راهنماي شنا در ساحل هاي کناره درياي خزر
نويسنده:طاهره رحيمي/عکس: محمد رضايي
مقصد همه يکي است؛ دريا. هواي دريا که به سرشان بزند، کوير و دشت و پيچ و خم کوهستان و جنگل را رها مي کنند تا در ساحلش تني به آب بزنند و موج هايش را تماشا کنند. خزر با رنگي نه آبي و نه سبز، از يک طرف محصور کوهستاني سبز است و از طرف ديگر به آسمان مي رسد ساحلش به جاي صدف گوش ماهي دارد و هوايش هميشه بوي شوري مي دهد. اينجا دريايي است براي همه ايرانيان که در هر فصلي از سال ساحلش روي دوستدارانش باز است. با آنکه دريا واژه عامي است براي يک پديده جغرافيايي خاص که در کتاب هاي درسي شرحش را خوانده ايم، اما در بيشتر ايران تبديل به واژه اي خاص شده؛ وقتي بگوييد قصد سفر دريا کرده ايد، همه مي دانند منظورتان همان «درياچه خزر» است که به تناسب مرتبه اش ديگر براي خودش عنوان دريا را دارد. هر سال خط ساحلي خزر در حاشيه سه استان گيلان، مازندران و گلستان با حدود 800 کيلومتر نوار ساحلي، چندين ميليون مسافر از سراسر ايران دارد، طوري که تعطيلات آخر هفته مخصوصاً در گرماي تابستان هيچ نقطه اي از ساحلش را نمي شود خلوت پيدا کرد. اما همين ساحل زيبا و دوست داشتني، گاهي مرگ آور هم مي شود. وقتي شناگران بي دانستن قاعده بازي با آن سراغش مي روند و آماري حدود 250 کشته در سال را بر جا مي گذارند. اين راهنما به شما کمک مي کند که يک آب تني و شناي کم خطر در ساحل خزر داشته باشيد.
مسلماً اصل براي شنا در دريا اين است که شنا بلد باشيد اما اگر شنا هم بلد نيستيد، مي توانيد از دريا لذت ببريد، به شرط آنکه در نقاط امن شنا کنيد. مطمئن ترين راه براي استفاده از درياي خزر مراکز طرح سالم سازي يا همان پلاژهاست. با آنکه معمولاً فضاي در نظر گرفته شده در اين طرح ها به خصوص نقاطي که به خانم ها اختصاص دارد، بسيار کوچک و گل آلود است، اما باز هم شنا داخل اين طرح ها منطقي ترين گزينه است؛ چون حداقل امکانات امنيتي يعني «ناجي غريق» را داراست. شايد بگوييد: «700 کيلومتر نکوبيده ايم تا شمال که به ما بگويند شنا نکن.» اما قرار نيست که شما شنا نکنيد، بلکه در جاي کم خطر بايد شنا کرد. اگر چه در اين نقاط بخشي از آزادي تان را از دست خواهيد داد، اما ميزان خطر به حداقل خواهد رسيد.
ناجيان غريقي که در طرح ها حضور دارند، علاوه بر تخصص در نجات جان انسان ها، بومي منطقه هستند و ويژگي هاي دريا را بهتر از شما مي شناسند. درياي خزر با وجود نوار ساحلي کمتر، آمار غرق شدگان بيشتري در مقايسه با درياي جنوب کشور دارد. اين به خاطر موج دار يا توفاني بودن اين دريا نيست، چون به خصوص درياي عمان در جنوب بسيار توفاني تر است. درياي خزر هم شناگران بيشتري دارد و هم مسافرانش کمتر احتياط مي کنند. «جريان شکافنده» و غير قابل پيش بيني بودن عمق ساحل در اين دريا باعث شده که شنا در ساحل خزر خطرناک باشد. به دليل جريان هاي زير آب در ساحل درياي خزر مخصوصاً از آستارا تا نکا توده هاي ماسه اي به وجود مي آيد که کف دريا را غير واقعي بالا مي برند و اگر کسي روي آنها برود به سرعت فرو مي ريزند.
گذشته از اينها در فاصله سال هاي 1367 تا 1373 تراز آب درياي خزر بيشتر از دو متر و نيم بالا آمده و همين باعث شده که بخشي از سازه ها و ساختمان ها و همين طور چاه هاي فاضلاب زير آب بروند و شناگران وقت شيرجه در آنها گرفتار شوند. حتي ممکن است موقع شيرجه زدن به دليل برخورد با اين سازها زخمي شوند و نتوانند به ساحل برگردند.
-جاده چالوس: جاده چالوس زيباترين و البته کوتاه ترين راه اصلي براي رسيدن به حاشيه خزر است؛ يعني با حدود 160 کيلومتر رانندگي به کنار دريا مي رسيد. اين جاده از استان البرز و شهر کرج مي گذرد تا به شهر چالوس برسد. اين جاده انگار درياي خزر را به دو قسمت مساوي تقسيم مي کند، طوري که فاصله آن از دو کناره درياي خزر تقريباً به يک اندازه است. بنابراين اين جاده نزديک ترين راه براي سفر به غرب يا شرق خزر است؛ البته اگر ترسي از پيچ هاي خطرناک و ارتفاع نداريد.
