آرمان شهر الكترونیكی

آنچه كه امروزه با عنوان "شهر الكترونیكی" یا (E-city) از آن یاد می شود به لحاظ برخورداری از ویژگی های ایده آل و منحصر به فرد، ممكن است در شرایط واقعی تا حدی آرمانی به نظر برسد. از این رو منطقی تر آن است كه در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات به جای سخن گفتن از "شهر الكترونیكی"، به "آرمان شهر الكترونیكی" یا (E-topia) بیاندیشیم و كوشش نماییم ویژگی های آرمانی را به تدریج با تكامل بخشیدن به شهرهای الكترونیكی كنونی، محقق سازیم. مجموعه تلاش هایی كه در حوزه گسترش كاربردهای شهری فناوری اطلاعات طی دو دهه اخیر صورت گرفته است، با وجود آن كه از سرعت و پیوستگی شایسته ای برخودار نبوده؛ اما به دلیل همگرایی با مبانی جوامع دانش بنیان می تواند نوید بخش ایجاد یك ایتوپیا یا آرمان شهر الكترونیكی در آینده ای نه چندان دور باشد. امید به آرمان شهری الكترونیكی كه در آن استانداردهای شهرهای الكترونیكی رعایت شده باشد و شهروندان با آسودگی و اطمینان خاطر بخش قابل توجهی از تعاملات روزانه خود را با بهره گیری از بسترهای ارتباطی الكترونیكی انجام دهند و به شكل چشمگیری در زمان، هزینه و انرژی خود صرفه جویی كنند، می تواند انگیزه ای قدرتمند برای تحرك بخشیدن به كوشش های آینده باشد.
بدیهی است آرمان شهر الكترونیكی نیز مانند هر پدیده دانش بنیان دیگری ویژگی های خاص خود را دارد و مهمترین ویژگی آن "فرهنگ شهروندی" به شیوه الكترونیك است. حضور در محیط سایبر و مشاركت در فعالیت های انفرادی و جمعی متعارف در شهرهای الكترونیكی فرهنگی را به همراه دارد كه شهروندان برای برخورداری از حقوق شهروندی ملزم به رعایت آن هستند.
مباحثی مانند مراعات حریم خصوصی افراد در محیط سایبر، حقوق تالیفی و انتشاراتی و دیگر مقررات و قوانینی كه همگی برای حفظ حقوق فردی و اجتماعی افراد تنظیم شده اند، در چنین شهری معنا و مفهوم می یابد و اعتبار و روایی آن تا اندازه زیادی به رعایت آن توسط خود شهروندان بستگی دارد. آنچه كه یك آرمان شهر الكترونیكی را نسبت به شهرهای الكترونیكی متعارف و عادی كه تا كنون ایجاد و راه اندازی شده اند متمایز می سازد، تنها ابعاد فرهنگی آن نیست بلكه ابعاد كاربردی و فنی آن نیز می باشد. هر قدر زیرساخت های ارتباطی یك شهر الكترونیكی از توسعه و كیفیت بهتری برخوردار باشند، امكان به كارگیری آنها از سوی شهروندان نیز به همان میزان افزایش خواهد یافت. این یعنی تكامل یافتگی ارتباط الكترونیكی. اما در آرمان شهر الكترونیكی این تكامل یافتگی در منتهای درجه خود قرار دارد. از آنجایی كه امروزه اینترنت به عنوان مهمترین بستر ارتباطی در جهان معاصر مطرح است و كوشش های گسترده ای در سراسر جهان به منظور توسعه آن در تمامی مناطق و حتا دور دست ترین نقاط هر كشور صورت گرفته است، تمركز بر این رسانه ارتباطی و بهبود شاخص های توسعه آن نظیر افزایش ضریب نفوذ و پهنای باند وسیعتر دیگر نه به عنوان یك توصیه بلكه به عنوان ضرورتی انكارناپذیر مطرح است. بدین ترتیب تكامل اینترنت و روندهای توسعه آن در آرمان شهر الكترونیكی مد نظر می باشد. یك آرمان شهر الكترونیكی می تواند در بر دارنده اهداف گوناگونی باشد، از گسترش كاربردهای شهری فناوری اطلاعات گرفته تا ایجاد فرصتهای برابر برای تمامی شهروندان در برخورداری از مزایای شهروندی و مشاركت در یك جامعه اطلاعاتی. امروزه هر شهروند الكترونیكی در جامعه اطلاعاتی نقش و جایگاه منحصر به فرد خود را دارد و در صورت ایفای مناسب این نقش می تواند سهم قابل توجهی در توسعه و پیشرفت دیگر شهروندان و در نهایت جامعه و كشور خود داشته باشد. روشن است ایفای نقش شهروندی و در همان حال برخورداری از حقوق مربوط به آن پیش از هر چیز نیازمند اطلاع رسانی و آگاهی بخشی است كه این امر نیز به مدد رسانه های اطلاعاتی امكانپذیر است. سازمان ها و نهادهای شهری كه پیوسته به ارایه خدمات شهری می پردازند، می توانند به عنوان گهواره پیدایش آرمان شهر الكترونیكی به شمار آیند. از آنجایی كه ارایه خدمات الكترونیكی در این سازمان ها و نهادها به امری عادی و متعارف مبدل شده است، دیگر تردیدی پیرامون لزوم یا ضرورت ارایه خدمات به شیوه الكترونیكی وجود ندارد و تمركز كنونی این سازمان ها به بهبود و ارتقای این خدمات معطوف شده است.
