مباني عکاسي نجومي با دوربين هاي ديجيتال(1)
نويسنده: بابک سدهي
عکاسي نجومي با لنز دوربين يا تلسکوپ؟
علت آن اين است که عدسي هاي لنز برعکس عدسي هاي تلسکوپ
بر خلاف تلسکوپ ها، که براي ديدن اجرام در فاصله ي بي نهايت طراحي شده اند، لنزهاي دوربين بايد با ترکيب چندين عدسي بتوانند دامنه اي از فواصل بسيار نزديک تا بي نهايت را ثبت کنند . بنابراين گستره ي ميدان ديد لنزها بسيار بيشتر از تلسکوپ هاست ولي از سوي ديگر، وقتي ديافراگم آن ها را تا حداکثر باز کنيم کارآيي خوبي براي منظور ما ندارند. اگر با لنزهاي گوناگون دوربين کار کرده باشيد متوجه خواهيد شد که در اغلب آن ها هر چه ديافراگم بسته تر باشد کيفيت کنتر است و عيوب ابيراهي، بهبود بيشتري مي يابد . مشکل اين جاست که با اين کار گرفتن عکس هاي نجومي سخت تر مي شود چون با بستن ديافراگم ، دهانه ي لنز براي گذر نور کوچک تر مي شود و از اين رو نور کمتري به حسگر مي رسد و ثبت مي شود. براي همين است که در هنگام استفاده از لنزهاي دوربين براي گرفتن عکس هاي نجومي هميشه بايد بين بازکردن ديافراگم براي گردآوري نور بيشتر و يا بستن آن براي به دست آوردن کيفيت تصوير بهتر يکي را فداي ديگري کنيم .
تلسکوپ ها طوري طراحي مي شوند تا بهترين وضوح را در فاصله ي بي نهايت با نسبت کانوني نسبتاً کند به دست آورند. هر چه نسبت کانوني تلسکوپ تند تر شود، طراحي و تراش آن هم پيچيده تر و البته گران تر مي شود. اين اصل در لنزها هم صدق مي کند با اين تفاوت که لنزهاي دوربين نسبت هاي کانوني بسيارتندتر و ميدان ديد بسيار گسترده تري دارند. ساختن لنزي که هم تند باشد و هم ميدان ديد بازي داشته باشد بسيار پيچيده است. براي همين است که چنين لنزهايي از ترکيب چندين عدسي در دسته هاي متعدد درست مي شوند. مثلا، بعضي از لنزهاي زوم از 16 عدسي در چهار دسته ساخته شده اند که هر کدام از اين دسته ها بايد براي به دست آوردن وضوح و بزرگ نمايي دلخواه درون بدنه لنز و نسبت به هم حرکت کنند. ساختن اين لنزها بسيار پيچيده تر از ساختن حتي تلسکوپ هاي مدرن شکستي امروزي است. تلسکوپ هاي آپوکروماتيک از ترکيب حداکثر دو يا سه عدسي ساخته شده اند که هيچ حرکتي هم ندارند و براي واضح کردن تصوير بايد دوربين را پشت تلسکوپ عقب وجلو برد .
نتيجه اين که در فاصله هاي کانوني بلند، تلسکوپ ها معمولا بهتر از لنزهاي دوربيني که روي بي نهايت تنظيم شده اند، عمل مي کنند. اگر قبول نداريد، يک چشمي پشت لنز دوربين بگذاريد تا ببينيد چه تصوير بدي به دست مي آيد. البته تلسکوپ ها هم مشکلات خاص خود را دارند به ويژه اگر کيفيت ساخت شان خوب نباشند. اما تلسکوپ ها طوري طراحي مي شوند که از حداکثر گشودگي دهانه ي خود بهره ببرند و بتوانند ستاره ها را به وضوح نشان بدهند و اصلاً با فکر اين که بشود گشودگي دهانه ي آن ها را تغيير داد ساخته نمي شوند .
بهترين محک – هم براي سنجش کيفيت تلسکوپ ها و هم براي لنزهاي دوربين – ثبت کردن تصويري که ايجاد مي کنند بر حسگرهاي حساس ديجيتال امروزي است . ابيراهي هاي رنگي و کروي موجود در آن ها به سادگي خودشان را روي اين حسگرها نشان نمي دهند و به همين علت است که هم مصرف کنندگان و هم سازندگان امروزي به کيفيت لنزها يا عدسي تلسکوپ ها حساس اند .
در کل، تضادي ميان استفاده از لنز دوربين و تلسکوپ نيست. فقط هر کدام موارد استفاده ي خاص خودشان را دارند: لنزها براي ثبت کردن ميدان ديد باز – مانند صورت فلکي يا راه شيري – به کار مي روند و تلسکوپ ها براي ثبت کردن جرمي خاص در آسمان – مانند سحابي، کهکشاني خاص يا خوشه هاي ستاره اي .