-جاده هراز: جاده هراز بعد از جاده چالوس نزديک ترين راه تا حاشيه شمالي است، با 200 کيلومتر از شرق تهران شروع مي شود و بعد از عبور از شهرهاي رودهن، امامزاده هاشم (ع)، گزنک و آمل به محمودآباد مي رسد. پيچ هاي اين جاده از چالوس کمتر است، اما خطر ريزش کوه در اين جاده زياد است؛ آن هم به خاطر پوشش کم گياهي در بعضي از قسمت هايش. اين جاده 14 تونل دارد و در مقايسه با جاده چالوس به شهرهاي شرقي حاشيه دريا نزديک تر است.
-جاده فيروزکوه: اين جاده بهترين راه براي رسيدن به شهرهاي شرقي درياي خزر است. با 247 کيلومتر از شهرهاي بومهن، فيروزکوه، قائم شهر مي گذرد و بسته به مقصد شما به بابلسر، ساري، بهشهر و بندر ترکمن مي رسد. در اين جاده زيبا پل معروف ورسک را هم خواهيد ديد.
-جاده قزوين ــ رشت: اين مسير با 330 کيلومتر طولاني ترين و البته امن ترين راه براي رسيدن به حاشيه خزر است، آن هم به دليل آنکه بيشتر مسير از آزاد راه مي گذرد. البته آزاد راه قزوين ــ رشت که کامل شود، اينجا کوتاه ترين راه براي رسيدن به حاشيه دريا خواهد شد. کرج، قزوين، رودبار، رشت و از آنجا هم شهرهايي مثل بندرانزلي يا کيانشهر در حاشيه دريا در انتظار شما هستند. براي رفتن به شهرهاي غربي خزر و استان گيلان اين جاده بهترين گزينه است.
استان هاي شمال کشور بسته به خط ساحلي شان تعداد طرح هاي متفاوتي دارند؛ استان مازندران 160، استان گيلان 48 و استان گلستان هم 5 منطقه سالم سازي شده دارد، بنابراين در هر شهري که اقامت کنيد، مي توانيد مطمئن باشيد پلاژي در نزديکي شما وجود دارد. اين نقاط علاوه بر ناجيان غريق و نيروي انتظامي، اورژانس، سرويس بهداشتي، دوش، آلاچيق، بوفه، پارکينگ و رستوران و حتي پايگاه هلال احمر دائمي دارند. البته اين امکانات بسته به محل آنها متفاوت است.
دريافت وروديه هم بستگي به اين امکانات دارد، بعضي از اين پلاژها هيچ وروديه اي دريافت نمي کنند و ورودي بقيه آنها هم بيشتر از 2 هزار تومان نيست. فهرست هاي زير مناطق سالم سازي شده در استان هاي سه گانه همسايه خزر است که مي تواند براي انتخاب يک محل شناي نزديک کمکتان کند:
ساحل مازندران: استان مازندران بيشترين خط ساحلي را ميان استان هاي شمالي دارد، يعني 338 کيلومتر و به همين خاطر شهرهاي ساحلي اش هم معروف ترند و هم تعداد طرح هاي سالم سازي آن بيشتر است؛ يعني 160 طرح سالم سازي شده. اما اين استان به خاطر همين وسعت، بيشترين آمار تعداد غرق شده هاي منطقه شمال را هم دارد. سال قبل 4 ميليون نفر براي شنا به نقاط ساحلي اين استان آمدند و 145 نفر از آنها جانشان را از دست دادند. اگر بدانيد که 8 هزار و 500 نفر از اين چند ميليون توسط «ناجي غريق» هاي منطقه از مرگ نجات پيدا کردند، اعتمادتان براي استفاده از طرح هاي سالم سازي بيشتر هم خواهد شد. امسال بيشتر از 700 ناجي غريق از اول صبح تا غروب آفتاب در طرح ها آماده نجاتند و 600 ناجي آزاد هم در سراسر خط ساحلي، يعني حتي نقاط بيرون از طرح دائم در حال رفت و آمدند تا مراقب شناگران باشند. اگر نياز به دريافت اطلاعات بيشتر يا انتقاد يا پيشنهادي درباره اين طرح ها داريد، مي توانيد با شماره تلفن 2210279 و 2210280 (0151) در استانداري مازندران تماس بگيريد.
