يك قرن وسترن سازي
معرفي بهترين و معروف ترين فيلم هايي كه در ژانر وسترن ساخته شده اند، از سوي سايت IMDB
امكان ندارد بتوان علاقه اي را كه در ذات مردم به ديدن فيلم هاي وسترن وجود دارد ناديده گرفت. طي تحقيقاتي كه چند سال قبل در مؤسسه ملي آمريكا انجام شد، در هر 24 ساعت در تمام 365 روز سال، در سينما، تلويزيون يا تيزرهاي تبليغاتي نمايي از فيلم هاي وسترن با بازي جان وين و گري كوپر در تمام دنيا پخش مي شود كه همين اثبات علاقه به ژانر وسترن را آسان تر مي كند. ژانر فيلمسازي وسترن زماني آغاز شد كه بوچ كسيدي و ساندنس كيد دو تبهكار معروف غرب در سال 1903 دست به سرقت راه آهن زدند. اين اتفاق دهان به دهان در تمام‌آمريكا چرخيد تا اينكه يكي دو سال بعد ادوين اس پورتر «سرقت بزرگ قطار» را با الهام از اين ماجراي واقعي ساخت و اتفاقاً با استقبال خوبي روبه رو شد. بعد از درخشش اين فيلم بود كه فيلمسازان متوجه شدند ولگردي كابوهاي سرگردان در صحراهاي سوزان بدون هيچ تماسي با دنياي بيرون و ارتباط دادن آن با افسانه هايي كه در غرب وحشي وجود داشت، يكي از پرطرفدارترين انواع فيلمسازي به حساب مي آيد. اين مقاله به معرفي برترين فيلم هايي مي پردازد كه تا الان بهترين هاي ژانر وسترن به حساب مي آيند.
بازيگران: كلينت ايستوود، لي وان كليف، الي والاك
بلوندي (خوب)، خطاب به تو كو در اواخر فيلم، زماني كه آنها رد گورستان تنها هستند و بلوندي به توكو دستور مي دهد قبري براي به دست آوردن پول ها بكند: «توي جهان دو گروه آدمه: اونهايي كه تفنگ تو دستشونه و اونهايي كه زمين رو مي كنن، حالا تو بكن...»
«خوب، بد، زشت» يكي از مشهورترين فيلم هاي وسترن اسپاگتي است كه سرجيو لئونه سال 1966 آن را در ايتاليا ساخته است. اسپاگتي اسمي است كه به خاطر سرجيو به اين نوع فيلم ها داده اند. از آنجايي كه زادگاه فيلم هاي وسترن آمريكاست، زماني كه اروپاييان و ايتاليايي ها در اين ژانر فيلم مي سازند، اصطلاحاً به آن وسترن اسپاگتي مي گويند. سرجيو با كنار هم قرار دادن يك قاتل بي رحم و خونسرد، دو مرد طماع و پولدوست و يك پليس خوب و بي آزار يك وسترن به تمام معنا ساخت.
اين فيلم در سايت هاي معتبر دنيا جزو 250 فيلم برتر تاريخ سينماست و در سايت اي ام دي بي هم رتبه پنجم را دارد. داستان اين فيلم درباره سه نفر است كه به اسم هاي خوب، بد و زشت معروف هستند. بلوندي معروف به خوب (با بازي كلينت ايستوود) و رومر معروف به زشت (با بازي الي والاك) با هم كار مي كنند و با شگرد خاصي كه دارند، سر كلانترها را كلاه مي گذارند و آنها را تيغ مي زنند. خوب، موهاي بلند با چشم هاي روشن قهوه اي دارد با يك سيگار برگ نصفه خاموش كه روي لبش جا خوش كرده است. او در هفت تيركشي سرعت فوق العاده اي دارد. توكو شخصيت بد داستان (با بازي لي وان كليف) هم يك طرف قضيه است كمه در آدمكشي رو دست ندارد. اين سه نفر براي پيدا كردن يك گنج 200 هزار دلاري در مقابل هم قرار مي گيرند...
بازيگران: جورج اوبراين، ماج بلامي و...
