ستون فقرات ؛ محل سکونت 24 استخوان
نويسنده:دکتر زهرا عباس‌پور
ستون فقرات شما حمايت ساختاري مناسبي براي بدن فراهم مي‌کند و از طناب نخاعي محافظت مي‌نمايد. ستون فقرات از 24 قطعه استخواني به نام «مهرهها» تشکيل شده که روي يکديگر قرار گرفته‌اند. در «بدن انسان» اين هفته با اين ساختار اساسي بدن آشنا خواهيد شد.
1 ستون فقرات گردني (7 مهره) (C1-C7)
2ستون فقرات سينه‌اي (12 مهره) (T1-T7)
3ستون فقرات کمري (5 مهره) (L1-L5)
4ساکروم (استخوان خاجي که در واقع از پنج مهره چسبيده به يکديگر تشکيل شده است).
5کوکسيکس (استخوان دنبالچه که در واقع از چهار مهره چسبيده به يکديگر تشکيل شده است)
مهره‌هاي ستون فقرات، رباط‌ها، تاندون‌ها و عضلات به هم متصل مي‌شوند.
طناب نخاعي که درون ستون فقرات قرار دارد، نيز به بخش‌هاي مشابه تقسيم ميشود:
1 نخاع گردني
2 نخاع سينه‌اي
3نخاع کمري
4نخاع خاجي
5نخاع دنبالچه
طناب نخاعي همچنين داراي ريشه‌هاي عصبي و ريشه‌‌هايي است که زوايدي شاخه مانند ايجاد مي‌کنند که در طول ريشه پشتي نخاع، سلولهاي گره ريشه پشتي قرار دارند که در انتقال پيام‌هاي درد از طناب نخاعي به مغز نقش مهمي دارند. ايجاد جراحت، آسيب يا ضربه وارد آمدن در اينجا باعث ايجاد درد ميشود.
رباط‌هايي مهرهها و ديسک‌هاي بين‌مهره‌اي را کنار هم نگه مي‌دارند و تاندون‌ها عضلات را به ستون مهرهها متصل مي‌کنند. هنگامي که عضلات شما منقبض مي‌شوند تا ستون فقرات شما را حرکت دهند، با توجه کشساني و انعطاف‌پذيري رباط‌هاي اطراف، ستون فقرات مي‌تواند خم شود و بچرخد.
ستون فقرات طناب نخاعي را در برمي‌گيرد و از آن محافظت مي‌کند. نخاع عصب اصلي است که پيام‌هاي عصبي را بين مغز و بقيه بدن منتقل مي‌کند.
در ستون فقرات طبيعي، مهرهها به صورت يک قوس ملايم s شکل قرار دارند، به طوري که بخش گردني ستون فقرات کمي به سوي داخل قوس دارد، بخش سينه‌اي اندکي به سمت بيرون قوس دارد و بخش کمري ستون فقرات به داخل قوس بر مي‌دارد.
با اين که بيشتر کمردردهاي علتي عضلاني دارند، مجموعه‌اي از مشکلات مي‌تواند از چارچوب استخواني آنها منشا بگيرد. براي مثال، لغزش يا فتق ديسک‌ها که مي‌تواند کاملا دردناک باشد.
هنگام سلامت استخوان‌هاي ستون فقرات محکم و متراکم هستند. مانند همه استخوان‌ها، مهرهها قدرت خود را به طور عمده از دو ماده معدني مهم- کلسيم و فسفات مي‌گيرند. هنگامي که کمبود اين مواد معدني در بدن و جود داشته باشد، يا به علت سبک زندگي بي‌تحرک (فعاليت‌هاي تحميل‌کننده وزن در واقع به حفظ استحکام استخوان کمک مي‌کنند) يا بيماري مانند پوکي استخوان وجود دارد، استخوان ساختار و استحکامش را از دست مي‌دهد. مهرهها به جز در مواردي که استخوان‌ها به اين ترتيب ضعيف شده باشند يا به علت حادثه يا سقوط آسيب ديده باشند، به آساني نمي‌شکنند يا دچار فرسودگي نمي‌شوند.
