کيهان پيمان«ايندور»سرانجام راهي فضا شد!
نوشته:سيروس برزو
کيهان پيماي ايندور سرانجام با چند بار تغيير در برنامه پرتاب، روز 15 ژوئيه 2009 راهي مدار زمين شد تا تجهيزات جديد از جمله بخشي از آزمايشگاه فضايي ژاپن و 6 صفحه باتري خورشيدي را به ايستگاه منتقل کند.
گرچه تأخير و تعويق هاي پرتاب اين کيهان پيما براي کساني که گذرا از کنار خبرهاي فضايي عبور مي کنند، شايد تعجب برانگيز باشد اما براي افرادي که پروازهاي فضايي را به طور مرتب دنبال کرده اند، امري عادي است و تقريباً مي توان گفت هيچ کس توقع ندارد پرتاب ناوهاي شاتل در زمان اعلام شده صورت گيرد.دليل آن هم از نظر کارشناسان آسيب پذير بودن سامانه شاتل است.گرچه تمامي سامانه هاي پرتابي به دليل پيچيدگي و مکانيزم حساس، از لطمه پذيري خاصي برخوردارند و به همين دليل در جريان عمل از مرحله پرتاب تا فرود، امکان بروز مشکل در آنها وجود دارد اما در مورد شاتل فضايي ايالات متحده بايد گفت رکوددار بروز مشکلات، تأخير و تعويق در پرتاب است و تاکنون عوامل مختلفي همچون نقص هاي فني کوچک و بزرگ، مشکلات پيش بيني نشده آب و هوايي، حتي نوک زدن به پرندگان به بدنه برخي تجهيزات بيروني آن، سفر کيهان نوردان را مختل ساخته و در مواردي باعث بازگشت سامانه به آشيانه تعمير و مرمت شده است.
اين موارد، غيرمترقبه نبودند و حتي قبل از آن که شاتل فضايي از اوايل دهه 1980 وارد عمل شود توسط برخي کارشناسان پيش بيني شد.اما شرايط خاص آن دوران، ناسا را مجبور به اجراي طرح شاتل کرد.
شاتل فضايي در زماني وارد عرصه کار شد که جنگ سرد، بين دو ابر قدرت آن روزگار ادامه داشت و هر دو طرف تصميم گرفته بودند فضا را به ميدان نبردهاي نظامي مبدل کنند و شاتل به عنوان يک وسيله کارآمد مورد توجه نظاميان بود.آنها سرمايه گذاري براي چنين ناوي را به عنوان يک سيستم دفاعي-عملياتي مثبت تلقي مي کردند.
روس ها در کنار برنامه هاي موفق ايستگاه هاي فضايي که توانسته بود وجهه بسيار خوبي از پيشرفت فناوري فضايي آنها را به نمايش بگذارد، مخفيانه روي سامانه کيهان پيماهاي فضايي نوع شاتل کار مي کردند و آزمايش هايي را انجام مي دادند که سرانجام چند سال پس از ايالات متحده به ساخت شاتل بوران ختم شد.اين شاتل به دلايل فني که در حوصله اين مقاله نمي گنجد بسياري از عيوب نوع آمريکايي را نداشت.اما با فروپاشي شوروي و خاتمه جنگ سرد ميان دو ابرقدرت، حامي نظامي خود را از دست داد و زمين گير شد.ولي آمريکايي ها که پس از طرح پر سر و صداي آپولو و سفر به ماه ديگر نتوانستند گام مهمي را در عرصه فضانوردي بردارند، تمام توان خود را روي شاتل فضايي گذاشتند تا آن را به ثمر برسانند.از همان آغاز کار، متخصصان از اين طرح پرهزينه و در عين حال جذاب، ايرادهايي گرفتند.سامانه شاتل فضايي آسيب پذيري هاي کوچک و بزرگي داشت که بي توجهي مسؤولان ناسا به آنها، سرانجام غير از ايجاد بي نظمي هاي متعدد در انجام عمليات، منجر به دو حادثه و حشتناک گرديد که بزرگترين فاجعه هاي تاريخ فضانوردي به شمار مي روند و منجر به کشته شدن 14 سرنشين دو کيهان پيمان چلنجر و کلبميا شده اند.گرچه پس از حادثه اول و توقف چند ساله پرتاب ها، مسؤولان ناسا در مأموريت هاي بعدي حساسيت بيشتري به خرج مي دادند اما به دليل تعدد مشکلات فني در اين سامانه و آسيب پذيري آن، نزديک هفت سال بعد از انفجار چلنجر، حادثه نابودي کيهان پيماي کلمبيا به وقوع پيوست که پي آمدهاي ناگوارتري داشت زيرا نه تنها باعث کشته شدن 7 نفر و از بين رفتن ناو شد بلکه تکميل ايستگاه فضايي بين المللي به عنوان يک تعهد لازم الاجراي ناسا را نيز مختل نمود.