بدون شك آمريكا و صنعت فيلمسازي اين كشور مديون جان فورد است. او كارگرداني است كه فيلمسازي را انتخاب كرد تا پيشينه محوي را كه از آمريكا وجود دارد به شكل واضحي به تصوير بكشد. او در فيلم هايش نشان داده كه علاقه عجيبي به غرب وحشي آمريكا وكلا اين سرزمين دارد. اسب آهنين را مي توان يكي از مطرح ترين فيلم هايي دانست كه فورد براي سينما ساخته است. اين فيلم كه در زمان خودش پر هزينه ترين فيلم كمپاني فاكس به حساب مي آمد، با استقبال بي نظيري روبه رو شد.
عوامل اين فيلم چندين كيلومتر راه آهن ساختند و براي به تصوير كشيدن فضايي كه لازم داشتند، يك شهرك در صحراهاي نوادا ساختند و اين چيزي بود كه در 50 سال گذشته بعيد به نظر مي رسيد. اسب آهنين دو قسمت دارد؛ قسمت اول آن برپايي اولين خط راه آهن آمريكاست و دومين قسمت آن درباره زندگي براندون است كه همه تلاشش را مي كند تا به هر نحوي شده، قاتل پدرش را پيدا كند. در اين فيلم تمام عناصري كه براي ساخت وسترن لازم است وجود دارد؛ از كابوي و قطار و درخت گرفته تا صحراي وسيع و اسبي كه حتي وقتي نفسش در حال بند آمدن است، وفادارانه مي دود.
بازيگران: هنري فوندا، چارلز برانسون، جيسون روبار، كلوديا كارديناله و...
اين فيلم ايتاليايي هم يكي از نمونه هاي وسترن اسپاگتي است كه جزو فيلم هاي حماسي ايتاليا به حساب مي آيد. همان طور كه گفتيم، سرجيولئونه در ساخت فيلم هاي وسترن يد طولايي دارد و اگر در اين فهرست فيلم هاي زيادي از او مي بينيد، به همين دليل است. كمپاني پارامونت تهيه كنندگي فيلم «روزي روزگاري در غرب» را برعهده داشت.
داستان اين فيلم درباره مردي به اسم جيل مك بين است كه گذشته مبهمي دارد. او وقتي نزد خانواده اش برمي گردد، متوجه مي شود همه آنها به طرز فجيعي كشته شده اند. بنابراين تصميم مي گيرد تنها در مزرعه شان زندگي كند. جيل بعد از آشنا شدن با دو ششلول بند ماهر متوجه مي شود قاتل خانواده اش فرانك (فوندا) است... لئونه بعد از ساخت «روزي روزگاري در غرب»، شاهكار ديگري به اسم «روزي روزگاري در آمريكا» را خلق كرد و با همان فيلم، پرونده كاري اش را براي هميشه بست. اين كارگردان هميشه حسرت مي خورد كه چرا فيلمي مثل پدرخوانده را نساخته و در مصاحبه هايش بارها اعلام كرد كه حسرت ساخت چنين فيلمي را دارد. او هر چند دلش مي خواست فيلمنامه اي هم براساس نبرد مشهور لنينگراد بنويسد؛ اما مرگ به او مهلت چنين كاري را نداد و لئونه بر اثر سكته قلبي در سال 1989 از دنيا رفت.
بازيگران: جان وين، اندي ديواين، جان كاراداين، توماس ميچل، لوئيس پلت و...
دليجان يكي از آثار كليدي ژانر وسترن است؛ فيلمي كه سينماي وسترن را به پختگي رساند. مهمترين ويژگي دليجان تحليل شخصيت ها و ظرايف روانكاوانه است؛ نكاتي كه تا پيش از اين مغفور مانده بود. فيلم، روايتگر مسافراني است كه با يك دليجان راهي سفر مي شوند و در طول مسير با خطراتي از جمله حمله سرخ پوست ها مواجه مي شوند.
