نقدي بر سريال مدار صفر درجه

گروه پژوهش بنياد تاريخ پژوهي ايران معاصر
سريال مدار صفر درجه، يكي از سريال هاي تلويزيوني بحث برانگيز بود كه تاكنون از صدا و سيماي جمهوري اسلامي پخش شده است. بحث برانگيز از آن جهت كه موضوع آن فلسطين و صهيونيسم بود و زاويه ديد سازندگان آن نيز اساسا با اشكالاتي مواجه بود.
اگر چه نمي توان اين اشكالات را از بي اطلاعي سازندگان آن دانست، چرا كه مشاور تحقيقي برجسته اي با مجموعه همكاري داشته است، ولي بي توجهي كارگردان به برخي حقايق و وقايع تاريخ ذهن مخاطب را به اين سمت رهنمون مي سازد كه اگر محققين و كارگردان مطلع هستند، پس چگونه است كه مسلمات تاريخي در اين سريال مخدوش شده است؟
به طور كلي مي توان سريال مدار صفر درجه را از جهات ذيل مورد نقد و بررسي جدي قرار داد:

1. تحريف تاريخ يهود ايران
بسياري از محققين و مطلعين از تاريخ يهود ايران بر اين اعتقادند كه داده هاي محتوايي اين سريال در مورد يهوديان و سوابق آنها در ايران با واقعيت مطابقت ندارد. و مشخص ترين مصداق مطرح دراين عرصه نيز همراهي كامل يهوديان ايران با صهيونيسم است كه به گونه اي بسيار تأسف بار از سوي كارگردان، اين واقعيت قلب شده است و در نتيجه چهره اي معصوم و حتي ضد صهيونيسم از يهوديان ايران در دوره پهلوي ترسيم و تبليغ شده است.
نگارندگان ضمن تأكيد بر حقيقت جدايي انكار ناپذير پديده شوم صهيونيسم با دين و شريعت حضرت موسي عليه السلام به اين واقعيت اعتقاد دارند كه در دوره پهلوي، شخص، حركت و جرياني از داخل يهوديان وجود نداشته است كه مخالف صهيونيسم باشد و يا عليه آن اقدامي
كند. در واقع يهوديان در دوره پهلوي كه هم زمان با تأسيس و رشد و گسترش صهيونيسم و اسرائيل است، تمام توان و حمايت خود را مصروف اين جريان كردند. اسناد فراوان (1) از حمايت هاي مالي يهوديان از اسرائيل به ويژه در مقطع جنگ 1967 و يا مهاجرت آنها به فلسطين اشغالي و يا تبليغ صهيونيسم، نمونه هاي كوچكي از همراهي گسترده يهوديان ايران با صهيونيسم است.

در سريال مدار صفر درجه نه تنها به اين واقعيات اشاره اي نشده است بلكه كليت يهوديان ايران را ضد صهيونيسم تصوير مي نمايد و حتي در اين مسير به يك تحريف فاحش از تاريخ
نيز دست مي زند و يك خاخام يهودي را در مسير مبارزات ضد صهيونيستي، شهيد!!! نيز مي كنند.

و حال آنكه هيچ يك از خاخام هاي يهودي ايران از جمله خاخام يديديا شوفط، اوريل داودي در آن زمان نه تنها با صهيونيسم مخالف نبودند، بلكه كمك هاي شگرفي به آن كردند و تا آخرين لحظات عمر خود در خدمت صهيونيسم بودند، تا اينكه هر دو آنها نيز در امريكا و
اسرائيل در سال گذشته مردند و حتي انجمن كليميان تهران از آنها در نشريه خود به نيكي ياد كرد!! همان طوركه از موسي زرگري با عكسي كه پشت به ديوار براق (ندبه) در بيت المقدس نيز دارد و در سال جاري مرده است نيز به نيكي!!! ياد مي كند.

2. هولوكاست
با وجود شواهد، قرائن، اسناد و تحقيقاتي ميداني مفصل كه بخش مهمي از آن در مؤسسه بازنگري تاريخي(2) به نتيجه رسيده است، هولوكاست كه به قتل عام شش ميليون يهودي در جنگ جهاني دوم در اروپا و در اردوگاه هاي مرگ اعم از اتاق هاي گاز و كوره هاي آدم سوزي، اطلاق مي شود، واقعه اي بي اساس و كذب
محض، تلقي مي شود. در واقع صهيونيست ها با ساختن اين داستان، سعي در خلق اسطوره اي جديد دارند تا از پس مظلوم نمايي حاصل از آن مهاجرتي گسترده به فلسطين اشغالي را سامان دهند و در نتيجه با تمركز يهود دراين منطقه مقدمات دولت صهيونيستي را فراهم نمايند. اگر چه دستاوردهاي ساختن اين قصه جعلي به اين مقدار نيزاكتفا نكرده اند و پس از 60 سال، همچنان از طرق مختلف از آن بهره هاي مختلف مي برند.(3)
در يك چنين شرايطي با وجود اين تحقيقات و از سوي ديگر موضع رئيس جمهور محترم جمهوري اسلامي، سريال مدار صفر درجه همراه و همسو با تبليغات جهاني صهيونيسم، تلويحا هولوكاست و محدوديت ايجاد شده براي يهوديان را در اين سريال مورد تأييد و تأكيد
قرار مي دهد.
سازندگان سريال در پاسخ به اين سؤال جدي، ادعا كرده اند كه ما هيچ بار از كوره هاي آدم سوزي و اتاق هاي گاز كه از مصاديق بارز قصه هولوكاست است سخن نگفته ايم. ولي مخاطبان سريال اين پيام را از آن گرفته اند كه فيلم درصدد القاي واقعه هولوكاست به عنوان يك واقعه تاريخي!!! در جنگ دوم جهاني است و اساسا اين سؤال نيز برايشان ايجاد شده است كه چگونه با وجود مواضع و اظهارات رئيس جمهور، صدا و سيماي جمهوري اسلامي اين گونه عمل مي كند.