استان مازندران بيشترين طرح سالم سازي را در حاشيه خزر دارد، در اين جا فهرستي از اين طرح ها تهيه کرده ايم. اما اين فهرست تنها به طرح هايي اشاره کرده که ورود عموم مردم به آنها آزاد است. باقي طرح ها با هماهنگي نهادهاي دارنده آن طرح يا بخش خصوصي بهره بردار قابل استفاده است. شهرستان رامسر: اتحاد قبل از پل نسارود. ميرزا کوچک خان کيلومتر 5 جاده رشت. ساحت سبز ميان هاله پشت پليس راه. شهرستان بهشهر: دو طرح مرواريد و صدف در ساحل درياي زاغ مرز. شهرستان جويبار: طرح چگرود در بخش گيلخوران و لاريم بعد از پاسگاه ساحلي امامزاده. شهرستان بابلسر: مجتمع ميرود در جاده ميرود. شهرک صنعتي، فدک و کوثر در جاده نيروي هوايي به ميرود. پارکينگ هاي 10 گانه بابلسر در بلوار ساحلي. درياکنار در خيابان هفدهم درياکنار. خزرشهر در کنار سي سايت. شهرستان عباس آباد: طرح عباس آباد ساحل شهر. قوي آبي در امر جکلا. جمشيد آباد در سلمان شهر. ياس در کلارآباد. شهرستان تنکابن: ولي آباد روبروي مسجد، نشتارود روبروي خشکه داران. شهرستان چالوس: ساحل نمک آبرود کنار هتل آزادي. مجموعه هتل پارسيان روبروي تله کابين نمک آبرود. راديو درياي چالوس در انتهاي خيابان راديو دريا. شهرستان ساري: مجتمع علوم پزشکي مشهد در منطقه گهرباران کنار پل شيلات. عدالت 1 تا 3 در جاده ساحلي ساري. برادران رضايي در گهرباران. شهرداري ساري در فرخ آباد. شهرستان گلوگاه: درياي آرام در کيلومتر 5 جاده دريا. شهرستان نور: طرح هاي ايزدشهر، آکام شهر، آرام شهر و شهرداري در ساحل ايزدشهر. شهرداري نور در خيابان معلم نور. هتل نارنجستان در شهرک دلکده در کيلومتر 5 محمود آباد به نور. شهرک فردوس بعد از رويان. هتل آپارتمان ناتکنار. شهرستان محمودآباد: وزرا محله، سرخرود، چاکسر در ساحل محمودآباد. خانه دريا، مرواريد دريا و ساحل خط آهي در جاده فريدون کنار. شهر قصه و پشت سياه در خيابان معلم محمود آباد. دارايي، ترجستان و خرم در خيابان آزادي محمودآباد. خشت سر در جاده نورــ خشت سر. شهرستان نوشهر: پلاژحسيني در کور کورسر. سي سنگال در ساحل سي سنگال. درياويلا در عالم کلا. دريابيشه و صلاح الدين کلا. شهرستان فريدون کنار: دو طرح در غرب فريدون کنار و شرق پارک لاله. شهرستان بابلسر: مجتمع نواب، خيابان نخست وزيري بابلسر
ساحل گيلان: استان گيلان 274 کيلومتر نوار ساحلي دارد و حدود 300 نقطه دسترسي به دريا که از ميان آنها فقط حدود 48 نقطه سالم سازي وجود دارد، چون نقاط قابل شنا در اين استان از مازندران چندان زياد نيست. به همين دليل آمار غرق شدگان گيلان از مازندران خيلي کمتر است، يعني در سال گذشته فقط 42 نفر در ساحل اين استان غرق شده اند. امسال اگر به گيلان سفر کنيد 2 هزار و 200 ناجي در تمام اين ساحل از صبح تا غروب خورشيد آماده هستند. اگر نياز به دريافت اطلاعات بيشتر يا انتقاد يا پيشنهادي داريد، مي توانيد با شماره تلفن 2282329 (0131) در استانداري گيلان تماس بگيريد.
در ميان اين طرح ها بخشي به نهادها و بخش خصوصي تعلق دارد که بدون هماهنگي ورود به آنها ممنوع است. اين فهرست طرح هاي عمومي سالم سازي اين استان است. شهرستان رودسر: طرح گل سرخ چابکسر اول ورودي چابکسر. نگين کلاچاي بعد از چابکسر در ساحل کلاچاي. شهيد انصاري رودسر در خيابان کناردريا. شهرستان لاهيجان : ساحل قمي (بخش خصوصي) در چاف و چمخاله. حسن بکنده در منطقه رودينه. شهرستان آستانه اشرقيه : عسگرآباد در بخش دهکاد. کياشهر ساحل درياي کياشهر. شهرستان رشت: چوپختان جاده انزلي نرسيده به زيباکنار. حاجي بکنده جاده انزلي نرسيده به زيباکنار. مرواريد خزر جاده انزلي نرسيده به روستاي اميرآباد زيباکنار. شهرستان بندر انزلي: ساحل قو ورودي انزلي، روبروي امامزاده بي بي حوريه. طالب آباد بعد از پايگاه نيروي دريايي. جفرود در ساحل روستاي جفرود. پاسداران انزلي در خيابان پاسداران. ساحل متين در ساحل متين روستاي بشمن سپيد کنار. شهرستان رضوانشهر: ساحل تازه آباد ورودي رضوانشهر. شهرستان تالش: آلالان منطقه اسالم. اسالم در ساحل شهر اسالم. گيسوم. قروق در ساحل روستاي قروق. ساحل صدف 15 کيلومتر نرسيده به آستارا. شهرستان آستارا. لوندويل نرسيده به آستارا.
ساحل گلستان: استان گلستان کمترين نوار ساحلي را دارد و فقط دو شهرستان بندر ترکمن و بندر گز آن همسايه خزرند؛ يعني حدود 90 کيلومتر نوار ساحلي. به همين خاطر پنج طرح سالم سازي دارد. غير از اين ساحل استان گلستان برخلاف دو استان ديگر که ساحل ماسه اي دارند، بيشتر ساحلش خاکي است و به همين دليل شنا در آنجا هم چندان دلچسب نيست. سال قبل فقط سه نفر در ساحل اين استان غرق شدند. اگر نياز به دريافت اطلاعات بيشتر يا انتقاد يا پيشنهادي داريد، مي توانيد با شماره تلفن 4433001 الي 5(0171) در استانداري گلستان تماس بگيريد. فقط دو شهرستان استان گلستان در حاشيه دريا قرار داد. هم به دليل کمي وسعت خط ساحلي و هم خاکي بودن اين ساحل اين منطقه فقط 5 طرح سالم سازي دارد. طرح هاي آشوراده، بندر ترکمن، گميش تپه و نوکنده در شهرستان بندر ترکمن قرار دارند و شهرستان بندر گز هم تنها يک طرح در ساحل همين شهر دارد.