داستان از اين قرار است كه چند نفر مسافر براي رفتن به نيومكزيكو سوار يك دليجان مسافرتي مي شوند. آدم هايي كه حال و احوال خوبي ندارند، آدم هايي كه به لحاظ اخلاقي پر از مشكل و مساله هستند. رينگو كيد (با بازيگري جان وين) آخرين كسي است كه سوار دليجان مي شود. او از زندان فرار كرده و مي خواهد انتقام كشته شدن خانواده اش را بگيرد...
بازيگران: جان وين، مونتگامري كليفت، جو آن درو، والتر برنان، جان آيرلند ونو آبيري جونير
تام دانسن صاحب يك دامداري بزرگ، قصد دارد گله اي را براي فروش به يكي از شهرهاي شمالي ببرد. او آدم هاي زيادي را با خودش همراه مي كند تا به مقصدش برسد اما آن قدر اتفاقات عجيب و سخت مي افتد كه همه تام را رها مي كنند و كار به جايي مي رسد كه حتي پسرش هم جلويش مي ايستد.. اين فيلم يكي از عواملي بود كه باعث شد ورق زندگي جان وين برگردد. جان فورد بعد از ديدن فيلم گفت: «نمي دونستم اين مرد بازي هم بلده!» و از همان جا بود كه جان وين به شخص اول فيلم هاي جان ورد تبديل شد.
بازيگران: جيمز استوارت، شلي وينترز، دان دوريا، ويل گير، استيون مك نالي و ميلارد ميچل
طبق قاعده كلي همه فيلم هاي وسترن اين بار هم لين مك آدام به دنبال قاتل پدرش داچ هنري است.
آنها در يك موقعيت دوئل قرار مي گيرند. دست ها روي غلاف مي رود تا نفس بيننده را بند بياورند؛ اما چند ثانيه بيشتر طول نمي كشد كه همه متوجه مي شوند غلاف ها خالي است. لين و داچ مجدداً در يك مسابقه تيراندازي كه جايزه اولش يك تفنگ وينچستر 73 است، رو به روي هم قرار مي گيرند... وينچستري كه آرزوي هر كابويي هست...
استوارت در اين فيلم استادانه ظاهر شده و مان آن قدر ماهرانه تعليق و دلهره را وارد قصه اش كرده كه محال است بعد از گذشت اين همه سال، پاي ساخته او بنشينيد و نفستان بند نيايد. آنتوني مان از فيلمسازاني بود كه با ساخت چند وسترن خوب تكاني به اين ژانر داد و وينچستر 73 سبك فيلمسازي اش را جاودانه كرد.
«شين» به كارگرداني جورج استيونس در سال 1953، «جاني گيتار» به كارگرداني نيكلاس ري در سال 1954، «جويندگان» به كارگرداني جان فورد در سال 1956، «ريوبراوو» به كارگرداني «هاوارد هاكس» در سال 1959، «آخرين غروب» به كارگرداني رابرت آلدريچ در سال 1961، سه گانه به خاطر يك مشت دلار ساخته سرجولئونه (به خاطر يك مشت دلار 1964- به خاطر چند دلار بيشتر 1965- خوب بد زشت 1966)، اين گروه خشن «سام پكين پا» 196، شهر بزرگ و... از ديگر فيلم هايي هستند كه در اين فهرست قرار دارند.
بازيگران: جيمز استوارت، جف چندلر، دبرا پاجت، ويل گير و آرتور هانيكات و...
يكي از افسران، با سابقه ارتش شمالي ها به اسم تام از جنگ و جدال خسته مي شود و تصميم مي گيرد با رئيس قبيله آپاچي ها به اسم كوچيز روبه رو شود و با او پيمان صلح ببندد. اين فيلم كه با درجه سني R- يعني بالاي 17 سال به اكران عمومي در آمد، پر از صحنه هاي تكان دهنده كشتار است. تير شكسته فيلم وسترني است كه درونمايه اي عاشقانه و نژادپرستانه دارد. اين فيلم براساس رماني به اسم برادر خوني نوشته اليوت آرنولد ساخته شد.