بخش‌هاي مختلف ستون فقرات که از گردن تا لگن امتداد پيدا مي‌کنند، با يکديگر کار مي‌کنند تا حمايت و پايداري لازم براي تحمل بيشتر وزن بخش فوقاني بدن فراهم کنند. هر يک از مهرهها داراي منفذي است که تونلي را براي طناب نخاعي تشکيل مي‌دهد، بنابراين طناب نخاعي را در مسيرش از پايين تا مغز حمايت مي‌کند. اما ستون فقرات تنها يک لوله محافظ نيست. ستون فقرات در عين حالي که محافظت و حمايت از نخاع را فراهم مي‌کند، طراحي‌اش به صورتي است که به شما امکان مي‌دهيد، خم شويد، بچرخيد و همچنين بخش بالايي تنه‌تان را به هر طرفي بچرخانيد. اين خود استخوان‌ها نيستند که خم مي‌شوند يا مي‌چرخند: انعطاف‌پذيري ستون فقرات ناشي از ساختارهايي است که بين استخوان‌ها قرار دارند، که شامل رويه‌هاي مفصلي و ديسک‌هاي بين‌مهره‌اي است.
اين حلقه‌ها به همراه مرکز ژله‌مانندشان بيشتر ضربه‌ها را که در حين راه رفتن، دويدن، پرش و حتي نشستن ممکن است روي ستون فقرات وارد آيد، جذب مي‌کنند. هر بار که شما به جلو و عقب خم مي‌شويد يا مي‌چرخيد، تغييري در فشار در ناحيه محتوي مايع ژله‌اي ديسک ايجاد ميشود. اين تغيير فشار در مقادير متوسط در واقع براي ديسک‌ها خوب است. اما در درازمدت، خم شدن بيش از حد به جلو، در حالي که کمر گرد است و پاها در حالت مستقيم قرار دارند- مي‌توانند به اين حلقه‌ها که مايع را درون خود نگه مي‌دارند، آسيب وارد کنند.
متاسفانه اين حرکت خم شدن يکي از کارهايي است که بسياري از مردم به طور مکرر در طول يک روز معمول براي رساندن دست به اشيا يا بلند کردن آنها انجام مي‌دهند. حتي نشستن نادرست با صورت قوزکرده مي‌تواند ديسک‌ها را در معرض آسيب احتمالي قرار دهد.
اين آسيب در ديسک در حلقه بيروني در مرکز ديسک نزديک مايع رخ مي‌دهد، و بعد به سوي بيروني‌ترين لايه ديسک ادامه پيدا مي‌کند. اين عارضه را اغلب لغزيدگي ديسک مي‌گويند، اما در واقع ديسک بين دو مهره لغزش پيدا نمي‌کند. در واقع مايع درون ديسک شروع به بيرون زدن از ميان حلقه‌ها مي‌کند. وقتي اين عارضه به نقطه‌اي پيشرفت کند که تنها چند حلقه باقي مانده باشد که مايع درون ديسک را نگه‌داشته باشد، به آن بيرون‌زدگي ديسک مي‌گويند. اين حلقه‌ها مي‌توانند روي طناب نخاعي يا اعصاب خروجي از نخاع فشار بياورند. اگر همه حلقه‌ها پاره شوند، ديسک پاره‌شده يا فتق پيدا کرده است.
برخي از افراد ممکن است دچار عارضه‌اي به نام بيماري تحليل‌برنده ديسک شوند. اين عارضه معمولا در طول سال‌هاي بسيار به آرامي پيشرفت مي‌کند. در اين فرآيند، يک يا تعداد بيشتري از ديسک‌ها خشک و غيرقابل‌انعطاف مي‌شوند، توانايي خود در جذب بارها و ضرباتي را که در حين حرکات بر آنها وارد ميشود، از دست مي‌دهند. سن هم بر ديسک‌هاي ستون فقرات اثر مي‌گذارد. در 2 سالگي اين ديسک‌ها از 70 درصد آب تشکيل شده‌اند، اما با افزايش سن ديسک‌ها به طورطبيعي محتواي آب‌شان را از دست مي‌دهند.
اگر ديسک تحليل برود، خشک شود، بيرون بزند يا پاره شود، ارتفاع آن کاهش پيدا مي‌کند. اين امر باعث ميشود مهرهها به هم نزديک‌تر شوند، بنابراين رويه‌هاي مفصلي در هنگام حرکت ضربه بسيار بيشتري را تحمل مي‌کنند. و در نتيجه آنها هم دچار فرسودگي زودرس مي‌شوند. کاهش ارتفاع ديسک همچنين شکاف ميان استخوان‌ها را که از آن اعصاب بيرون مي‌آيند، باريک‌تر مي‌کند. اين باريک شدن ممکن است روي عصب فشار بياورد و باعث ايجاد درد شود.
تمام عارضه‌هايي که روي ديسک‌هاي بين‌مهره‌اي ستون فقرات اثر مي‌گذارند، ممکن است در مراحل بعدي بسيار دردناک و ناتوان‌کننده شوند. اين بيماري‌ها ممکن است با کار روزانه ورزش و بازي و کارکرد جنسي فرد تداخل کند.
