بخورنخورهاي ثلث اول بارداري

گفتگو با دكتر نسرين اميدوار
 

تغذيه خانم‌هاي باردار در سه‌ماهه نخست بارداري خيلي مهم است. پزشکان مي‌گويند يک بارداري خوب به وضعيت تغذيه‌اي قبل از بارداري نيز وابسته است و بهترين راه براي چک کردن اين مساله، توجه به نمايه بدني خانم‌ها قبل از بارداري و هنگام بارداري است.
حتي اين موضوع که بگوييم يک خانم در طول بارداري بايد تا چه حدي وزن اضافه کند، به نمايه بدني او بستگي دارد؛ يعني وضعيت ذخيره‌اي بدن ما قبل از بارداري تعيين مي‌کند که تا چه حدي مي‌توانيم اضافه وزن پيدا کنيم و با چه سرمايه‌اي بايد بارداري خود را شروع کنيم. در گفتگو با دكتر نسرين اميدوار، متخصص تغذيه و رژيم‌درماني، اين موضوع را موشکافانه‌تر بررسي کرده‌ايم.

با شروع بارداري بايد چه تغييراتي در رژيم غذايي‌مان بدهيم؟
 

ببينيد؛ نمايه توده بدني يکي از معيارهايي است که نشان مي‌دهد يک خانم باردار به چه مراقبت‌هايي نياز دارد. اگر با شروع بارداري مصرف وعده‌هاي منظم غذايي به تهوع يا ناراحتي‌هاي گوارشي منجر شود، شکستن اين وعده‌ها و تقسيم کردن آن به 5 تا 6 وعده کوچک و سبک خيلي کمک مي‌کند که مشکلات کاهش يابد! ما معمولا با شروع بارداري، به ويژه اگر تهوع وجود داشته باشد، مصرف وعده‌هاي کوچک را هر 2 تا 3 ساعت يک بار، به نحوي که در هر وعده از گروه‌هاي غذايي متنوع استفاده شود و در ضمن، از مواد غذايي سرخ شده يا پرادويه زياد استفاده نشود؛ توصيه مي‌کنيم. گرسنه ماندن طولاني طبيعتا خوب نيست. در عين حال چون هم‌زمان با حالت تهوع، خانم‌ها يبوست هم دارند، بهتر است از غذاهاي فيبرداري مثل نان‌هاي سبوس‌دار (سنگک، بربري، نان جو و نان گندم قهوه‌اي)، ميوه و سبزي به ميزان فراوان استفاده کنند.

در سه ماهه نخست بارداري به همه گروه‌هاي غذايي پنج‌گانه نياز داريم؟
 

خب، طبيعتا در ماه‌هاي اول که ماه‌هاي تشکيل لقاح و رشد اوليه جنين است، خيلي مهم است که نيازهاي زن باردار به‌ اندازه کافي تامين شود و در عين حال نيازهاي جنين هم برآورده شود؛ يعني مهم است که خانم باردار از تمام گروه‌هاي غذايي استفاده کند و به درستي با مشكلاتي که در اين دوره موجود است (تهوع صبحگاهي، يبوست، ترش کردن و سوزش سردل) برخورد کند. توصيه من اين است که وقتي خانمي متوجه مي‌شود باردار است يا حتي قبل از آن، وقتي تصميم مي‌گيرد باردار شود؛ بايد با مراجعه به يک متخصص وضعيت آهن و کم‌خوني، کم‌وزني يا اضافه وزن خود را چک کرده و درمان كند و با يک برنامه غذايي خوب زمينه سلامت خودش و جنين‌اش را فراهم آورد. تاکيد مي‌کنم که مصرف تمامي گروه‌هاي غذايي (نان و غلات، ميوه و سبزي، گوشت، حبوبات و تخم‌مرغ، لبنيات و حتي چربي‌ها) در 3 ماهه نخست بارداري ضروري است. از ميان اين گروه‌ها که بايد به ميزان متعادل مصرف شوند، مصرف پروتئين‌ و ويتامين‌ها و املاح به ويژه در صورت کمبود آهن در بدن خانم باردار بسيار بااهميت است. بهتر است خانم‌هاي باردار، مصرف نوشيدني‌هاي کافئين‌داري مثل چاي و قهوه يا شکلات را کاهش دهند و مواد قندي ساده‌اي مثل شيريني را هم کمتر مصرف کنند تا جلوي اشتهاي‌شان با خوردن غذاهاي غيرمغذي گرفته نشود.