منبع: هفته نامه همشهري سرنخ- ش:88
امكان ندارد بتوان علاقه اي را كه در ذات مردم به ديدن فيلم هاي وسترن وجود دارد ناديده گرفت. طي تحقيقاتي كه چند سال قبل در مؤسسه ملي آمريكا انجام شد، در هر 24 ساعت در تمام 365 روز سال، در سينما، تلويزيون يا تيزرهاي تبليغاتي نمايي از فيلم هاي وسترن با بازي جان وين و گري كوپر در تمام دنيا پخش مي شود كه همين اثبات علاقه به ژانر وسترن را آسان تر مي كند. ژانر فيلمسازي وسترن زماني آغاز شد كه بوچ كسيدي و ساندنس كيد دو تبهكار معروف غرب در سال 1903 دست به سرقت راه آهن زدند. اين اتفاق دهان به دهان در تمام‌آمريكا چرخيد تا اينكه يكي دو سال بعد ادوين اس پورتر «سرقت بزرگ قطار» را با الهام از اين ماجراي واقعي ساخت و اتفاقاً با استقبال خوبي روبه رو شد. بعد از درخشش اين فيلم بود كه فيلمسازان متوجه شدند ولگردي كابوهاي سرگردان در صحراهاي سوزان بدون هيچ تماسي با دنياي بيرون و ارتباط دادن آن با افسانه هايي كه در غرب وحشي وجود داشت، يكي از پرطرفدارترين انواع فيلمسازي به حساب مي آيد. اين مقاله به معرفي برترين فيلم هايي مي پردازد كه تا الان بهترين هاي ژانر وسترن به حساب مي آيند.
خوب، بد، زشت 1966
بازيگران: كلينت ايستوود، لي وان كليف، الي والاك
بلوندي (خوب)، خطاب به تو كو در اواخر فيلم، زماني كه آنها رد گورستان تنها هستند و بلوندي به توكو دستور مي دهد قبري براي به دست آوردن پول ها بكند: «توي جهان دو گروه آدمه: اونهايي كه تفنگ تو دستشونه و اونهايي كه زمين رو مي كنن، حالا تو بكن...»
«خوب، بد، زشت» يكي از مشهورترين فيلم هاي وسترن اسپاگتي است كه سرجيو لئونه سال 1966 آن را در ايتاليا ساخته است. اسپاگتي اسمي است كه به خاطر سرجيو به اين نوع فيلم ها داده اند. از آنجايي كه زادگاه فيلم هاي وسترن آمريكاست، زماني كه اروپاييان و ايتاليايي ها در اين ژانر فيلم مي سازند، اصطلاحاً به آن وسترن اسپاگتي مي گويند. سرجيو با كنار هم قرار دادن يك قاتل بي رحم و خونسرد، دو مرد طماع و پولدوست و يك پليس خوب و بي آزار يك وسترن به تمام معنا ساخت.
اين فيلم در سايت هاي معتبر دنيا جزو 250 فيلم برتر تاريخ سينماست و در سايت اي ام دي بي هم رتبه پنجم را دارد. داستان اين فيلم درباره سه نفر است كه به اسم هاي خوب، بد و زشت معروف هستند. بلوندي معروف به خوب (با بازي كلينت ايستوود) و رومر معروف به زشت (با بازي الي والاك) با هم كار مي كنند و با شگرد خاصي كه دارند، سر كلانترها را كلاه مي گذارند و آنها را تيغ مي زنند. خوب، موهاي بلند با چشم هاي روشن قهوه اي دارد با يك سيگار برگ نصفه خاموش كه روي لبش جا خوش كرده است. او در هفت تيركشي سرعت فوق العاده اي دارد. توكو شخصيت بد داستان (با بازي لي وان كليف) هم يك طرف قضيه است كمه در آدمكشي رو دست ندارد. اين سه نفر براي پيدا كردن يك گنج 200 هزار دلاري در مقابل هم قرار مي گيرند...
اسب آهنين1924
بازيگران: جورج اوبراين، ماج بلامي و...
