اشاره
تقسيم بودجه خانواده بر پايه ميزان درآمد و مخارج زندگي، اغلب در ميان قشرهاي مختلف خانواده ها از درجه اهميت متفاوتي برخوردار است . به طور مثال، خانواده اي که همه افراد آن ويا اکثر آنها شاغل هستند و يا به نوعي با آمار و ارقام سروکار دارند. نسبت به خانواده اي که تنها يکي از اعضاي آن شاغل است. بيشتر به بودجه و ميزان درآمد و مخارج خود اهميت مي دهند.
بي شک بايد گفت که بدون در نظرگرفتن نظام تقسيم بودجه در خانواده، گاهي اوقات هزينه هاي زندگي ازدرامد خانواده تجاوز کرده واهداف بلنند مدت و کوتاه مدت مالي خانواده را به خطر مي اندازد. لذا مديريت و برنامه ريزي هزينه هاي خانواده وهمچنين الگوهاي صحيح براي مخارج زندگي در راستاي اهداف همه جانبه خانواده. نه تنها از مصرف بي رويه و مخارج غير ضروري جلوگيري مي کند.بلکه تا حدود زيادي به پس انداز کردن براي آينده نيز کمک مي کند. از سوي ديگر، اين امر سبب مي شود که ديد واحاطه گسترده تري روي جنبه هاي مالي که يکي از فاکتورهاي مهم زندگي خانوادگي است، داشته باشيد. ازديگر عوامل موثر بر تقسيم بودجه خانواده مي توان به سطح فرهنگي خانواده، ميزان تحصيلات افراد خانواده و آرزوها و خواسته هاي آنها اشاره کرد. متأسفانه برخي از خانواده ها به ندرت هزينه هاي واقعي زندگي خود را با ميزان درآمدشان مي سنجند وفقط وقتي به سراغ اين سنجش مي روند که دچار بحران وعدم تعادل درميزان درآمد و هزينه شده باشند.
تقسيم بندي بودجه خانواده
تقسيم بندي بودجه براي هزينه هاي زندگي يک خانواده، پايه و بنيان مديريت وبرنامه ريزي دقيق مالي است.رسيدگي به اين امر به شما مجال مي دهد که با حوصله و دقت بيشتري به مخارج و هزينه هاي غيرضروري خود توجه کنيد و ضمناً دريابيد که کجا و در چه مواردي هزينه هاي شما از آنچه فکر مي کرديد بيشتر و يا کمتر شد ه اند.
اهداف خانواده
براي اينکه بودجه و نقدينگي سبد خانواده خود را افزايش دهيد، ابتدا بايستي اهداف شغلي و خانوادگي استانداردها و همچنين الگوها و سلايق اعضاي خانواده خود را تعيين کنيد. اين نکته حائز اهميت است که اگر همه اعضاي يک خانواده عملکردي هم هدف داشته و در راستاي تلاشي هم سو و جهت گام بردارند، مي توان مراحل رسيدن به اهداف را برنامه ريزي کرد. به طوري که اين اهداف در واقع بازتابي از سطح آگاهي وميزان درک تک تک افراد خانواده باشد. گفت وگوي دوستانه بر پايه آزادي عقيده و بيان در بين اعضاي يک خانواده ، خود را تعيين کنيد، صرفاً تا جايي که ممکن است واقع بين باشيد و کليه منابع مالي خانواده را لحاظ کنيد. چنانچه اهدافي دور از واقعيت و دست نيافتني در سر داشته باشيد، بايد آن آنها را با توجه به امکانات موجود تعديل کرده و يا با توجه به منابع مالي موجود تغيير دهيد.
هدف هاي مالي خانواده
به طور کلي به دو بخش تقسيم مي گردند:
1- اهداف کوتاه مدت
اهداف کوتاه مدت ، آن بخش از اهداف هستند که طي سال جاري و يا حداکثر سال آينده قصد داريد به آنها دست يابيد، مثل خريد و يا تعويض لوازم منزل مانند ماشين لباسشويي و مبلمان.