اين جريان ها بسيار قوي هستند و سرعت آنها گاهي بيشتر از سرعت شناگران قهرمان المپيک است و حتي شناگران ماهر هم گرفتار آنها مي شوند؛ جريان هايي که دکتر «حميد عليزاده لاهيجاني»، عضو موسسه ملي اقيانوس شناسي حدود 10 سال درباره آنها تحقيق کرد و براي برخورد با آن توصيه هايي ارائه کرده است. اما اين جريان ها را چطور بايد شناخت؟
وقتي موج از طرف دريا به ساحل مي آيد، به شرط آنکه خيلي بزرگ نباشد، انرژي ندارد و بي خطر است، اما خطر زماني است که موج در نقطه معيني ناپايدار شده و مي شکند و جريان هاي موازي و عمودي در ساحل شکل مي گيرد. جريان هاي موازي ساحل معمولاً در فاصله هاي معيني با هم برخورد مي کنند و با سرعت قابل توجهي به سمت دريا بر مي گردند و هر چيزي را در اين مسير به سمت دريا بر مي گردانند؛ حتي اگر آن چيز يک انسان سنگين وزن باشد. محل تشکيل جريان شکافنده بستگي به چگونگي حرکت موج به سمت ساحل، شيب ساحل و ناهمواري هاي کنار دريا دارد. با تغيير جهت وزش باد و به تبع جهت حرکت موج، محل تشکيل جريان شکافنده تغيير مي کند.
اگر ساحل ماسه اي باشد محل تشکيل جريان شکافنده به صورت يک هلال ديده خواهد شد. اما اين جريان ها را چطور بايد شناخت و آن را از موج بزرگ معمولي تشخيص داد. اگر داخل اين جريان گرفتار شويد حس خواهيد کرد که به سمت پايين کشيده مي شويد. مي توانيد جريان شکافنده را با رفتن به روي يک سطح بلند مثل تپه ماسه اي، روي يک آلاچيق يا سقف خودرو که حدود دو متر از سطح آب بالاتر است با چشم ببينيد. هم رنگشان به دليل کف هاي روي آب سفيد تر است و هم شکلي شبيه بادبزن درست مي کنند؛ طوري که دسته بادبزن در ساحل و پهنه آن در درياست. اما فقط شناخت اين جريان براي مقابله و نجات جان تان کمکي نخواهد کرد.
بايد بدانيد وقتي در آن گرفتار شديد، چه عکس العملي نشان دهيد و چه رفتاري کنيد. اگر وقت شنا در جريان شکافنده قرار گرفتيد، اول از همه آرامش را حفظ کنيد و موقعيت تان را در دريا بسنجيد. نکته دوم آن است که هيچ وقت با آن مبارزه نکنيد و خلاف جهت جريان، يعني به طرف ساحل شنا نکنيد. آرام باشيد و اجازه بدهيد که موج شما را به طرف دريا برگرداند؛ به اين ترتيب انرژي تان را هم تلف نخواهيد کرد.
اگر نتوانستيد ديگران را از وضعيت تان آگاه کنيد، چند دقيقه که خود را روي آب نگه داريد، جريان آن آرام مي شود، بعد مي توانيد آرام به موازات ساحل شنا کنيد و کم کم به حالت مورب به طرف ساحل برويد.
جريان موج ها هم براي رسيدن به ساحل کمکتان مي کنند. اما اگر وقت بازگشت موج بعدي به طرف شما آمد، تنها چند ثانيه نفس بگيريد و حدود يک متر زير آب برويد تا از ضربه موج در امان بمانيد. چون آب بسيار متلاطم است و ضربه هاي شديدي به شما وارد مي کند. از ناحيه شکست موج به طرف دريا، معمولاً شرايط آرام تر است و اگر بتوانيد خود را روي آب نگه داريد و به همان طرف شنا کنيد، از جريان شکافي در امانيد.
نکته مهم اين است که خود را روي امواج بزرگ شناور نکنيد و نفس بگيريد و زير آب برويد؛ چون نمي توانيد در برابر ضربه هاي آن مقاومت کنيد.
-بعد از تاريک شدن هوا و مواقع توفاني وارد دريا نشويد.
-اگر تنها هستيد، به خصوص در مناطق خلوت وارد دريا نشويد.
-حتي اگر شناگر حرفه اي هم هستيد، موقع شنا از ساحل دور نشويد.
-شنا در دريا مثل شنا در استخر نيست و علاوه بر مهارت در شنا بايد حضور در دريا را هم ياد بگيريد.
-اگر مهارت چنداني در شنا نداريد، در جايي که عمقش از قدتان بيشتر است شنا نکنيد.
-اگر به توان بدني تان براي شنا در درياي مواج اطمينان نداريد، وارد دريا نشويد و قدرتتان را اينجا آزمايش نکنيد.
-اگر وقت شنا کردن در مسير جريان شکافنده قرار گرفتيد، اول از همه آرامشتان را حفظ کنيد و بعد به شکل اريب خودتان را از محدوده خطر دور کنيد.