تا چه محدوده‌اي وزن گرفتن طبيعي است؟
 

بين يک تا دو کيلوگرم اضافه کردن وزن در سه ماهه اول بارداري طبيعي است؛ يعني براي افرادي که نمايه بدني آنها بين 26 و 8/19 تا 25 است، اضافه کردن 5/1 کيلوگرم مناسب است اما براي افرادي که نمايه بدني آنها پايين‌تر از 8/19 است 2 تا 5/2 کيلوگرم اضافه شدن وزن توصيه مي‌شود. براي افراد چاقي که نمايه بدني‌شان بين 25 تا 30 است اضافه وزن بايد زير يک کيلوگرم باشد. کاهش وزن در اين دوران طبيعي نبوده و در صورت رخ دادن چنين مساله‌اي بايد علت آن را يافت. گاهي توقف افزايش وزن پيش مي‌آيد که خيلي مهم نيست و در ماه‌هاي بعدي جبران مي‌شود اما کاهش وزن به هيچ وجه طبيعي نخواهد بود و بايد آن را جدي گرفت.

اگر خانمي سيگار بکشد، آيا مي‌تواند به اين عادت خودش در دوران بارداري نيز ادامه بدهد؟
 

نه! اين خانم‌ها چند ماه قبل از بارداري بايد سيگار را ترک کنند. اين کار خيلي کمک مي‌کند که آنها مشکلات کمتري در طول بارداري پيدا کنند. بارداري عملي با تصميم‌گيري قبلي است. زنان‌ ما که امروزه آگاه‌تر از گذشته هستند، بايد قبل از بارداري براي بدن خود برنامه‌ريزي کنند، وزن‌شان را تنظيم كنند، نوع تغذيه خود را اصلاح کنند و اگر احيانا سيگاري هستند، بايد سيگار را قبل از بارداري كنار بگذارند تا بدن پاک‌سازي شده و آماده براي يک فرآيند جدي شود. مطالعات مختلف نشان داده که حتي مصرف اندک سيگار، الکل، مواد مخدر و برخي داروها مي‌تواند آثار سوء بر جنين گذاشته و سبب بروز اختلالات شکل‌گيري و تکاملي در جنين شود. به سيگاري‌ها توصيه مي‌کنم ميوه و سبزي و ويتامين C بيشتري مصرف کنند تا حمايت‌هاي آنتي‌اکسيداني بدن‌شان افزايش يابد اما در خانم باردار به هر حال غلظتي که از مواد نيکوتيني در خون‌اش است شايد براي خود فرد مهم نباشد اما براي جنين که موجودي بسيار کوچک است، اين غلظت بسيار بالا و مسموم‌کننده به حساب مي‌آيد.

آيا نوع تغذيه بر جنس جنين تأثيري خواهد گذاشت؟
 

ببينيد؛ اين بحث وجود دارد که ميزان اسيديته يا قليايي بودن غذا که بر اسيديته يا قليايي بودن مجراي تناسلي اثر مي‌گذارد، در زمان لقاح مي‌تواند بر جنسيت جنين تاثير بگذارد. در واقع گفته مي‌شود اگر در زمان لقاح بتوان نوع قليايي بودن يا اسيديته بودن غذاي فرد را کنترل کرد، مي‌توان در انتخاب جنسيت جنين دخالت کرد. من شخصا در رابطه با اين موضوع کار نکرده‌ام اما بايد گفت اين روش گرچه صددرصد موفقيت‌آميز نيست اما مي‌تواند کمک‌کننده باشد. انواع گوشت سفيد، ميوه و سبزيجات موجب اسيدي شدن مي‌شود اما گوشت قرمز، لبنيات و آجيل قليايي شدن را به همراه دارند. اين در حالي است که اسيديته احتمال بروز جنسيت مونث و قليايي بودن زمينه جنسيت مذکر را فراهم خواهد آورد. برخي افراد سعي مي‌کنند با نوع ويار يک خانم باردار جنسيت فرزند او را پيش‌بيني کنند اما بايد بگويم اين موضوع از نظر علمي ثابت نشده و مثال‌هاي نقض آن زياد بوده است.
منبع:www.salamat.com