پژوهش هاي همه جانبه کارشناسان ناسا که نشان مي داد بايد از روياي بهره برداري طولاني مدت اين سامانه دست برداشت تا از کابوس حوادث مشابه جلوگيري نمود؛ سازمان فضايي ايالات متحده را مجبور ساخت ادامه پروازهاي شاتل را محدود به تکميل ايستگاه فضايي کرده و به فکر ساخت سامانه جديدي براي پروازهاي سرنشين دار بيفتد که خطر کمتري داشته باشد.
به اين ترتيب ناسا که براي هر فروند از کيهان پيماهاي خود برنامه يکصد پرواز مداري را پيش بيني کرده بود، بر آن شد تا به پروازهاي شاتل فضايي تا سال 2010 پايان دهد و ناو جديدي را جايگزين آن سازد.اما به هر حال ايستگاه فضايي بين المللي بايد پس از تأخيري چند ساله به سبب زمين گير شدن شاتل، تکميل مي شد.مشکلات شاتل به ويژه بعد از نابودي کيهان پيماي کلمبيا تا حد زيادي در کار ساخت ايستگاه فضايي اختلال ايجاد کرد.به طور مثال به جز چند ماه اخير، هيچ گاه خدمه ايستگاه به طور کامل در آن فعاليت
نداشتند.پس از برطرف کردن مشکلات مربوط به پرتاب و از سر گيري مأموريت هاي شاتل فضايي، اين ناوگان توانست در جهت حمل بخش هاي اروپايي، ژاپني و کانادايي ايستگاه، گام هاي مهمي را بردارد و با تکميل شدن اين ايستگاه، خدمه به 6 نفر افزايش يافت که رقم تصويب شده به عنوان کادر دائمي بود.بر اساس طرح اوليه چنين کادري بايد از اوايل سال هاي 2000 در ايستگاه مشغول به کار مي شد.
در اين بين و به دنبال تکميل بخش هاي اروپايي، کانادايي و ژاپني ايستگاه، روس هاهم با حذف برنامه پروازهاي تجاري، گام مثبتي در جهت فعال تر شدن کارها در ايستگاه فضايي بين المللي برداشتند و ضمن افزايش تعداد پرتاب هاي سايوز، به جاي حمل گردشگران، به جابجايي فضانوردان حرفه اي از کشورهاي ديگر ازجمله ايالات متحده،آلمان،کانادا و ...پرداختند تا ايستگاه فضايي به معناي واقعي جنبه بين المللي پيدا کند.
با پرتاب کيهان پيماي ايندور و اتصال اين ناو به ايستگاه فضاي در 17 ژوئيه، رکورد تازه اي از حضور خدمه در اين مجتمع عظيم کيهاني به دست آمد و اينک آن را مي توان يک ايستگاه فضايي بين المللي واقعي ناميد زيرا در حال حاضر«گنادي پادالکا»و «رامان ماننکو»از روسيه، «فرانک دووينه»از بلژيک، «رابرت تيرسک»و «ژوليه پتيت»از کانادا،«کويچي واکاتا»از ژاپن هم چنين «مايکل بارات»،«مارک پولانسکي»،«دوگلاس هارلي»،«ديويد وولف»،«کريستفر کاسيدي»،«توماس ماشبورن»و «تيموتي کوپرا»از ايالات متحده در عرشه آن حضور داشته و فعاليت مي کنند.
کيهان پيماي ايندورکه بعد ازانفجار چلنجر وارد ناوگان فضايي ايالات متحده گرديد با اين پرواز بيست و سومين مأموريت خود را انجام داد.اين پرواز، بيست و همين سفر کيهان پيماهاي ايالات متحده به ايستگاه فضايي بين المللي به شمار مي رود.
