توصيه‌هاي دکتر ميترا زراتي به خانم‌هايي که 3ماهه دوم حاملگي را مي‌گذرانند
خانم‌هاي باردار در سه‌ماهه دوم بارداري، به ويژه از ماه پنجم به بعد، گاهي با حالات و مشکلاتي روبه‌رو مي‌شوند که شايد تا حدي براي‌شان ناآشنا يا غيرمعمول باشد. در کنار اين حالات که به صورت طبيعي وجود دارند، گاهي توصيه‌هاي اشتباه اطرافيان نيز سبب به وجود آمدن ناراحتي‌هاي ديگر مي‌شود. در گفتگو با دکتر ميترا زراتي، متخصص تغذيه و رژيم‌درماني، به دنبال راه‌حل‌هايي براي مقابله با اين مشکلات هستيم.
شايد اولين گله خانم‌ها در سه ماهه دوم بارداري مشکل يبوست آنها باشد. چه‌طور بايد با اين مساله کنار آمد؟
بله؛ مشکل يبوست از جمله ناراحتي‌هايي است که هر چه به انتهاي بارداري نزديک‌تر مي‌شويم شايع‌تر مي‌شود و حتي مي‌تواند به هموروييد (بواسير) هم بينجامد. از اين رو، من هميشه به خانم‌هاي باردار توصيه مي‌کنم سبزيجات بيشتري مصرف کنند اما شايد کمتر فردي باشد که به اين موضوع دقت کند. وقتي مي‌گوييم مصرف سبزيجات را بالا ببريد بايد در کنار آن مصرف آب را هم افزايش داد؛ يعني مصرف سبزيجات بدون مايعات کافي، يبوست را تشديد خواهد کرد. يکي از عوامل اصلي بروز يبوست در بارداري، بزرگ شدن رحم و فشار آوردن روي روده و کند کردن حرکات آن و ترشح هورمون پروژسترون است که حرکات روده را کم کرده و سبب بروز يبوست مي‌شود. مصرف سبزيجات و مايعات در کنار هم و خيساندن آلو و انجير در آب و مصرف روزانه آن مي‌تواند از اين مشکل پيشگيري کند.
برخي خانم‌هاي باردار نيز از سوزش قلب شاکي‌اند. اين مساله ربطي به بارداري دارد؟
بله؛ بسياري از خانم‌هاي باردار احساس مي‌کنند قلب درد دارند اما واقعيت اين است که با نزديک شدن به انتهاي بارداري چون حجم رحم بزرگ‌تر مي‌شود، رحم به معده و محتويات شکم فشار آورده و مشکل ريفلاکس يا برگشت غذا از معده به مري را خواهيم داشت؛ يعني اسيد معده ترشح شده و بعد به مري برگشته و انتهاي مري احساس سوزش پيدا مي‌کند که گاهي با درد و سوزش قلب اشتباه گرفته مي‌شود. براي پيشگيري از اين موضوع توصيه مي‌كنم حتي‌الامکان از مصرف غذاهاي پرادويه، کافئين‌دار مانند نسکافه و قهوه و غذاهاي پرچرب و سرخ شده پرهيز کنند. نکته ديگر اينکه باور اشتباهي بين مردم وجود دارد که خانم باردار بايد به اندازه دو نفر غذا بخورد که اين خود مشکل ريفلاکس را تشديد مي‌کند. توصيه مي‌شود خانم باردار برحسب نياز غذا خورده و توجه داشته باشد که اضافه وزن دوران بارداري مي‌تواند چه در زايمان و چه بعد از آن مشکل‌ساز باشد. خانم‌هايي که اضافه وزن زياد پيدا مي‌کنند به ديابت دوران بارداري مبتلا مي‌شوند و به ويژه از ماه 5 به بعد قند خون‌شان بالا مي‌رود. علت آن هم افزايش نياز به هورمون انسولين براي ساخت بافت‌هاي جنين است. از آنجا كه 7 درصد از خانم‌ها نمي‌توانند اين مازاد نياز انسولين را بسازند و در نتيجه انسولين کافي نبوده و قند مادر بالا رفته و معمولا نوزادان اين مادران بيش از 4 کيلو وزن خواهند داشت.
