آنمي، دشمن سرزندگي و نشاط

در بين انواع کم خوني ها، آنمي فقر آهن شايع ترين کم خوني نه تنها در ايران بلکه در جهان به شمار مي آيد و ضرر و زيان زيادي از اين بابت به اقتصاد مملکت وارد مي شود. اصلاح، تعديل و بهبود کيفيت جيره هاي غذايي روزانه، از پايدارترين و مفيد ترين روش هاي پيشگيري از کم خوني در ميان مدت و بلند مدت تلقي مي شوند.
مهار کننده هاي جذب آهن: مواد غذايي حاوي فيتات ها و پلي فنل ها نه تنها ميزان جذب آهن بلکه مقدار زيادي از ساير ريزمغذي ها به خصوص روي و مس را نيز کاهش مي دهند. غذاهاي حاوي فيتات عبارتند از نان هاي سبوسدار تخمير نشده يا تهيه شده با جوش شيرين، سبوس گندم، برنج، ذرت، پروتئين سويا، جوي دوسر، شيرکاکائو، مغزها و حبوبات. مواد غذايي حاوي پلي فنل ها نيز شامل چاي، قوه، اسفناج، مرزنجوش، مغزها و حبوبات مي باشند. از جمله مواد غذايي حاوي کلسيم که با تداخل کلسيم آنها در جذب آهن، اختلال حاصل مي گردد مي توان شير و پنير را نام برد.
مصرف شير و پنير در ميان وعده ها و عدم نوشيدن چاي يا قهوه يک ساعت قبل و دو ساعت بعد از ميل کردن غذا به خصوص براي خانم ها توصيه مي شود. البته مواردي که اشاره گرديده در مورد آهن غيرهم صدق مي کند، آهن هم تحت تأثير عوامل بازدارنده اشاره شده قرار نمي گيرد.
افزايش دهنده هاي ميزان جذب آهن غيرهم مواد غذايي: مصرف همزمان مواد حاوي ويتامين C جذب بهتر آهن را ميسر و ممکن مي سازد. اسيد استيک، اسيد ماليک، اسيد تارتاريک و اسيد سيتريک نيز از جمله عوامل افزايش دهنده جذب تلقي مي شوند. منابع عمده غذايي اين اسيدهاي مفيد و افزايش دهنده آهن به ترتيب عبارتند از: آلو، طالبي، انبه، گلابي، ليموشيرين، ليموترش، آناناس، پرتقال وانواع سبزيجات سالادي تازه و پلاسيده نشده. مواد غذايي در بر دارنده اسيد ماليک و تارتاريک نيز شامل هويج، سيب زميني، چغندر، کدو تنبل، گوجه فرنگي، کلم پيچ و شلغم مي باشند. ضمنا مصرف همزمان محصولات تخميري مثل سس سويا و بعضي از مواد غذايي حاوي سيستئين مثل گوشت گاو، گوسفند، جگرمرغ و ماهي همراه و همزمان با مواد غذايي حاوي آهن غيرهم به بالا بردن سطح جذب کمک مي نمايد.
اسيد فوليک و ويتامين B12 در توليد گلبول هاي قرمز خون و تعديل آهن نقش دارند. ويتامين A نقش بسيج آهن از ذخاير آهن را به عهده دارد. کمبود ريبوفلاوين نيز با کمبود آهن همراه مي باشد. افزايش دريافت ريبوفلاوين از طريق منابع غذايي يا مکمل ياري موجبات افزايش هموگلوبين در گردش را فراهم مي نمايد. استفاده از منابع غذايي حاوي مس و در صورت لزوم دريافت مکمل، عاملي در جهت جذب، انتقال، ذخيره و بسيج آهن در بدن تلقي مي شود. مصرف همزمان منابع حاوي کلسيم، مينزيم و فسفات از عوامل مهار جذب آهن تلقي مي شوند. فقر آهن در عملکرد تيروئيد نيز تأثير گذاشته و موجب اختلال در کاربرد يد و مشتقات ناشي از آن مي گردد.
منبع:نشريه دنياي تغذيه - ش100