بدون شك آمريكا و صنعت فيلمسازي اين كشور مديون جان فورد است. او كارگرداني است كه فيلمسازي را انتخاب كرد تا پيشينه محوي را كه از آمريكا وجود دارد به شكل واضحي به تصوير بكشد. او در فيلم هايش نشان داده كه علاقه عجيبي به غرب وحشي آمريكا وكلا اين سرزمين دارد. اسب آهنين را مي توان يكي از مطرح ترين فيلم هايي دانست كه فورد براي سينما ساخته است. اين فيلم كه در زمان خودش پر هزينه ترين فيلم كمپاني فاكس به حساب مي آمد، با استقبال بي نظيري روبه رو شد.
عوامل اين فيلم چندين كيلومتر راه آهن ساختند و براي به تصوير كشيدن فضايي كه لازم داشتند، يك شهرك در صحراهاي نوادا ساختند و اين چيزي بود كه در 50 سال گذشته بعيد به نظر مي رسيد. اسب آهنين دو قسمت دارد؛ قسمت اول آن برپايي اولين خط راه آهن آمريكاست و دومين قسمت آن درباره زندگي براندون است كه همه تلاشش را مي كند تا به هر نحوي شده، قاتل پدرش را پيدا كند. در اين فيلم تمام عناصري كه براي ساخت وسترن لازم است وجود دارد؛ از كابوي و قطار و درخت گرفته تا صحراي وسيع و اسبي كه حتي وقتي نفسش در حال بند آمدن است، وفادارانه مي دود.
روزي روزگاري در غرب
بازيگران: هنري فوندا، چارلز برانسون، جيسون روبار، كلوديا كارديناله و...
اين فيلم ايتاليايي هم يكي از نمونه هاي وسترن اسپاگتي است كه جزو فيلم هاي حماسي ايتاليا به حساب مي آيد. همان طور كه گفتيم، سرجيولئونه در ساخت فيلم هاي وسترن يد طولايي دارد و اگر در اين فهرست فيلم هاي زيادي از او مي بينيد، به همين دليل است. كمپاني پارامونت تهيه كنندگي فيلم «روزي روزگاري در غرب» را برعهده داشت.
داستان اين فيلم درباره مردي به اسم جيل مك بين است كه گذشته مبهمي دارد. او وقتي نزد خانواده اش برمي گردد، متوجه مي شود همه آنها به طرز فجيعي كشته شده اند. بنابراين تصميم مي گيرد تنها در مزرعه شان زندگي كند. جيل بعد از آشنا شدن با دو ششلول بند ماهر متوجه مي شود قاتل خانواده اش فرانك (فوندا) است... لئونه بعد از ساخت «روزي روزگاري در غرب»، شاهكار ديگري به اسم «روزي روزگاري در آمريكا» را خلق كرد و با همان فيلم، پرونده كاري اش را براي هميشه بست. اين كارگردان هميشه حسرت مي خورد كه چرا فيلمي مثل پدرخوانده را نساخته و در مصاحبه هايش بارها اعلام كرد كه حسرت ساخت چنين فيلمي را دارد. او هر چند دلش مي خواست فيلمنامه اي هم براساس نبرد مشهور لنينگراد بنويسد؛ اما مرگ به او مهلت چنين كاري را نداد و لئونه بر اثر سكته قلبي در سال 1989 از دنيا رفت.
دليجان
بازيگران: جان وين، اندي ديواين، جان كاراداين، توماس ميچل، لوئيس پلت و...
دليجان يكي از آثار كليدي ژانر وسترن است؛ فيلمي كه سينماي وسترن را به پختگي رساند. مهمترين ويژگي دليجان تحليل شخصيت ها و ظرايف روانكاوانه است؛ نكاتي كه تا پيش از اين مغفور مانده بود. فيلم، روايتگر مسافراني است كه با يك دليجان راهي سفر مي شوند و در طول مسير با خطراتي از جمله حمله سرخ پوست ها مواجه مي شوند.