-جريان هاي شکافنده در غرب مازندران بيشتر تشکيل مي شوند؛ بنابراين هنگام شنا در اين مناطق بيشتر دقت کنيد.
-اگر در دوردست ها به خصوص در آب هاي جمهوري آذربايجان توفاني رخ دهد، امکان ورود تک موج هاي آن که به موج مرده يا swell معروفند به ساحل غرب گيلان وجود دارد. بنابر اين هنگامي که دريا آرام است، آمادگي تک موج ها را داشته باشيد.
-موقع شنا پايتان را روي زمين نگذاريد؛ چون به دليل زباله هاي سخت احتمال بريدگي پايتان وجود دارد.
-به هيچ وجه زباله هايتان را نزديک دريا رها نکنيد.
منبع: سرزمين من، شماره 3
بازي با دريا
آبي دريا، سبزي زمين
چطور شنا کنيم؟
شنا در منطقه امن
مسلماً اصل براي شنا در دريا اين است که شنا بلد باشيد اما اگر شنا هم بلد نيستيد، مي توانيد از دريا لذت ببريد، به شرط آنکه در نقاط امن شنا کنيد. مطمئن ترين راه براي استفاده از درياي خزر مراکز طرح سالم سازي يا همان پلاژهاست. با آنکه معمولاً فضاي در نظر گرفته شده در اين طرح ها به خصوص نقاطي که به خانم ها اختصاص دارد، بسيار کوچک و گل آلود است، اما باز هم شنا داخل اين طرح ها منطقي ترين گزينه است؛ چون حداقل امکانات امنيتي يعني «ناجي غريق» را داراست. شايد بگوييد: «700 کيلومتر نکوبيده ايم تا شمال که به ما بگويند شنا نکن.» اما قرار نيست که شما شنا نکنيد، بلکه در جاي کم خطر بايد شنا کرد. اگر چه در اين نقاط بخشي از آزادي تان را از دست خواهيد داد، اما ميزان خطر به حداقل خواهد رسيد.
ناجيان غريقي که در طرح ها حضور دارند، علاوه بر تخصص در نجات جان انسان ها، بومي منطقه هستند و ويژگي هاي دريا را بهتر از شما مي شناسند. درياي خزر با وجود نوار ساحلي کمتر، آمار غرق شدگان بيشتري در مقايسه با درياي جنوب کشور دارد. اين به خاطر موج دار يا توفاني بودن اين دريا نيست، چون به خصوص درياي عمان در جنوب بسيار توفاني تر است. درياي خزر هم شناگران بيشتري دارد و هم مسافرانش کمتر احتياط مي کنند. «جريان شکافنده» و غير قابل پيش بيني بودن عمق ساحل در اين دريا باعث شده که شنا در ساحل خزر خطرناک باشد. به دليل جريان هاي زير آب در ساحل درياي خزر مخصوصاً از آستارا تا نکا توده هاي ماسه اي به وجود مي آيد که کف دريا را غير واقعي بالا مي برند و اگر کسي روي آنها برود به سرعت فرو مي ريزند.
گذشته از اينها در فاصله سال هاي 1367 تا 1373 تراز آب درياي خزر بيشتر از دو متر و نيم بالا آمده و همين باعث شده که بخشي از سازه ها و ساختمان ها و همين طور چاه هاي فاضلاب زير آب بروند و شناگران وقت شيرجه در آنها گرفتار شوند. حتي ممکن است موقع شيرجه زدن به دليل برخورد با اين سازها زخمي شوند و نتوانند به ساحل برگردند.
چطور برسيم؟
سبکباران ساحل ها
-جاده چالوس: جاده چالوس زيباترين و البته کوتاه ترين راه اصلي براي رسيدن به حاشيه خزر است؛ يعني با حدود 160 کيلومتر رانندگي به کنار دريا مي رسيد. اين جاده از استان البرز و شهر کرج مي گذرد تا به شهر چالوس برسد. اين جاده انگار درياي خزر را به دو قسمت مساوي تقسيم مي کند، طوري که فاصله آن از دو کناره درياي خزر تقريباً به يک اندازه است. بنابراين اين جاده نزديک ترين راه براي سفر به غرب يا شرق خزر است؛ البته اگر ترسي از پيچ هاي خطرناک و ارتفاع نداريد.
-جاده هراز: جاده هراز بعد از جاده چالوس نزديک ترين راه تا حاشيه شمالي است، با 200 کيلومتر از شرق تهران شروع مي شود و بعد از عبور از شهرهاي رودهن، امامزاده هاشم (ع)، گزنک و آمل به محمودآباد مي رسد. پيچ هاي اين جاده از چالوس کمتر است، اما خطر ريزش کوه در اين جاده زياد است؛ آن هم به خاطر پوشش کم گياهي در بعضي از قسمت هايش. اين جاده 14 تونل دارد و در مقايسه با جاده چالوس به شهرهاي شرقي حاشيه دريا نزديک تر است.
-جاده فيروزکوه: اين جاده بهترين راه براي رسيدن به شهرهاي شرقي درياي خزر است. با 247 کيلومتر از شهرهاي بومهن، فيروزکوه، قائم شهر مي گذرد و بسته به مقصد شما به بابلسر، ساري، بهشهر و بندر ترکمن مي رسد. در اين جاده زيبا پل معروف ورسک را هم خواهيد ديد.