او براي نخستين باردر23 ژوئن به همراه پادالکا وبا سايوز TMA-4 به فضا سفري را آغاز کرد که هم چنان ادامه دارد.«رامان راماننکو»فرزند کيهان نورد صاحب نام روسيه «يوري راماننکو»در 9 اوت 1971 در شهرک ستارگان (محل زندگي و آموزش کيهان نوردان روسيه)به دنيا آمد.وي فارغ التحصيل آموزشگاه عالي هوانوردي چرنيکوف است و در سال 1997 به گروه کيهان نوردان روسيه پيوست.
«راماننکو»نخستين سفر فضايي خود را با سايوز TMA-15 از 27 مي 2009 آغاز نمود.اين ناو هم اينک به ايستگاه فضايي بين المللي متصل است و پرواز راماننکو ادامه دارد.
«وولف»در 23 اوت 1956 در اينديدنا پوليس از ايالت ايندياناي ايالات متحده به دنيا آمد، داراي مدارک مهندسي برق از دانشگاه اينديانا است.وي در سال 1990 به جرگه کيهان نوردان ناسا پيوست و در پروازهاي شماره 58، 86 و 112 شاتل فضايي حضور داشت.وولف جمعاً حدود 153 شبانه روز از زندگي خود را در مدار زمين به سر برده است.
وي از فعال ترين کيهان نوردان سازمان فضايي ژاپن، ناسدا به شمار مي رود.واکاتا براي نخستين بار در 11 ژوئن 1996 با کيهان پيماي ايندور به همراه فضانوردان آمريکايي به مدار زمين سفر کرد که حدود 9 شبانه روز طول کشيد.سفر بعدي او در سال 2000 و به عنوان همکار و متخصص مأموريت در پرواز شماره 92 شاتل فضايي با کيهان نوردان آمريکايي برعرشه ديسکاوري بود.اين پرواز 13 روز ادامه داشت.وي براي سومين بار در 15 مارس جاري بر عرشه ايندور به ايستگاه فضايي رفت و تاکنون بيش از 4 ماه است که در فضا به سر مي برد.
طبق برنامه در پايان سفر ايندور،قرار است کوپرا جاي او را بگيرد و کيوچي به زمين باز گردد.
منبع:نوآور شماره61
گرچه تأخير و تعويق هاي پرتاب اين کيهان پيما براي کساني که گذرا از کنار خبرهاي فضايي عبور مي کنند، شايد تعجب برانگيز باشد اما براي افرادي که پروازهاي فضايي را به طور مرتب دنبال کرده اند، امري عادي است و تقريباً مي توان گفت هيچ کس توقع ندارد پرتاب ناوهاي شاتل در زمان اعلام شده صورت گيرد.دليل آن هم از نظر کارشناسان آسيب پذير بودن سامانه شاتل است.گرچه تمامي سامانه هاي پرتابي به دليل پيچيدگي و مکانيزم حساس، از لطمه پذيري خاصي برخوردارند و به همين دليل در جريان عمل از مرحله پرتاب تا فرود، امکان بروز مشکل در آنها وجود دارد اما در مورد شاتل فضايي ايالات متحده بايد گفت رکوددار بروز مشکلات، تأخير و تعويق در پرتاب است و تاکنون عوامل مختلفي همچون نقص هاي فني کوچک و بزرگ، مشکلات پيش بيني نشده آب و هوايي، حتي نوک زدن به پرندگان به بدنه برخي تجهيزات بيروني آن، سفر کيهان نوردان را مختل ساخته و در مواردي باعث بازگشت سامانه به آشيانه تعمير و مرمت شده است.
اين موارد، غيرمترقبه نبودند و حتي قبل از آن که شاتل فضايي از اوايل دهه 1980 وارد عمل شود توسط برخي کارشناسان پيش بيني شد.اما شرايط خاص آن دوران، ناسا را مجبور به اجراي طرح شاتل کرد.
شاتل فضايي در زماني وارد عرصه کار شد که جنگ سرد، بين دو ابر قدرت آن روزگار ادامه داشت و هر دو طرف تصميم گرفته بودند فضا را به ميدان نبردهاي نظامي مبدل کنند و شاتل به عنوان يک وسيله کارآمد مورد توجه نظاميان بود.آنها سرمايه گذاري براي چنين ناوي را به عنوان يک سيستم دفاعي-عملياتي مثبت تلقي مي کردند.