داستان از اين قرار است كه چند نفر مسافر براي رفتن به نيومكزيكو سوار يك دليجان مسافرتي مي شوند. آدم هايي كه حال و احوال خوبي ندارند، آدم هايي كه به لحاظ اخلاقي پر از مشكل و مساله هستند. رينگو كيد (با بازيگري جان وين) آخرين كسي است كه سوار دليجان مي شود. او از زندان فرار كرده و مي خواهد انتقام كشته شدن خانواده اش را بگيرد...
رودسرخ
بازيگران: جان وين، مونتگامري كليفت، جو آن درو، والتر برنان، جان آيرلند ونو آبيري جونير
تام دانسن صاحب يك دامداري بزرگ، قصد دارد گله اي را براي فروش به يكي از شهرهاي شمالي ببرد. او آدم هاي زيادي را با خودش همراه مي كند تا به مقصدش برسد اما آن قدر اتفاقات عجيب و سخت مي افتد كه همه تام را رها مي كنند و كار به جايي مي رسد كه حتي پسرش هم جلويش مي ايستد.. اين فيلم يكي از عواملي بود كه باعث شد ورق زندگي جان وين برگردد. جان فورد بعد از ديدن فيلم گفت: «نمي دونستم اين مرد بازي هم بلده!» و از همان جا بود كه جان وين به شخص اول فيلم هاي جان ورد تبديل شد.
وينچستر 73
بازيگران: جيمز استوارت، شلي وينترز، دان دوريا، ويل گير، استيون مك نالي و ميلارد ميچل
طبق قاعده كلي همه فيلم هاي وسترن اين بار هم لين مك آدام به دنبال قاتل پدرش داچ هنري است.
آنها در يك موقعيت دوئل قرار مي گيرند. دست ها روي غلاف مي رود تا نفس بيننده را بند بياورند؛ اما چند ثانيه بيشتر طول نمي كشد كه همه متوجه مي شوند غلاف ها خالي است. لين و داچ مجدداً در يك مسابقه تيراندازي كه جايزه اولش يك تفنگ وينچستر 73 است، رو به روي هم قرار مي گيرند... وينچستري كه آرزوي هر كابويي هست...
استوارت در اين فيلم استادانه ظاهر شده و مان آن قدر ماهرانه تعليق و دلهره را وارد قصه اش كرده كه محال است بعد از گذشت اين همه سال، پاي ساخته او بنشينيد و نفستان بند نيايد. آنتوني مان از فيلمسازاني بود كه با ساخت چند وسترن خوب تكاني به اين ژانر داد و وينچستر 73 سبك فيلمسازي اش را جاودانه كرد.
«شين» به كارگرداني جورج استيونس در سال 1953، «جاني گيتار» به كارگرداني نيكلاس ري در سال 1954، «جويندگان» به كارگرداني جان فورد در سال 1956، «ريوبراوو» به كارگرداني «هاوارد هاكس» در سال 1959، «آخرين غروب» به كارگرداني رابرت آلدريچ در سال 1961، سه گانه به خاطر يك مشت دلار ساخته سرجولئونه (به خاطر يك مشت دلار 1964- به خاطر چند دلار بيشتر 1965- خوب بد زشت 1966)، اين گروه خشن «سام پكين پا» 196، شهر بزرگ و... از ديگر فيلم هايي هستند كه در اين فهرست قرار دارند.
تير شكسته
بازيگران: جيمز استوارت، جف چندلر، دبرا پاجت، ويل گير و آرتور هانيكات و...
يكي از افسران، با سابقه ارتش شمالي ها به اسم تام از جنگ و جدال خسته مي شود و تصميم مي گيرد با رئيس قبيله آپاچي ها به اسم كوچيز روبه رو شود و با او پيمان صلح ببندد. اين فيلم كه با درجه سني R- يعني بالاي 17 سال به اكران عمومي در آمد، پر از صحنه هاي تكان دهنده كشتار است. تير شكسته فيلم وسترني است كه درونمايه اي عاشقانه و نژادپرستانه دارد. اين فيلم براساس رماني به اسم برادر خوني نوشته اليوت آرنولد ساخته شد.
منبع: هفته نامه همشهري سرنخ- ش:88