لنزهاي کانن پيشنهادي
توضيحات در کنار هر يک از لنزهاي زير با اين فرض بوده که اين لنزها با دوربين هاي ديجيتالي که اندازه ي حسگرشان APS و ضريب برش آن ها 1/3 و 1/5 و 1/6 برابر است استفاده مي شوند . يادآوري مي کنم که هر چه اندازه ي حسگر بزرگ تر باشد بازده اين لنزها در کناره هاي تصوير پايين مي آيد:
Canon EF-S 10-22 mm f/3/5 - 4/5 USM
با ديافراگم کاملاً خوب است اما اگر يک استاپ ديافراگم را ببنديد بهتر است .
Canon EF 15 mm f/2/8
روي 4/f بسيار خوب جواب مي دهد.
Canon EF 16-35 mm f/2/8L II USM Zoom
روي 2/8 /F خيلي خوب جواب مي دهد و با 4/F بسيار بهتر است .
Canon EF-S18-55mm f/3/5- 5/6 IS Zomm
در همه ي فواصل کانوني خوب است و با بستن يک استاپ بهتر جواب مي دهد .
Canon EF 17-40 f/4 L USM Zoom
روي 4/F خوب است با 5/6 f بهتر است .
Canon EF 24-105mm f/4 L USM IS Zomm
روي f/4 خوب است با f/5/6 بهتر است.
Canon EF 24mm f/1/4 II L USM
روي 2/8/F خوب است .
Canon EF 28mm f/1/8USM
روي2/8/F خوب است.
Canon EF35 mm f/2
روي 2/F خوب است و روي f/2/8 بد نيست.
Canon EF 50 mm f/1/4 USM
روي 2/8/F بد نيست و روي 4/F بهتر است .
Canon EF 50mm f/1/8 II
روي 2/8/F خوب است
Canon EF85 mm f/1/8 USM
روي 2/8/F خوب است و روي 4/F خيلي بهتر است.
Canon EF 85mm f/2 L IIUSM
روي f/2/5 خوب و روي f/2/8 خيلي بهتر است.
Canon EF 100mm f/2 USM
روي f/2/8 خوب و روي f/4 خيلي بهتر است.
Canon EF 100mm f/2/8 USM Macro
روي f/2/8 خوب و روي f/4 خيلي بهتر است.
Canon EF 135mm f/2/ L USM
روي f/2/8 خوب و روي f/4 خيلي بهتر است.
Canon EF 200mm f/2/8 L II USM
روي f/2/8 خوب و روي f/4 خيلي بهتر است.
Canon EF 300mm f/4 L USM non- IS
روي f/4 خوب و روي f/4/5 خيلي بهتر است.
Canon EF 400mm f/5.6 L USM non- IS
روي f/5/6 خوب و روي f/6 خيلي بهتر است.
Canon EF 500mm f/4 L USM IS
روي f/4 خوب و روي f/4/5 خيلي بهتر است.
وقتي به فاصله هاي کانوني نزديک به 400 ميلي متر مي رسيم ، مخصوصاً در رده ي لنزهاي «L » ، ديگر بايد به فکر ا ستفاده از تلسکوپ به جاي لنز باشيم. تلسکوپ ها در اين فاصله کانوني به بالا ستاره ها را بهتر ثبت مي کنند و در ضمن مي شود از آن ها براي رصد هم استفاده کرد. البته اگر به کارتان مي آيد لنزهاي 400 م م به درد عکاسي از حيات وحش يا وقايع ورزشي هم مي خورند .
سري لنزهاي EF-S کانن
لنزهاي قديمي کانن
لنزهاي نيکون با بدنه هاي کانن
لنزهاي سيگما (Sigma) براي کانن
شرکت سيگما هم براي دوربين هاي ديجيتال کانن لنز مي سازد. لنزهاي سيگما ارزان ترند و تعدادي شان براي عکاسي نجومي بسيار مناسب اند. به نظر مي رسد تنها مشکلي که اين لنزها دارند مشکل کنترل کيفيت است چون هر لنز با لنز ديگر از نظر کيفيت تفاوت دارد. حتما پيش از خريد سعي کنيد آن ها را امتحان کنيد. لنزهاي سيگما که به نظر من به درد کار عکاسي نجومي مي خورند از اين قرارند .
Sigma Fisheye 8mm f/3/5 EX DG Circular fisheye
در f/3/5 بد نيست و در f/4 خوب است .
Sigma 20mm f/1/8 EX DG روي f/2/2 خوب و روي f/2/8 سيار خوب است .
Sigma 105mm f/2/8 EX DG اگر ديافراگم کاملاً باز شد خوب است و با بستن يکي دو استاپ بهتر مي شود .
Sigma Apo 150mm f/2/8 EX DG HSM Macro با ديافراگم کاملا باز خوب است .
منبع: ماهنامه نجوم شماره 199
