فضا
خورشید
تنها ستاره منظومه شمسی است و حدودا شامل 86/99% درصد جرم کل منظومه شمسی را تشکيل می دهد . خورشيد به دليل جرم عظيمش داراي نيروی گرانش بسيارقوی است ، طوری که سيارات را وادار کرده در مدارشان بر گردش حرکت کنند.
مشخصات فيزيکی خورشيد :
2- جرم خورشيد ۳۳۳,۰۰۰ برابر جرم زمین است (جرم زمين 1027×6 ) و مقدار جرمی که خورشيد از دست می دهد درحدود ۴/۲ ميليون تن در ثانيه است
3- قطر خورشيد حدود 1392000 کيلومترکه معادل 109 برابر قطر زمين است.
4- وزن مخصوص خورشيد ۴۱/۱ گرم بر سانتی متر مکعب است.
5- حجم خورشيد 1033× 4/1 سانتی متر مکعب که حدودا معدل 1,400,000 برابر حجم زمين است
6- دمای مرکز خورشيد ۰۰۰/۰۰۰/۱۵درجه کلوين(20,000,000 درجه سانتی گراد) است
7- مدت چرخش وضعی: ۲۵ روزدر استوا که درحوالی قطب ها به ۳۴ روز می رسد
8- يک سال کيهانی زمانی است که خورشيد يک بار به دور کهکشان می چرخد ودر حدود ۲۲۵ ميليون سال است
9- قطر زاويه ای خورشيد درآسمان ۳۲ دقيقه است . قدر ظاهری خورشيد ۷/۲۶- است
ترکيب شيميائی خورشيد :
سال نوری
فهرست درخشان ترین ستارهها
قدر ظاهری-نام در فارسی- نامگذاری بایر - نام انگلیسی
۲۶٫۵- خورشید - Sun
۰٫۰۴- نگهبان شمال-آلفا گاوران (α Boo)- Arcturus
۰٫۰۱- رجل قنطورس-آلفا قُنطورس ۱(α۱ Cen)- Alpha Centauri
۰٫۰۳- کرکس نشسته-آلفا شلیاق-(α Lyr) Vega
۰٫۰۸- بُزبان-آلفا ارابهران -(α Aur) Capella
۰٫۳۸ -شِعرای شامی-آلفا سگ کوچک- (α Cmi) Procyon
۰٫۴۶- آخرالنهر-آلفا نهر- (α Eri) Achernar
۰٫۵*- اِبطالجوزا-آلفا شکارچی -(α Ori) Betelgeuze
۰٫۶۱- حَضار-بتا قنطورس- (β Cen) Agena یا Hadar
۰٫۷۷- کرکس پرنده-آلفا عقاب- (α Aql) Altair
۰٫۸۵*- دَبَران-آلفا گاو- (α Tau) Aldebaran
۰٫۷۲- سهیل-آلفا شاهتخته- (α Car) Canopus
درخشندگی بسیاری از ستارگان متغیر است. مقدار ذکرشده یک اندازه میانگین است.
باید در نظر داشت که درخشندگی سیارههای تیر، ناهید، بهرام، مشتری و کیوان نیز در محدوده همین جدول قرار دارند.
اگر همه ستارگان را در ۱۰ پارسکی (هر پارسک برابر است با ۳۰٫۱ میلیون میلیون کیلومتر) بچینیم درخشندگی ستارگان به این ترتیب خواهد بود:
-1سهیل (درخشندگی آن ۱۹۰۰ برابر خورشید است)
۲- بزبان (یک غول سرخ است)
3-کرکس نشسته
4شباهنگ (یک جفت کوتوله سفید به نام توله دارد)
5 - رجل قنطورس
برخی از ستارهها نامهای گوناگونی در زبان فارسی دارند. گروهی از این نامها از زبان پارسی میانه به ما رسیدهاند مانند ونند، اپوش، تیر، تیشتر، سدویس، میخگاه، اسپور، بشن، یوغ، درفشه (درفشگ)، پسی، پها، پرک، اگست، پارند، مزدهداد.
شباهنگ:شِعرای یمانی،کاروانکُش،وَراهَنگ،شبکش،تیر، تیشتر
سهیل: پَرَک، اگست
بزبان: عَیّوق، پارَند، مَزدهداد
نگهبان شمال: سِماک رامح، حارس شمال، حارسالسماء.
کرکس نشسته: نسر واقع، وَنَند.
کرکس پرنده: نسر طائر، یوغ (در پارسی میانه)
بزبان: نگهبان، عیوق
پای شکارچی: رجلالجبار، رجلالجوزا
شانه گاوران: منکب الجوزا
قلب عقرب: سَدویس، اپوش، دل
رأس پیکر پسین: رأس التوأم الموخّر
رأس پیکر پیشین: رأس التوأم المقدم.
جمع رأس پیکر پسین و رأس پیکر پیشین را در پارسی میانه رَخوَت مینامیدند.
شوله: دِرَفشه (درفشگ)
شرطین: پَدیسپَر
شانه ارابهران: (منکب ذیالعنان)
فهرست صورتهای فلکی
صورتهای فلکی در فرهنگهای گوناگون حضور داشتهاند و طی گذشت زمان تغییراتی هم در تقسیمبندی، تعداد و نامگذاری آنها صورت گرفته است. جدول زیر نامهای فارسی صورتهای فلکی امروزی را نشان میدهد
۸۸ صورت فلکی امروزی
قمر های طبیعی
قمر به طور کلی شیئ است که به دور مدار یک سیاره در گردش است.