-جاده قزوين ــ رشت: اين مسير با 330 کيلومتر طولاني ترين و البته امن ترين راه براي رسيدن به حاشيه خزر است، آن هم به دليل آنکه بيشتر مسير از آزاد راه مي گذرد. البته آزاد راه قزوين ــ رشت که کامل شود، اينجا کوتاه ترين راه براي رسيدن به حاشيه دريا خواهد شد. کرج، قزوين، رودبار، رشت و از آنجا هم شهرهايي مثل بندرانزلي يا کيانشهر در حاشيه دريا در انتظار شما هستند. براي رفتن به شهرهاي غربي خزر و استان گيلان اين جاده بهترين گزينه است.
مردان دريا
استان هاي شمال کشور بسته به خط ساحلي شان تعداد طرح هاي متفاوتي دارند؛ استان مازندران 160، استان گيلان 48 و استان گلستان هم 5 منطقه سالم سازي شده دارد، بنابراين در هر شهري که اقامت کنيد، مي توانيد مطمئن باشيد پلاژي در نزديکي شما وجود دارد. اين نقاط علاوه بر ناجيان غريق و نيروي انتظامي، اورژانس، سرويس بهداشتي، دوش، آلاچيق، بوفه، پارکينگ و رستوران و حتي پايگاه هلال احمر دائمي دارند. البته اين امکانات بسته به محل آنها متفاوت است.
دريافت وروديه هم بستگي به اين امکانات دارد، بعضي از اين پلاژها هيچ وروديه اي دريافت نمي کنند و ورودي بقيه آنها هم بيشتر از 2 هزار تومان نيست. فهرست هاي زير مناطق سالم سازي شده در استان هاي سه گانه همسايه خزر است که مي تواند براي انتخاب يک محل شناي نزديک کمکتان کند:
ساحل مازندران: استان مازندران بيشترين خط ساحلي را ميان استان هاي شمالي دارد، يعني 338 کيلومتر و به همين خاطر شهرهاي ساحلي اش هم معروف ترند و هم تعداد طرح هاي سالم سازي آن بيشتر است؛ يعني 160 طرح سالم سازي شده. اما اين استان به خاطر همين وسعت، بيشترين آمار تعداد غرق شده هاي منطقه شمال را هم دارد. سال قبل 4 ميليون نفر براي شنا به نقاط ساحلي اين استان آمدند و 145 نفر از آنها جانشان را از دست دادند. اگر بدانيد که 8 هزار و 500 نفر از اين چند ميليون توسط «ناجي غريق» هاي منطقه از مرگ نجات پيدا کردند، اعتمادتان براي استفاده از طرح هاي سالم سازي بيشتر هم خواهد شد. امسال بيشتر از 700 ناجي غريق از اول صبح تا غروب آفتاب در طرح ها آماده نجاتند و 600 ناجي آزاد هم در سراسر خط ساحلي، يعني حتي نقاط بيرون از طرح دائم در حال رفت و آمدند تا مراقب شناگران باشند. اگر نياز به دريافت اطلاعات بيشتر يا انتقاد يا پيشنهادي درباره اين طرح ها داريد، مي توانيد با شماره تلفن 2210279 و 2210280 (0151) در استانداري مازندران تماس بگيريد.
استان مازندران بيشترين طرح سالم سازي را در حاشيه خزر دارد، در اين جا فهرستي از اين طرح ها تهيه کرده ايم. اما اين فهرست تنها به طرح هايي اشاره کرده که ورود عموم مردم به آنها آزاد است. باقي طرح ها با هماهنگي نهادهاي دارنده آن طرح يا بخش خصوصي بهره بردار قابل استفاده است. شهرستان رامسر: اتحاد قبل از پل نسارود. ميرزا کوچک خان کيلومتر 5 جاده رشت. ساحت سبز ميان هاله پشت پليس راه. شهرستان بهشهر: دو طرح مرواريد و صدف در ساحل درياي زاغ مرز. شهرستان جويبار: طرح چگرود در بخش گيلخوران و لاريم بعد از پاسگاه ساحلي امامزاده. شهرستان بابلسر: مجتمع ميرود در جاده ميرود. شهرک صنعتي، فدک و کوثر در جاده نيروي هوايي به ميرود. پارکينگ هاي 10 گانه بابلسر در بلوار ساحلي. درياکنار در خيابان هفدهم درياکنار. خزرشهر در کنار سي سايت. شهرستان عباس آباد: طرح عباس آباد ساحل شهر. قوي آبي در امر جکلا. جمشيد آباد در سلمان شهر. ياس در کلارآباد. شهرستان تنکابن: ولي آباد روبروي مسجد، نشتارود روبروي خشکه داران. شهرستان چالوس: ساحل نمک آبرود کنار هتل آزادي. مجموعه هتل پارسيان روبروي تله کابين نمک آبرود. راديو درياي چالوس در انتهاي خيابان راديو دريا. شهرستان ساري: مجتمع علوم پزشکي مشهد در منطقه گهرباران کنار پل شيلات. عدالت 1 تا 3 در جاده