورت ابتلا کمتر به فکر درمان هستند چون رنگ سفید پوستشان مانع نمایان شدن لکه‌ها می‌شود، برعکس در نژاد سیاه به علت تضاد شدید رنگ پوست و رنگ لکه‌ها این بیماری بیشتر خود را نشان می‌دهد و فرد را مجبور به پیگیری و درمان می‌نماید.
آفتاب چطور، برای این بیماران مضر است یا نه؟
این افراد به علت از دست دادن رنگدانه‌های بدن زودتر دچار آفتاب سوختگی می‌شوند و پوستشان نیاز به محافظت بیشتری در برابر آفتاب دارد، بنابراین مبتلایان باید نواحی سفیدشده را کاملا با ضد آفتاب بپوشانند تا دچار آفتاب سوختگی شدید نشوند. اما در مواردی هم طبق نظر پزشک و تحت شرایطی خاص آفتاب به عنوان یک عامل درمانی در بیماران به کار می‌رود.
آیا این بیماری واگیر دارد، یعنی ممکن است با دست دادن یا تماس پوستی با فرد مبتلا ما هم دچار شویم؟
به هیچ وجه. این بیماری به هیچ عنوان ممکن نیست از فردی به فرد دیگر از طریق ارتباط پوستی یا هر نوع ارتباط دیگری سرایت کند. این افراد می‌توانند مانند همه ازدواج کنند، بچه‌دار شوند و مشکلی هم نداشته باشند. اما باید این را هم بدانید که یکی از دلایلی که زن یا مرد می‌توانند تقاضای طلاق بدهند، وجود برص در فرد مقابل است. ناگفته نماند که این فقط به این علت است که شاید طرفین نتوانند از نظر ظاهری شرایط طرف مقابل را قبول کنند و نه به خاطر مشکلات جسمی‌یا واگیردار بودن. افراد هیچگاه نباید فراموش کنند که این بیماری ممکن است در هر سنی و برای هر کسی اتفاق بیفتد، بنابراین باید رفتاری کاملا طبیعی با بیماران مبتلا داشته باشند، چون آنها در پیدایش بیماری خود هیچ نقشی نداشته‌اند و مشکلی برای کسی پیش نمی‌آورند.
بیماران مبتلا به برص چقدر می‌توانند به بهبودشان امیدوار باشند، آیا اصلا درمان قطعی برای این بیماری وجود دارد؟
متأسفانه خیر. همان‌طور که علت و روند پیشرفت بیماری مشخص نیست، درمان قطعی هم برای آن وجود ندارد. در برخی افراد ممکن است درمان دارویی یا پیوند جواب بدهد و بیمار دیگر ضایعه ای در بدن نبیند در حالی که در افرادی دیگر بیماری حتی پس از پیوند هم ممکن است دوباره عود کند.
روش‌های درمانی برص چیست؟
یکی درمان دارویی به وسیله کورتون است که می‌تواند تا حدودی بیماری را کنترل و از گسترش آن جلوگیری کند اما به علت عوارض زیاد مصرف کورتون در طولانی مدت نمی‌توان از آن استفاده کرد، از این روش در مواردی که لکه‌ها محدود هستند استفاده می‌شود. روش دیگر پیوند پوست است که این روش هم در مواردی که لکه‌ها محدود هستند و در طی سه یا چهار سال پیشرفت نکرده‌اند، استفاده می‌شود. بیشتر افرادی که برص، صورت آنها را درگیر کرده از این روش استقبال می‌کنند. روش‌های درمانی فوتوتراپی و لیزر اگزایمر هم برای موارد محدود بودن لکه به کار می‌روند که 40 تا 50 درصد بهبودی را در پی دارند و می‌توانند جلوی پیشرفت بیماری را نیز بگیرند.
منبع:http://salamat.com
