تولد نگاهي تازه به شعر «انتظار»

با نگاهي به اشعار فارسي در سده‌هاي مختلف در مي‌يابيم كه رويكرد شاعران به مقوله انتظار، رويكردي رسمي و فرازميني بوده است. البته نمونه‌هايي هم يافت مي‌شود كه شاعران دست به تجربه‌هاي تازه زده‌اند و كمي فضاي شعر را زميني كرده‌اند اما اين به شيوه‌اي فراگير بين شاعران نيانجاميد؛ به بيان ديگر، غم غربت و فراقي كه شاعر در زمان‌هاي متعدد شعر فارسي از آن سخن مي‌گويد، فراغي است كه چندان به زندگي نزديك نيست و بيشتر با فاصله‌اي از روزمره مردم روايت مي‌شود. اتفاقي كه امروز در شعر آييني و ذيل آن شعر با موضوع «انتظار» رخ داده است، مساله‌اي متفاوت از سده‌هاي گذشته است.

* آميختگي شعر با زندگي روزمره
 

شاعران نوجو و پوياي معاصر، پس از انقلاب و با تغيير فضاي عمومي كشور، دست به تجربه‌هايي از نوع شعر آييني زدند. در اين نوع شعر؛ اغلب شاعران تلاش كردند، پيرو شاعران دوره بازگشت از آرايه‌هايي در سخن ادبي خود استفاده كنند كه بيشتر ادامه منطقي و تاريخي شعر گذشتگان باشد، تا پايه‌اي نو براي شعر آيندگان؛ اما در اين بين شاعران نوجويي هم بودند كه دست به تجربيات تازه زدند.
از ميان اين تجربيات تازه به مرور زمان و با عنايت به اينكه بازخورد آن در ميان ادب‌دوستان خوب و پرشور بود آثار خوبي به جاي ماند كه پايه‌اي شد براي ديگرگونه نگريستن به ادبيات و شعر «انتظار».
مهمترين ويژگي اين نوع اشعار جداشدن شعر از دوره‌ي پيش از خود بود. به بيان ديگر فاصله‌اي زيباشناختي بين شعر آييني در ايران ايجاد شد كه اين فاصله به دو جهت قابل بررسي است. نخست اينكه اين نوع شعر توانست مقدماتي براي شروع يك حركت تازه باشد و دوم اين كه شعر به زندگي مردم و واگويه‌هاي آن‌ها با حضرت حجت (عج) نزديك‌تر شد.
به بيان ديگر؛ شاعر تلاش مي‌كرد تا آنجا كه مي‌تواند از بافت گفتار مردم و اصطلاحات آن‌ها در ادعيه و كلام روزانه سود جويد، تا مردم بيشتر به اين نوع شعر اقبال نشان دهند. البته اين تنها مختص شعر با موضوع انتظار نبود، بلكه شاعران توانستند در تمام سويه‌هاي اشعار آييني اين تازگي بيان را عرضه كنند.

* نوجويي در پرداختن به موضوع
 

در پژوهش‌هاي مختلفي كه در اين حوزه انجام گرفته مي‌توان اين نكته را ديد كه شاعران سده‌هاي گذشته نزديك‌شدن به سويه‌هاي مختلف موضوع «انتظار» را رفتاري نامناسب و بي‌احترامي به ساحت مقدس حضرت حجت (عج) مي‌دانستند و اغلب تنها از غم فراق مي‌سرودند و اينكه بايد چقدر منتظر باشند و ايشان چرا نظري به آنان نمي‌كند.
اين نوع رفتار با مضمون و موضوع اغلب آثار تاريخ شعر ايران را به خود اختصاص داده است؛ اما شاعران نوجو در اين سال‌هاي اخير، رفتارشان با موضوع تغيير كرده است. شاعران از هر منظري كه توانسته‌اند به موضوع «انتظار» نگريسته‌اند. ابيات شاعران امروز مانند گذشته ختم به موضوع «پيش از ظهور» نيست. شاعران امروز به موضوعات زمان ظهور و حتي شهادت حضرت هم پرداخته‌اند. شاعران امروز با نازك‌خيالي، طبع لطيف و با رعايت عرف و شرع، تصويري تازه از شعر «مهدوي» به تصوير كشيده‌اند. آن‌ها با مطالعه جزئيات مساله ظهور و شرايط پيش از ظهور و رخدادهاي زمان ظهور و پس از آن، به دقت وارد بطن موضوع شده و هر آن تجربه‌اي كه شاعران پيش از خود نداشتند را در اين عرصه محقق كرده و به بيان درآوردند.

* تاثير جشنواره‌ها بر شعر «انتظار»
 

بايد بپذيريم كه جشنواره‌هاي شعر مي‌توانند در عمومي‌ترشدن موضوعي تاثيرگذار باشند. در دو دهه اخير جشنواره‌هاي فراواني با موضوع «انتظار» برگزار شده است كه مي‌تواند در تعميم اين موضوع بين جوانان شاعر و مردم موثر افتد؛ به اضافه اينكه تشويقي است كه شاعران با انگيزه طبع‌آزمايي و رقابت شاعرانه، كلام مخيل خود را بيازمايند و در اين عرصه شعري بسرايند.
هر ساله با برگزاري جشنواره‌اي مرتبط با اين موضوع مي‌توان تجربه‌هايي تازه را ديد كه وارد عرصه شعر آييني مي‌شوند. به جرأت مي‌توان گفت آثاري كه در اين سه دهه پس از انقلاب در حوزه شعر آييني توليد شده برابري مي‌كند با آثاري كه در برخي سده‌هاي معروف در سرايش شعر آييني، توليد شده است. در تاريخ ادبيات ما اگرچه آثار درخوري در حوزه «انتظار» سروده شده؛ اما در اين سه دهه با توجه به نظام حاكم بر كشور و علاقه به شعر آييني اشعاري ماندگار به شعر ايران تقديم شده است. منبع:http://www.farsnews.net
ارسال توسط کاربر محترم سایت :hasantaleb