روس ها در کنار برنامه هاي موفق ايستگاه هاي فضايي که توانسته بود وجهه بسيار خوبي از پيشرفت فناوري فضايي آنها را به نمايش بگذارد، مخفيانه روي سامانه کيهان پيماهاي فضايي نوع شاتل کار مي کردند و آزمايش هايي را انجام مي دادند که سرانجام چند سال پس از ايالات متحده به ساخت شاتل بوران ختم شد.اين شاتل به دلايل فني که در حوصله اين مقاله نمي گنجد بسياري از عيوب نوع آمريکايي را نداشت.اما با فروپاشي شوروي و خاتمه جنگ سرد ميان دو ابرقدرت، حامي نظامي خود را از دست داد و زمين گير شد.ولي آمريکايي ها که پس از طرح پر سر و صداي آپولو و سفر به ماه ديگر نتوانستند گام مهمي را در عرصه فضانوردي بردارند، تمام توان خود را روي شاتل فضايي گذاشتند تا آن را به ثمر برسانند.از همان آغاز کار، متخصصان از اين طرح پرهزينه و در عين حال جذاب، ايرادهايي گرفتند.سامانه شاتل فضايي آسيب پذيري هاي کوچک و بزرگي داشت که بي توجهي مسؤولان ناسا به آنها، سرانجام غير از ايجاد بي نظمي هاي متعدد در انجام عمليات، منجر به دو حادثه و حشتناک گرديد که بزرگترين فاجعه هاي تاريخ فضانوردي به شمار مي روند و منجر به کشته شدن 14 سرنشين دو کيهان پيمان چلنجر و کلبميا شده اند.گرچه پس از حادثه اول و توقف چند ساله پرتاب ها، مسؤولان ناسا در مأموريت هاي بعدي حساسيت بيشتري به خرج مي دادند اما به دليل تعدد مشکلات فني در اين سامانه و آسيب پذيري آن، نزديک هفت سال بعد از انفجار چلنجر، حادثه نابودي کيهان پيماي کلمبيا به وقوع پيوست که پي آمدهاي ناگوارتري داشت زيرا نه تنها باعث کشته شدن 7 نفر و از بين رفتن ناو شد بلکه تکميل ايستگاه فضايي بين المللي به عنوان يک تعهد لازم الاجراي ناسا را نيز مختل نمود.
پژوهش هاي همه جانبه کارشناسان ناسا که نشان مي داد بايد از روياي بهره برداري طولاني مدت اين سامانه دست برداشت تا از کابوس حوادث مشابه جلوگيري نمود؛ سازمان فضايي ايالات متحده را مجبور ساخت ادامه پروازهاي شاتل را محدود به تکميل ايستگاه فضايي کرده و به فکر ساخت سامانه جديدي براي پروازهاي سرنشين دار بيفتد که خطر کمتري داشته باشد.
به اين ترتيب ناسا که براي هر فروند از کيهان پيماهاي خود برنامه يکصد پرواز مداري را پيش بيني کرده بود، بر آن شد تا به پروازهاي شاتل فضايي تا سال 2010 پايان دهد و ناو جديدي را جايگزين آن سازد.اما به هر حال ايستگاه فضايي بين المللي بايد پس از تأخيري چند ساله به سبب زمين گير شدن شاتل، تکميل مي شد.مشکلات شاتل به ويژه بعد از نابودي کيهان پيماي کلمبيا تا حد زيادي در کار ساخت ايستگاه فضايي اختلال ايجاد کرد.به طور مثال به جز چند ماه اخير، هيچ گاه خدمه ايستگاه به طور کامل در آن فعاليت
نداشتند.پس از برطرف کردن مشکلات مربوط به پرتاب و از سر گيري مأموريت هاي شاتل فضايي، اين ناوگان توانست در جهت حمل بخش هاي اروپايي، ژاپني و کانادايي ايستگاه، گام هاي مهمي را بردارد و با تکميل شدن اين ايستگاه، خدمه به 6 نفر افزايش يافت که رقم تصويب شده به عنوان کادر دائمي بود.بر اساس طرح اوليه چنين کادري بايد از اوايل سال هاي 2000 در ايستگاه مشغول به کار مي شد.