تفاوت گردش ماه به دور سیاره با گردش سیاره به دور خورشید این است که شیئ آسمانی پس از اسارت در میدان جاذبه سیاره حرکت کرده و در آخر به مکانی میرسد که جاذبه سیاره و ستاره، هیچکدام بر آن تاثیری ندارد. سپس در خطی که جاذبه صفر وجود دارد شروع به حرکت کرده و مداری مجازی را تشکیل میدهد
فهرست قمرهای منظومه ی شمسی
قمرهای بزرگ منظومه شمسی شامل ماه قمر زمین، قمرهای مشتری به قرار گالیلن، یو، اروپا، گانیمدوکالیستو ، تیتان قمر کیوان و قمر تریتون از نپتون. در منظورمه شمسی هشت سیاره و سه سیارهکوتوله قرار دارد که قمرهای آنها به شرح زیر است:
|
سیارات منظومه شمسی |
||||||
|
قطر متوسط (کیلومتر) |
||||||
|
زیر ۱۰ |
- |
- |
- |
در اقلیت ۴۷ |
در اقلیت ۲۱ |
- |
|
۱۰-۵۰ |
- |
- |
سیارنک-هلن-آلبیوریکس-اطلس-پان-تلستو-پالیاک-کالیپسو-یمیر-کیویک-تاروس-ایجیراک-اریاپو |
- |
||
|
۵۰-۱۰۰ |
- |
- |
- |
|||
|
۱۰۰-۵۰۰ |
- |
- |
- |
فوئب-جانوس-اپیماتئوس-میماس-هایپریون |
سیکوراکس-پاک-پورتیا-میراندا |
|
|
۵۰۰-۱۰۰۰ |
- |
- |
- |
- |
- |
|
|
3000-4000 |
ماه |
- |
- |
- |
- |
|
کهکشان
کوچکترین کهکشانها دارای عرضی برابر با چند صد سال نوری هستند و بزرگترین کهکشانها تا ۳ میلیون سال نوری عرض دارند و شامل بیش از ۱۰۰۰ میلیارد ستاره هستند. اشکال کهکشانها بر اساس شیوهای طبقه بندی میشود که طبق شیوه طبقه بندی ستاره شناسآمریکایی، ادوین هابل، شکل یافتهاست. در مورد تکامل کهکشانها اطلاعات قطعی کمی در دست است. تنها مطلب مورد اطمینان این است که کهکشانها میلیاردها سال پیش به شکل تودهای از ابرهای گازی و غباری بوجود آمدند.
کهکشان به مجموعه ستارگان، گاز و غبار گفته میشود که با نیروی جاذبه کنار هم نگاه داشته شدهاند. کوچکترین کهکشانها دارای عرضی برابر با چند صد سال نوری هستند و بزرگترین کهکشانها تا ۳ میلیون سال نوری عرض دارند و شامل بیش از ۱۰۰۰ میلیارد ستاره هستند. اشکال کهکشانها بر اساس شیوهای طبقه بندی میشود که طبق شیوه طبقه بندی ستاره شناسآمریکایی، ادوین هابل، شکل یافتهاست. در مورد تکامل کهکشانها اطلاعات قطعی کمی در دست است. تنها مطلب مورد اطمینان این است که کهکشانها میلیاردها سال پیش به شکل تودهای از ابرهای گازی و غباری بوجود آمدند.
طبقه بندی کهکشان
۲- بیضوی ۳- نامنظم که هر کدام به زیر مجموعههای زیرتقسیم میشوند
کهکشانهای بیضوی به گروههای E ۰ - E ۲ - E ۵ - E ۷
کهکشانهای مارپیچی به گروههای Sa - Sb - Sc - Sd
کهکشانهای مارپیچی بسته به گروههای SBa - SBb - SBc - SBd
کهکشان راه شیری دارای درازائی به طول ۱۲۰۰۰۰ سال نوری است. قطر این کهکشان نیز در مرکز، رقمی معادل ۲۰۰۰۰ سال نوری وقطر بازوی آن در حدود ۳۰۰۰ سال نوری است. کهکشان ما در حدود ۲۰۰ میلیارد ستاره دارد. منظومه شمسی و خورشید در فاصله ۳۰۰۰۰ سال نوری از مرکز کهکشان قرار دارند و همچنین با سرعتی معادل ۲۰۰ تا ۳۰۰ کیلومتر بر ثانیه به دور مرکز کهکشان میچرخد که حدود ۲۲۵ میلیون سال طول میکشد تا این مجموعه یک بار بچرخد.
کم نورترین کهکشانها در طبقه بندی کهکشانهای محلی در طبقه کهکشانهای بیضوی هستند. کهکشانهای غیر منظم دارای ابرهای ماژلانی، تعداد زیادی ستاره جوان و سحابی است که در آن ستارههای جدید پدید میآیند. کهکشانهای مارپیچی هم مخلوطی از کهکشانهای جوان و پیر هستند. دربازوی جوان ترها ستارگان غول پیکر سفید، ستارگانی مانند خورشید، کوتولههای سفید و گازها و گرد وغبار وجود دارد
کهکشان راه شیری
کهشانهای همسایه با کهکشان راه شیری
منبع: لغتنامه دهخدا
ارسال توسط کاربر محترم سایت :mohamadkiani
/ج