نقش مجامع علمی و دانشگاهی به لحاظ برخورداری از دانش و تخصص كافی برای همیاری در این عرصه در خور توجه است و این بنیادهای علمی می توانند كمك های موثری را به ارتقای كیفیت خدمات الكترونیكی ارایه نمایند. آرمان شهر الكترونیكی محصول همكاری و هم افزایی توان سازمان های دانش بنیان گوناگون در یك جامعه است و نمی تواند تنها به ساختارهای ارتباطی و اطلاعاتی متكی باشد. گسترش خدمات شهری تنها یكی از دستاوردهای ایجاد آرمان شهر الكترونیكی است و دانش ضمنی كه بر اثر مشاركت در تراكنش های جاری در چنین شهری تولید می شود، خود از ارزش شایان توجهی برخوردار است. این دانش ضمنی سبب ارتقای سطح شهروندی می شود و هر شهروند به طور خودكار با بهره گیری از فنون و مهارت های ارتباطی می تواند متناسب با افزایش میزان فعالیت الكترونیكی خود، از مزایا و حقوق بیشتری نیز برخوردار شود كه این امر به پدیده دیگری موسوم به "رقابت الكترونیكی" منجر خواهد شد. رقابت الكترونیكی در یك آرمان شهر الكترونیكی از یك سو زمینه بروز یافتن استعدادهای نهفته را فراهم می سازد و از سوی دیگر تكامل تدریجی شهر و شهروندان را در پی دارد. همین رقابت در بعدی دیگر سبب تولید دارایی های الكترونیكی می شود. امروزه آثار الكترونیكی كه در قالب نرم افزار، كتاب های الكترونیكی و حتا مقالات تولید می شوند، در صورت داشتن ویژگی های لازم به عنوان سرمایه های الكترونیكی یك جامعه در نظر گرفته می شوند. توجه به این عامل كلیدی در ارتقای جایگاه شهروندان الكترونیكی می تواند زمینه ساز آفرینش آثار فاخر و منحصر به فرد باشد و در نهایت جامعه و شهری را به وجود آورد كه پیش از هر چیز به لحاظ میزان دارایی و ثروت الكترونیكی تولید شده در آن برای دیگر جوامع و شهرهای الكترونیكی حایز اهمیت باشد.
ایجاد یك آرمان شهر الكترونیكی نیازمند طی شدن یك فرایند تكاملی است و بدیهی است كه هر فرایند تكاملی می تواند وقت گیر باشد، از این رو بردباری و شكیبایی برای رسیدن به هدف نهایی یكی از شروط گریز ناپذیر خواهد بود. پرسش اصلی در این میان این است كه با بهره گیری از چه عوامل یا عناصری می توان مدت زمان لازم را تا حد امكان كوتاه تر كرد و ایجاد آرمان شهر الكترونیكی را تسریع نمود. اگر چه این پرسش ذهن برخی از اندیشمندان فعال در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات را به خود مشغول كرده است، اما می توان پذیرفت كه گسترش كاربردی فناوری اطلاعات به عنوان پایه ای ترین عامل در نیل به هدف یاد شده همچنان به قوت خود باقی است. آرمان شهر الكترونیكی در نهایت تقویت كننده مجموعه ای از كاركردهای ارتباطی خواهد بود و بر این اساس بهتر است "تمركز بر كاربردها" به عنوان یكی از محورهای اصلی در اندیشه پیرامون این موضوع در نظر گرفته شود.
منبع: http://ictarticle.blogfa.com
ارسال مقاله توسط کاربر محترم سايت : jazereyearam