در اين بين و به دنبال تکميل بخش هاي اروپايي، کانادايي و ژاپني ايستگاه، روس هاهم با حذف برنامه پروازهاي تجاري، گام مثبتي در جهت فعال تر شدن کارها در ايستگاه فضايي بين المللي برداشتند و ضمن افزايش تعداد پرتاب هاي سايوز، به جاي حمل گردشگران، به جابجايي فضانوردان حرفه اي از کشورهاي ديگر ازجمله ايالات متحده،آلمان،کانادا و ...پرداختند تا ايستگاه فضايي به معناي واقعي جنبه بين المللي پيدا کند.
با پرتاب کيهان پيماي ايندور و اتصال اين ناو به ايستگاه فضاي در 17 ژوئيه، رکورد تازه اي از حضور خدمه در اين مجتمع عظيم کيهاني به دست آمد و اينک آن را مي توان يک ايستگاه فضايي بين المللي واقعي ناميد زيرا در حال حاضر«گنادي پادالکا»و «رامان ماننکو»از روسيه، «فرانک دووينه»از بلژيک، «رابرت تيرسک»و «ژوليه پتيت»از کانادا،«کويچي واکاتا»از ژاپن هم چنين «مايکل بارات»،«مارک پولانسکي»،«دوگلاس هارلي»،«ديويد وولف»،«کريستفر کاسيدي»،«توماس ماشبورن»و «تيموتي کوپرا»از ايالات متحده در عرشه آن حضور داشته و فعاليت مي کنند.
درباره اين پرواز
کيهان پيماي ايندورکه بعد ازانفجار چلنجر وارد ناوگان فضايي ايالات متحده گرديد با اين پرواز بيست و سومين مأموريت خود را انجام داد.اين پرواز، بيست و همين سفر کيهان پيماهاي ايالات متحده به ايستگاه فضايي بين المللي به شمار مي رود.
اهداف پرواز اخير ايندور
آشنايي با ساکنان فعلي ايستگاه فضايي بين المللي
او براي نخستين باردر23 ژوئن به همراه پادالکا وبا سايوز TMA-4 به فضا سفري را آغاز کرد که هم چنان ادامه دارد.«رامان راماننکو»فرزند کيهان نورد صاحب نام روسيه «يوري راماننکو»در 9 اوت 1971 در شهرک ستارگان (محل زندگي و آموزش کيهان نوردان روسيه)به دنيا آمد.وي فارغ التحصيل آموزشگاه عالي هوانوردي چرنيکوف است و در سال 1997 به گروه کيهان نوردان روسيه پيوست.
«راماننکو»نخستين سفر فضايي خود را با سايوز TMA-15 از 27 مي 2009 آغاز نمود.اين ناو هم اينک به ايستگاه فضايي بين المللي متصل است و پرواز راماننکو ادامه دارد.
فرانک دو وينه
رابرت تيرسک
مارک پولانسکي
دوگلاس هارلي
ديويد وولف
«وولف»در 23 اوت 1956 در اينديدنا پوليس از ايالت ايندياناي ايالات متحده به دنيا آمد، داراي مدارک مهندسي برق از دانشگاه اينديانا است.وي در سال 1990 به جرگه کيهان نوردان ناسا پيوست و در پروازهاي شماره 58، 86 و 112 شاتل فضايي حضور داشت.وولف جمعاً حدود 153 شبانه روز از زندگي خود را در مدار زمين به سر برده است.
ژوليه پيتيت
کريستوفر کاسيدي
توماس مارشبورن
تيموتي کوپرا
کيوچي واکاتا
وي از فعال ترين کيهان نوردان سازمان فضايي ژاپن، ناسدا به شمار مي رود.واکاتا براي نخستين بار در 11 ژوئن 1996 با کيهان پيماي ايندور به همراه فضانوردان آمريکايي به مدار زمين سفر کرد که حدود 9 شبانه روز طول کشيد.سفر بعدي او در سال 2000 و به عنوان همکار و متخصص مأموريت در پرواز شماره 92 شاتل فضايي با کيهان نوردان آمريکايي برعرشه ديسکاوري بود.اين پرواز 13 روز ادامه داشت.وي براي سومين بار در 15 مارس جاري بر عرشه ايندور به ايستگاه فضايي رفت و تاکنون بيش از 4 ماه است که در فضا به سر مي برد.
طبق برنامه در پايان سفر ايندور،قرار است کوپرا جاي او را بگيرد و کيوچي به زمين باز گردد.
منبع:نوآور شماره61