2- اهداف بلند مدت
اهداف بلند مدت، هدف هايي هستند که اميدواريد طي سال هاي آينده تحقق يابند. اين اهداف عمدتاً مستلزم توان مالي قابل توجهي هستند، همانند پس انداز براي آينده فرزندان، پس انداز براي دوران بازنشستگي و غيره
استاندارد زندگي
استاندارد زندگي اساساً به درک و ميزان آگاهي هر خانواده بستگي دارد ، چون گاهي اوقات آنچه که يک فرد يا يک خانواده آن را ولخرجي ويا اسراف تلقي مي کند، در نظر فرد و يا خانواده ديگر يک امر عادي وحتي اقتصادي قلمداد مي شود،بنابراين خواسته هاي معقول خانواده چيزي است که اکنون مي خواهيد ويا اهدافي هستند که با تلاش و کوشش مي خواهيد درسال هاي پيش رو به آنها برسيد. به طور نمونه، آيا دوست داريد با اتومبيل لوکس وگران قيمت رانندگي کنيد يا به اتومبيلي معمولي بسنده مي کنيد؟ آيا مي خواهيد در خانه اي اشرافي زندگي کنيد يا يک آپارتمان کوچک و معمولي راترجيح مي دهيد؟ چند وقت يک بار به رستوران مي رويد، دوباردر هفته يا ماهي يک بار؟ اينها نمونه سوالاتي هستند که در تعيين سطح استاندارد زندگي، مي بايست پاسخ دهيد.
يادداشت برداري از هزينه هاي خانواده
بهترين روش براي افزايش صحيح و دقيق بودجه خانواده ، اين است که نسبت به درآمد و مخارج وهزينه هاي جاري و گذشته خود ، آگاهي کامل داشته باشيد. لذا چنانچه صورت برداري دقيقي از مخارج خود نداشته باشيد، افزايش بودجه و نيز مديريت آن امري مشکل وياحتي محال خواهد بود. براي دستيابي به هدف فوق مي توان يک گزينه ويا تلفيقي ا زدو مورد زير را پياده کنيد:
1-مبلغي که از حساب بانکي براي پرداخت هزينه هاي ماهيانه زندگي بيرون مي کشيد را يادداشت کنيد.
2- از درآمدهاي جانبي که براي پرداخت همه يا بخشي از هزينه هاي خانواده استفاده مي کنيد، فهرست برداري کنيد.
به ياد داشته باشيد...
درهر کالت از موارد فوق مي توانيد گزارش بانکي ويا ته چک حقوقي خود را بررسي کنيد تا بفهميد چه مبلغي براي کل هزينه ماهانه خانواده خود خرج کرده ايد.پس از اينکه مبلغ کل موجودي را مشخص کرديد، فهرست يا ليستي از جزء جزء مخارج ثابت و مشخص هر ماهه خود تهيه کنيد، مانند هزينه فرزندان، پرداخت اقساط اتومبيل، اقساط خانه يا اجاره خانه، انواع بيمه هاي شخصي، درماني، عمر و ديگر هزينه هاي قطعي ؛ سپس جمع مبلغ به دست آمده را از مبلغ کل هزينه خانواده کم کنيد. مبلغ به دست آمده مربوط به آن بخش از هزينه ها خواهد بود که ماه به ماه متغير هستند، شامل هزينه خواروبار و مواد غذايي ، هزينه پوشاک ، قبوض آب و برق و گاز وتلفن، تفريح و مسافرت،تعميرات منزل ، سوخت و بنزين اتومبيل، بعد با رجوع به حافظه خود، دسته چک ويا هر يادداشتي که از هزينه هاي خود داريد، مبلغ باقي مانده را بين هزينه هاي متغير ماهيانه تقسيم کنيد.ابتدا با هزينه هايي مثل مسافرت، تعميرات خانه و مراقبت هاي پزشکي که نسبت به ساير هزينه ها کمتر اتفاق مي افتند، شروع کنيد. براي ساير هزينه هاي خانواده بايستي با دقت سبک و سنگين کرده و خود مبلغي را تعيين کنيد. سعي کنيد حتماً مبلغي را که براي هزينه ها و مخارج خانه و خانواده در نظر گرفته ايد به خاطر بسپاريد و يا يادداشت کنيد، چون گاهي اوقات اين مبلغ در عوض براي مصارفي ديگري غير از آنچه در نظر داشتيد، خرج مي شود و در نهايت هزينه زندگي تان بيش از حد معمول برآورد مي گردد.
منبع:نشریه ی ایرانیان شماره 34