ساحلي ساري. برادران رضايي در گهرباران. شهرداري ساري در فرخ آباد. شهرستان گلوگاه: درياي آرام در کيلومتر 5 جاده دريا. شهرستان نور: طرح هاي ايزدشهر، آکام شهر، آرام شهر و شهرداري در ساحل ايزدشهر. شهرداري نور در خيابان معلم نور. هتل نارنجستان در شهرک دلکده در کيلومتر 5 محمود آباد به نور. شهرک فردوس بعد از رويان. هتل آپارتمان ناتکنار. شهرستان محمودآباد: وزرا محله، سرخرود، چاکسر در ساحل محمودآباد. خانه دريا، مرواريد دريا و ساحل خط آهي در جاده فريدون کنار. شهر قصه و پشت سياه در خيابان معلم محمود آباد. دارايي، ترجستان و خرم در خيابان آزادي محمودآباد. خشت سر در جاده نورــ خشت سر. شهرستان نوشهر: پلاژحسيني در کور کورسر. سي سنگال در ساحل سي سنگال. درياويلا در عالم کلا. دريابيشه و صلاح الدين کلا. شهرستان فريدون کنار: دو طرح در غرب فريدون کنار و شرق پارک لاله. شهرستان بابلسر: مجتمع نواب، خيابان نخست وزيري بابلسر
ساحل گيلان: استان گيلان 274 کيلومتر نوار ساحلي دارد و حدود 300 نقطه دسترسي به دريا که از ميان آنها فقط حدود 48 نقطه سالم سازي وجود دارد، چون نقاط قابل شنا در اين استان از مازندران چندان زياد نيست. به همين دليل آمار غرق شدگان گيلان از مازندران خيلي کمتر است، يعني در سال گذشته فقط 42 نفر در ساحل اين استان غرق شده اند. امسال اگر به گيلان سفر کنيد 2 هزار و 200 ناجي در تمام اين ساحل از صبح تا غروب خورشيد آماده هستند. اگر نياز به دريافت اطلاعات بيشتر يا انتقاد يا پيشنهادي داريد، مي توانيد با شماره تلفن 2282329 (0131) در استانداري گيلان تماس بگيريد.
در ميان اين طرح ها بخشي به نهادها و بخش خصوصي تعلق دارد که بدون هماهنگي ورود به آنها ممنوع است. اين فهرست طرح هاي عمومي سالم سازي اين استان است. شهرستان رودسر: طرح گل سرخ چابکسر اول ورودي چابکسر. نگين کلاچاي بعد از چابکسر در ساحل کلاچاي. شهيد انصاري رودسر در خيابان کناردريا. شهرستان لاهيجان : ساحل قمي (بخش خصوصي) در چاف و چمخاله. حسن بکنده در منطقه رودينه. شهرستان آستانه اشرقيه : عسگرآباد در بخش دهکاد. کياشهر ساحل درياي کياشهر. شهرستان رشت: چوپختان جاده انزلي نرسيده به زيباکنار. حاجي بکنده جاده انزلي نرسيده به زيباکنار. مرواريد خزر جاده انزلي نرسيده به روستاي اميرآباد زيباکنار. شهرستان بندر انزلي: ساحل قو ورودي انزلي، روبروي امامزاده بي بي حوريه. طالب آباد بعد از پايگاه نيروي دريايي. جفرود در ساحل روستاي جفرود. پاسداران انزلي در خيابان پاسداران. ساحل متين در ساحل متين روستاي بشمن سپيد کنار. شهرستان رضوانشهر: ساحل تازه آباد ورودي رضوانشهر. شهرستان تالش: آلالان منطقه اسالم. اسالم در ساحل شهر اسالم. گيسوم. قروق در ساحل روستاي قروق. ساحل صدف 15 کيلومتر نرسيده به آستارا. شهرستان آستارا. لوندويل نرسيده به آستارا.
ساحل گلستان: استان گلستان کمترين نوار ساحلي را دارد و فقط دو شهرستان بندر ترکمن و بندر گز آن همسايه خزرند؛ يعني حدود 90 کيلومتر نوار ساحلي. به همين خاطر پنج طرح سالم سازي دارد. غير از اين ساحل استان گلستان برخلاف دو استان ديگر که ساحل ماسه اي دارند، بيشتر ساحلش خاکي است و به همين دليل شنا در آنجا هم چندان دلچسب نيست. سال قبل فقط سه نفر در ساحل اين استان غرق شدند. اگر نياز به دريافت اطلاعات بيشتر يا انتقاد يا پيشنهادي داريد، مي توانيد با شماره تلفن 4433001 الي 5(0171) در استانداري گلستان تماس بگيريد. فقط دو شهرستان استان گلستان در حاشيه دريا قرار داد. هم به دليل کمي وسعت خط ساحلي و هم خاکي بودن اين ساحل اين منطقه فقط 5 طرح سالم سازي دارد. طرح هاي آشوراده، بندر ترکمن، گميش تپه و نوکنده در شهرستان بندر ترکمن قرار دارند و شهرستان بندر گز هم تنها يک طرح در ساحل همين شهر دارد.