3. مظلوم نمايي
مهم ترين نقد وارد بر سريال تصوير مظلوم نمايي از يهود است. حربه اي كه يهود در طول تاريخ و با ساختن اسطوره هاي مختلف از جمله آوارگي پس از ويراني معبد، انگيزسيون در سال 1492 و يا پوگروم ها در روسيه، بر آن است تا همواره از يهود چهره اي بسازد كه هميشه در ظلم و محروميت به سر برده در عين اينکه هيچ شيطنتي ! مرتكب نشده است. يهوديت با تلقين اين مظلوم نمايي به مخاطب غير يهودي خود، هميشه خود را محق و طلبكار معرفي كرده و ديگران را موظف به حمايت از خود مي داند.
در پس مظلوم نمايي يهود است كه دولت صهيونيستي تشكيل مي شود و 60 سال اشغال و آوارگي را بر مردم مسلمان منطقه تحميل مي كند. در پس مظلوم نمايي يهود است كه جمعيت اندك 14 ميليوني آنها پراكنده در جهان و در تمام نقاط به جمع آوري زر و زور مشغول هستند و در عين حال خود را آواره و محكم به گالوت تصوير مي كنند و...
نكته: انعكاس رسانه اي سريال

در ابتدا عده اي به اشتباه و احتمالا تعمدا در داخل اين گونه تبليغ مي كردند كه سريال با مخالفت شديد محافل رسانه اي غرب و صهيونيسم مواجه شده است و حتي براي حاميان اين اثر در برخي كشورهاي خارجي كه فيلمبرداري در آن صورت گرفته بود نيز محدوديت هايي ايجاد شده است. در حالي كه با يك مرورجدي در عرصه سايت هاي خبري وايستگاه هاي رسانه اي غرب كه عمدتا با صهيونيسم همراه هستند، به نتايج ديگري مي توان دست يافت كه كاملا با تصوير ساخته شده در داخل مغاير است.
رسانه هاي غربي و صهيونيستي عمدتا از اين سريال تعريف و تمجيد كرده اند و حتي عده اي آن را همسنگ با بعضي آثار هاليود دانسته اند و آن را مطابق با استانداردهاي روز جهاني ارزيابي كردند.
در اين ميان عده اي نيز تعجب زياد خود را از ساخت اين سريال در ايران به ويژه در اين زمان ابراز كردند و اين سؤال را مطرح كردند كه چگونه است كه در جمهوري اسلامي ايران، رئيس جمهور موضعي دارد كه صدا و سيماي آن گونه اي ديگر عمل مي كنند.

به هرترتيب نه تعريف و نه مخالفت رسانه ها، نمي بايست در اصل جهت گيري رسانه اي ما در صدا و سيما معيار و ملاك باشد به ويژه اينكه آن رسانه ها همسو و همراه صهيونيسم قدم بر مي دارند و ويژه تر اينكه قرار است در باب موضوعي سخن پراكني كنند كه تمام غرب با تمام توانش به دنبال اثبات آن است و طبيعي است كه تعريف آنها از سريال مدار صفر درجه نشان خوبي از به خطا رفتن ما دراين برنامه است و تأمل افزون تر مسئولان را پس از پخش آن از شبكه اول مي طلبد.
در آينده اي نزديك تفصيل محتواي اين سريال از جهات تطبيقي و با استناد به منابع معتبر تاريخي به نقد كشيده خواهد شد. انشاءالله.

پي نوشت ها :
 

1 ـ براي اطلاع بيشتر رك: سازمان هاي يهودي و صهيونيستي در ايران، تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهش هاي سياسي،‌1381.
2 ـ اين مؤسسه درامريكاست ومسئوليت آن مدت زمان زيادي با محقق برجسته اي به نام مارك وبر بوده است.
3ـ فينكلشتاين در كتاب صنعت يهودي سوزي به استفاده هاي متنوع و متعدد يهود و صهيونيسم از هولوكاست اشاره مي كند و آنان را در بسياري از موارد هدف شديدترين انتقادات به دليل سوء استفاده عمدتا مادي از هولوكاست قرار مي دهد. وي يهودي است و كتاب وي در عين داشتن اين اشكال اساسي كه هولوكاست را تأييد مي كند، با مخاطب زيادي در سراسر جهان مواجه شده است.
 

منبع: نشريه 15 خرداد، شماره 14.