منبع:www.salamat.com
پنج قسمت ستون فقرات
1 ستون فقرات گردني (7 مهره) (C1-C7)
2ستون فقرات سينه‌اي (12 مهره) (T1-T7)
3ستون فقرات کمري (5 مهره) (L1-L5)
4ساکروم (استخوان خاجي که در واقع از پنج مهره چسبيده به يکديگر تشکيل شده است).
5کوکسيکس (استخوان دنبالچه که در واقع از چهار مهره چسبيده به يکديگر تشکيل شده است)
مهره‌هاي ستون فقرات، رباط‌ها، تاندون‌ها و عضلات به هم متصل مي‌شوند.
طناب نخاعي که درون ستون فقرات قرار دارد، نيز به بخش‌هاي مشابه تقسيم ميشود:
1 نخاع گردني
2 نخاع سينه‌اي
3نخاع کمري
4نخاع خاجي
5نخاع دنبالچه
طناب نخاعي همچنين داراي ريشه‌هاي عصبي و ريشه‌‌هايي است که زوايدي شاخه مانند ايجاد مي‌کنند که در طول ريشه پشتي نخاع، سلولهاي گره ريشه پشتي قرار دارند که در انتقال پيام‌هاي درد از طناب نخاعي به مغز نقش مهمي دارند. ايجاد جراحت، آسيب يا ضربه وارد آمدن در اينجا باعث ايجاد درد ميشود.
گردن 7 مهره دارد
ستون فقرات سينه‌اي
ستون فقرات کمري
ستون فقرات چگونه کار مي‌کند؟
رباط‌هايي مهرهها و ديسک‌هاي بين‌مهره‌اي را کنار هم نگه مي‌دارند و تاندون‌ها عضلات را به ستون مهرهها متصل مي‌کنند. هنگامي که عضلات شما منقبض مي‌شوند تا ستون فقرات شما را حرکت دهند، با توجه کشساني و انعطاف‌پذيري رباط‌هاي اطراف، ستون فقرات مي‌تواند خم شود و بچرخد.
ستون فقرات طناب نخاعي را در برمي‌گيرد و از آن محافظت مي‌کند. نخاع عصب اصلي است که پيام‌هاي عصبي را بين مغز و بقيه بدن منتقل مي‌کند.
در ستون فقرات طبيعي، مهرهها به صورت يک قوس ملايم s شکل قرار دارند، به طوري که بخش گردني ستون فقرات کمي به سوي داخل قوس دارد، بخش سينه‌اي اندکي به سمت بيرون قوس دارد و بخش کمري ستون فقرات به داخل قوس بر مي‌دارد.
با اين که بيشتر کمردردهاي علتي عضلاني دارند، مجموعه‌اي از مشکلات مي‌تواند از چارچوب استخواني آنها منشا بگيرد. براي مثال، لغزش يا فتق ديسک‌ها که مي‌تواند کاملا دردناک باشد.
هنگام سلامت استخوان‌هاي ستون فقرات محکم و متراکم هستند. مانند همه استخوان‌ها، مهرهها قدرت خود را به طور عمده از دو ماده معدني مهم- کلسيم و فسفات مي‌گيرند. هنگامي که کمبود اين مواد معدني در بدن و جود داشته باشد، يا به علت سبک زندگي بي‌تحرک (فعاليت‌هاي تحميل‌کننده وزن در واقع به حفظ استحکام استخوان کمک مي‌کنند) يا بيماري مانند پوکي استخوان وجود دارد، استخوان ساختار و استحکامش را از دست مي‌دهد. مهرهها به جز در مواردي که استخوان‌ها به اين ترتيب ضعيف شده باشند يا به علت حادثه يا سقوط آسيب ديده باشند، به آساني نمي‌شکنند يا دچار فرسودگي نمي‌شوند.
بخش‌هاي مختلف ستون فقرات که از گردن تا لگن امتداد پيدا مي‌کنند، با يکديگر کار مي‌کنند تا حمايت و پايداري لازم براي تحمل بيشتر وزن بخش فوقاني بدن فراهم کنند. هر يک از مهرهها داراي منفذي است که تونلي را براي طناب نخاعي تشکيل مي‌دهد، بنابراين طناب نخاعي را در مسيرش از پايين تا مغز حمايت مي‌کند. اما ستون فقرات تنها يک لوله محافظ نيست. ستون فقرات در عين حالي که محافظت و حمايت از نخاع را فراهم مي‌کند، طراحي‌اش به صورتي است که به شما امکان مي‌دهيد، خم شويد، بچرخيد و همچنين بخش بالايي تنه‌تان را به هر طرفي بچرخانيد. اين خود استخوان‌ها نيستند که خم مي‌شوند يا مي‌چرخند: انعطاف‌پذيري ستون فقرات ناشي از ساختارهايي است که بين استخوان‌ها قرار دارند، که شامل رويه‌هاي مفصلي و ديسک‌هاي بين‌مهره‌اي است.