جريان شکافنده
اين جريان ها بسيار قوي هستند و سرعت آنها گاهي بيشتر از سرعت شناگران قهرمان المپيک است و حتي شناگران ماهر هم گرفتار آنها مي شوند؛ جريان هايي که دکتر «حميد عليزاده لاهيجاني»، عضو موسسه ملي اقيانوس شناسي حدود 10 سال درباره آنها تحقيق کرد و براي برخورد با آن توصيه هايي ارائه کرده است. اما اين جريان ها را چطور بايد شناخت؟
وقتي موج از طرف دريا به ساحل مي آيد، به شرط آنکه خيلي بزرگ نباشد، انرژي ندارد و بي خطر است، اما خطر زماني است که موج در نقطه معيني ناپايدار شده و مي شکند و جريان هاي موازي و عمودي در ساحل شکل مي گيرد. جريان هاي موازي ساحل معمولاً در فاصله هاي معيني با هم برخورد مي کنند و با سرعت قابل توجهي به سمت دريا بر مي گردند و هر چيزي را در اين مسير به سمت دريا بر مي گردانند؛ حتي اگر آن چيز يک انسان سنگين وزن باشد. محل تشکيل جريان شکافنده بستگي به چگونگي حرکت موج به سمت ساحل، شيب ساحل و ناهمواري هاي کنار دريا دارد. با تغيير جهت وزش باد و به تبع جهت حرکت موج، محل تشکيل جريان شکافنده تغيير مي کند.
اگر ساحل ماسه اي باشد محل تشکيل جريان شکافنده به صورت يک هلال ديده خواهد شد. اما اين جريان ها را چطور بايد شناخت و آن را از موج بزرگ معمولي تشخيص داد. اگر داخل اين جريان گرفتار شويد حس خواهيد کرد که به سمت پايين کشيده مي شويد. مي توانيد جريان شکافنده را با رفتن به روي يک سطح بلند مثل تپه ماسه اي، روي يک آلاچيق يا سقف خودرو که حدود دو متر از سطح آب بالاتر است با چشم ببينيد. هم رنگشان به دليل کف هاي روي آب سفيد تر است و هم شکلي شبيه بادبزن درست مي کنند؛ طوري که دسته بادبزن در ساحل و پهنه آن در درياست. اما فقط شناخت اين جريان براي مقابله و نجات جان تان کمکي نخواهد کرد.
بايد بدانيد وقتي در آن گرفتار شديد، چه عکس العملي نشان دهيد و چه رفتاري کنيد. اگر وقت شنا در جريان شکافنده قرار گرفتيد، اول از همه آرامش را حفظ کنيد و موقعيت تان را در دريا بسنجيد. نکته دوم آن است که هيچ وقت با آن مبارزه نکنيد و خلاف جهت جريان، يعني به طرف ساحل شنا نکنيد. آرام باشيد و اجازه بدهيد که موج شما را به طرف دريا برگرداند؛ به اين ترتيب انرژي تان را هم تلف نخواهيد کرد.
اگر نتوانستيد ديگران را از وضعيت تان آگاه کنيد، چند دقيقه که خود را روي آب نگه داريد، جريان آن آرام مي شود، بعد مي توانيد آرام به موازات ساحل شنا کنيد و کم کم به حالت مورب به طرف ساحل برويد.
جريان موج ها هم براي رسيدن به ساحل کمکتان مي کنند. اما اگر وقت بازگشت موج بعدي به طرف شما آمد، تنها چند ثانيه نفس بگيريد و حدود يک متر زير آب برويد تا از ضربه موج در امان بمانيد. چون آب بسيار متلاطم است و ضربه هاي شديدي به شما وارد مي کند. از ناحيه شکست موج به طرف دريا، معمولاً شرايط آرام تر است و اگر بتوانيد خود را روي آب نگه داريد و به همان طرف شنا کنيد، از جريان شکافي در امانيد.
نکته مهم اين است که خود را روي امواج بزرگ شناور نکنيد و نفس بگيريد و زير آب برويد؛ چون نمي توانيد در برابر ضربه هاي آن مقاومت کنيد.
در سايه امنيت
آزادي کودکانه
نکات طلايي
آداب شناي دريايي
-بعد از تاريک شدن هوا و مواقع توفاني وارد دريا نشويد.
-اگر تنها هستيد، به خصوص در مناطق خلوت وارد دريا نشويد.
-حتي اگر شناگر حرفه اي هم هستيد، موقع شنا از ساحل دور نشويد.
-شنا در دريا مثل شنا در استخر نيست و علاوه بر مهارت در شنا بايد حضور در دريا را هم ياد بگيريد.
-اگر مهارت چنداني در شنا نداريد، در جايي که عمقش از قدتان بيشتر است شنا نکنيد.
-اگر به توان بدني تان براي شنا در درياي مواج اطمينان نداريد، وارد دريا نشويد و قدرتتان را اينجا آزمايش نکنيد.
-اگر وقت شنا کردن در مسير جريان شکافنده قرار گرفتيد، اول از همه آرامشتان را حفظ کنيد و بعد به شکل اريب خودتان را از محدوده خطر دور کنيد.
-جريان هاي شکافنده در غرب مازندران بيشتر تشکيل مي شوند؛ بنابراين هنگام شنا در اين مناطق بيشتر دقت کنيد.
-اگر در دوردست ها به خصوص در آب هاي جمهوري آذربايجان توفاني رخ دهد، امکان ورود تک موج هاي آن که به موج مرده يا swell معروفند به ساحل غرب گيلان وجود دارد. بنابر اين هنگامي که دريا آرام است، آمادگي تک موج ها را داشته باشيد.
-موقع شنا پايتان را روي زمين نگذاريد؛ چون به دليل زباله هاي سخت احتمال بريدگي پايتان وجود دارد.
-به هيچ وجه زباله هايتان را نزديک دريا رها نکنيد.
منبع: سرزمين من، شماره 3
