ديابتي‌ها و مراقب از پاهايشان

به دليل آثار سمي قند بر نسوج مختلف بدن، بيماران مبتلا به بيماري ديابت در معرض ابتلا به عوارض حاد و مزمن متعددي هستند. زخم پا از عوارض جدي بيماري ديابت است. بيماري‌هاي مربوط به پا‌ مانند زخم‌ها، عفونت‌ها و گانگرن علل اصلي بستري‌شدن بيماران ديابتي را تشکيل مي‌دهند. زخم‌هاي اندام تحتاني زندگي اجتماعي، اقتصادي بيماران را تحت تاثير منفي خود قرار مي‌دهد که اين اثر ناشي از کاهش توانايي و عملکرد بيمار، کاهش درآمد و افت کلي کيفيت زندگي بيمار بوده است.
زخم‌هاي اندام تحتاني در بيماران ديابتي به چند دسته طبقه‌بندي مي‌شوند؛ از جمله زخم‌هاي نوروپاتيک که به دليل اختلال اعصاب حسي، حرکتي پاها به وجود مي‌آيند يا زخم‌هاي ايسکميک که به دليل تنگ شدن و نارسايي شريان‌هاي محيطي پا به وجود مي‌آيند. زخم‌هاي عفوني نيز معمولا به دليل آسيب اوليه پوست يا ناخن، ورود ميکروب‌ها و ايجاد کانون عفونت در پاها به وجود مي‌آيند. هر کدام از زخم‌هاي فوق، ويژگي‌هاي خاص خود را دارند؛ مثلا زخم‌هاي نوروپاتيک به طور مزمن روي پينه‌اي که در اثر فشار طولاني‌مدت بر قسمتي از پا به وجود آمده است ايجاد مي‌شوند و معمولا فاقد درد هستند، در صورت عدم درمان ممکن است دچار عوارضي چون عفونت، عفونت استخواني و در برخي موارد،‌ قطع عضو درگير شوند. زخم‌هاي ايسکميک ابتدا به صورت تاول ايجاد مي‌شوند و به تدريج (ناحيه نکروتيک) بافتي که مرده است در زير آن آشکار مي‌شود. زخم‌هاي عفوني ممکن است به دليل ورود ميکروب‌ها از هرگونه سوراخ يا فرورفتگي در پوست و حتي گوشه ناخن ايجاد شوند.
اگر بيمار مبتلا به ديابت در معاينه پا، کاهش حس، کاهش تعريق، آتروفي عضلاني، تغيير شکل پا و انگشتان، پينه و فقدان يا ضعف نبض داشته باشد پاي وي در معرض خطر زخم است. اصول اساسي درمان زخم پاي ديابتي 5 مورد زير را در بر مي‌گيرد:

1) پرهيز از فشار آوردن به زخم:
 

هنگام فعاليت‌هاي روزانه مثل راه رفتن، نبايد به محل زخم فشاري تحميل شود تا امکان بهبود زخم فراهم شود. گچ گرفتن، آتل‌بندي و استفاده از کفش‌هاي مخصوص از راه‌هاي حذف فشار هستند.

2) کنترل عفونت:
 

از آنجا که سيستم دفاعي بدن بيمار ديابتي ضعيف شده و نمي‌تواند به طور طبيعي عفونت‌ها را از بين ببرد و در بسياري از موارد (هنگامي که عمق زخم بيش از لايه سطحي پوست باشد) نياز به تجويز آنتي‌بيوتيک‌هايي مثل کليندامايسين، سيپروفلوکساسين و سفالکسين براي پيشگيري از عود زخم وجود دارد.

3) خون‌رساني کافي:
 

تا زماني که خون‌رساني مناسب به محل زخم وجود نداشته باشد، زخم ترميم نخواهد شد. گاهي براي تامين خون‌رساني کافي به پيوند عروق نياز است.

4)دبريدمان:
 

حتما بايد تمام نسوج مرده و له‌شده يا عفوني تا حد امکان از محل لبه‌هاي زخم و کف زخم برداشته شوند. بايد نحوه مراقبت از پا به بيمار ديابتي به‌طور دقيق آموزش داده شود.

پي نوشت ها :
 

*فوق‌تخصص بيماري‌هاي غدد و متابوليسم

منبع:www.salamat.com
/ع