ديسک‌هاي بين‌مهره‌اي
اين حلقه‌ها به همراه مرکز ژله‌مانندشان بيشتر ضربه‌ها را که در حين راه رفتن، دويدن، پرش و حتي نشستن ممکن است روي ستون فقرات وارد آيد، جذب مي‌کنند. هر بار که شما به جلو و عقب خم مي‌شويد يا مي‌چرخيد، تغييري در فشار در ناحيه محتوي مايع ژله‌اي ديسک ايجاد ميشود. اين تغيير فشار در مقادير متوسط در واقع براي ديسک‌ها خوب است. اما در درازمدت، خم شدن بيش از حد به جلو، در حالي که کمر گرد است و پاها در حالت مستقيم قرار دارند- مي‌توانند به اين حلقه‌ها که مايع را درون خود نگه مي‌دارند، آسيب وارد کنند.
متاسفانه اين حرکت خم شدن يکي از کارهايي است که بسياري از مردم به طور مکرر در طول يک روز معمول براي رساندن دست به اشيا يا بلند کردن آنها انجام مي‌دهند. حتي نشستن نادرست با صورت قوزکرده مي‌تواند ديسک‌ها را در معرض آسيب احتمالي قرار دهد.
اين آسيب در ديسک در حلقه بيروني در مرکز ديسک نزديک مايع رخ مي‌دهد، و بعد به سوي بيروني‌ترين لايه ديسک ادامه پيدا مي‌کند. اين عارضه را اغلب لغزيدگي ديسک مي‌گويند، اما در واقع ديسک بين دو مهره لغزش پيدا نمي‌کند. در واقع مايع درون ديسک شروع به بيرون زدن از ميان حلقه‌ها مي‌کند. وقتي اين عارضه به نقطه‌اي پيشرفت کند که تنها چند حلقه باقي مانده باشد که مايع درون ديسک را نگه‌داشته باشد، به آن بيرون‌زدگي ديسک مي‌گويند. اين حلقه‌ها مي‌توانند روي طناب نخاعي يا اعصاب خروجي از نخاع فشار بياورند. اگر همه حلقه‌ها پاره شوند، ديسک پاره‌شده يا فتق پيدا کرده است.
برخي از افراد ممکن است دچار عارضه‌اي به نام بيماري تحليل‌برنده ديسک شوند. اين عارضه معمولا در طول سال‌هاي بسيار به آرامي پيشرفت مي‌کند. در اين فرآيند، يک يا تعداد بيشتري از ديسک‌ها خشک و غيرقابل‌انعطاف مي‌شوند، توانايي خود در جذب بارها و ضرباتي را که در حين حرکات بر آنها وارد ميشود، از دست مي‌دهند. سن هم بر ديسک‌هاي ستون فقرات اثر مي‌گذارد. در 2 سالگي اين ديسک‌ها از 70 درصد آب تشکيل شده‌اند، اما با افزايش سن ديسک‌ها به طورطبيعي محتواي آب‌شان را از دست مي‌دهند.
اگر ديسک تحليل برود، خشک شود، بيرون بزند يا پاره شود، ارتفاع آن کاهش پيدا مي‌کند. اين امر باعث ميشود مهرهها به هم نزديک‌تر شوند، بنابراين رويه‌هاي مفصلي در هنگام حرکت ضربه بسيار بيشتري را تحمل مي‌کنند. و در نتيجه آنها هم دچار فرسودگي زودرس مي‌شوند. کاهش ارتفاع ديسک همچنين شکاف ميان استخوان‌ها را که از آن اعصاب بيرون مي‌آيند، باريک‌تر مي‌کند. اين باريک شدن ممکن است روي عصب فشار بياورد و باعث ايجاد درد شود.
تمام عارضه‌هايي که روي ديسک‌هاي بين‌مهره‌اي ستون فقرات اثر مي‌گذارند، ممکن است در مراحل بعدي بسيار دردناک و ناتوان‌کننده شوند. اين بيماري‌ها ممکن است با کار روزانه ورزش و بازي و کارکرد جنسي فرد تداخل کند.
منبع:www.salamat.com