کم‌خوني هم از ديگر مشکلات شايع در دوران بارداري است. با اين مشکل چه بايد کرد؟
حتما ديده‌ايد که خيلي از خانم‌هاي باردار مي‌گويند مصرف جگر در بارداري به دليل آهن بالايي که دارد خوب است. اگرچه جگر ميزان آهن بالايي دارد اما نبايد فراموش کرد که جگر همان کبد و منبع سميت‌زدايي در بدن است و مواد آلوده را در خون ذخيره مي‌کند. به همين دليل مصرف جگر به ويژه در خانم‌هاي باردار، به هيچ‌عنوان توصيه نمي‌شود چون منبع آلودگي، تجمع هورمون و داروي تزريق شده به دام است و مي‌تواند براي جنين بسيار مشکل‌ساز باشد. به جاي جگر مي‌توان از ديگر منابع آهن مانند گوشت قرمز و انواع آجيل استفاده کرد.
آيا مصرف مکمل‌هاي مولتي‌ويتامين هم در سه‌ماهه دوم لازم است؟
مصرف مکمل مولتي‌ويتامين تنها به برخي از افراد توصيه مي‌شود؛ براي مثال، افرادي که سوءتغذيه دارند يا خانم‌هايي هستند که چند قلو دارند يا معتاد هستند يا خانم‌هايي که سابقه تولد نوزاد کم وزن دارند، به‌شان مصرف مکمل مولتي‌ويتامين توصيه مي‌شود اما براي سايرين، مصرف اسيد فوليک از سه ماه قبل از بارداري تا پايان ماه چهارم و مصرف مکمل آهن از ماه چهارم تا سه ماه بعد از زايمان توصيه مي‌شود.
دليل گرفتگي‌هاي مکرر ساق پا در حاملگي چيست؟
گرفتگي ساق پا معمولا در شب ايجاد مي‌شود و دليل آن کمبود منيزيم است. توصيه مي‌کنم براي پيشگيري از کمبود اين ماده مغذي در بدن، مصرف سبزيجات برگ سبز تيره مانند کاهو، اسفناج و جعفري را افزايش دهيد.
از ورم دوران بارداري هم مي‌شود پيشگيري كرد؟
ببينيد؛ ورم از ماه پنجم به بعد ايجاد مي‌شود اما اگر ناگهاني باشد و گوده‌گذار باشد (يعني وقتي قسمتي را فشار مي‌دهيد، جاي ورم چند ثانيه‌اي گود مي‌ماند)، مشکل‌ساز خواهد بود و حتما اگر همراه با فشار خون و دفع پروتئين از ادرار است، مي‌تواند نشانه مسموميت دوران بارداري باشد و بايد به پزشک مراجعه کرد. در حالت عادي محدود کردن مصرف نمک مي‌تواند از ورم پيشگيري کند اما بايد توجه کرد که مصرف نمک به زير 3 گرم در روز نرسد زيرا مصرف يک قاشق چاي‌خوري نمک به دليل داشتن سديم براي رشد جنين لازم بوده و اگر نباشد مشکل‌ساز خواهد بود.
در سه ماهه دوم با توجه به شکل‌گيري اعضاي بدن جنين به چه گروه‌هاي غذايي بيشتر نياز است؟
در اوايل بارداري، شاهد تقسيم سلولي و در اواخر شاهد افزايش حجم بافت‌هاي جنيني هستيم. مصرف شير و لبنيات 3 واحد در روز براي خانم‌هاي باردار از نوع کم‌چرب توصيه مي‌شود. اين 3 واحد مي‌تواند 3 ليوان شير يا 3 کاسه ماست يا هر دوي آنها باشد. مصرف گوشت ماهي حداقل 2 بار در هفته، مصرف روزانه 1 تا 2 عدد گردو اگر مي‌خواهند فرزندشان ضريب هوشي بالايي داشته باشد، مصرف کنجد که هم کلسيم را تامين مي‌کند و هم امگا3 بالايي دارد و هم روي ضريب هوشي کودک تاثير مي‌گذارد، توصيه مي‌شود. در نهايت مصرف چربي‌هاي جامد و چربي‌هاي حيواني را بايد کاهش داد و در عوض مصرف روغن‌هاي مايع گياهي به ويژه روغن كانولا که امگا3 زيادي دارد را بايد بالا برد. مصرف ميوه و سبزي نارنجي به ويژه هويج و زردآلو به خاطر بتاکاروتني که به ويتامين A تبديل مي‌شود بسيار توصيه شده زيرا روي رشد جنين و سلامت آن تاثير مي‌گذارد.
منبع:www.salamat.com
