قدم زدن بر پاره بهشت

راهنماي گردش در روستاي کندلوس استان مازندران
 

اين کوه هاي سر به فلک کشيده که لباسي از بلوط هاي بلند و انبوه بر تن دارند، جواهري در دل خود پنهان کرده اند؛ جواهري با نام روستاي «کندلوس». اين جواهر که به زيور قدمت تاريخي و آداب و رسوم کهن و تلفيق اين دو با زندگي روزمره مردم زيباتر شده، رنگ سبز طبيعت را هم که به خود بگيرد، پاره اي از بهشت مي شود روي زمين. اگر بخواهيم نام 10 استان مهم گردشگري ايران را سياهه کنيم، کندلوس، از توابع شهرستان نوشهر در استان مازندران، حتماً يکي از رتبه هاي بالا را خواهد گرفت، روستايي که طبيعت بکر و سرسبز و تازه اش از يک سو، آداب و رسوم قديمي و زنده و تاريخ کهنش از سوي ديگر، آن را بر جسته کرده. قدم زدن در کوچه هاي باريک، روي سنگفرش ها و کنار ديوارهاي کاهگلي و پنجره هاي چوبي کندلوس، در دل انبوه درختاني که کوه هاي دور و بر را يکپارچه سبز کرده اند، خاطره اي فراموش نشدني خواهد بود.

چه ببينيم؟
 

روستاي جنگل و کوهستان
 

کندلوس چندين خوبي را با هم دارد. طبيعت سبز و کوهستاني، آب و هواي تميز، مردم خون گرم، خانه هاي قديمي و کوچه هاي سنگفرش. از همان اول مسير که قصد کندلوس را مي کنيد، زيبايي هاي طبيعت سراغ شما مي آيند اول و پيش از آنکه راه بيفتيد، دوربين راآماده کنيد، کارت حافظه و باطري را چک کنيد، چون زيبايي هاي اينجا مجبورتان مي کند که دائم دست به شاتر باشيد
ديدني هاي جاده: جاده چالوس که بيش از نيمي از راه را در آن خواهيد پيمود، از زيباترين جاده هاي ايران است. تا خود کندلوس در احاطه کوه هاي بلند و دره هاي عميق و رودخانه اي پر آب خواهيد بود و هر چه به مقصد نزديک تر مي شويد، استقبال طبيعت از شما با فرش سبزي که روي کوه و دره هايش مي اندازد، گرم تر خواهد شد.
در کنار جاده ها درختان گردو، گيلاس و هلو صف بسته اند و در بهار و تابستان جاده را حسابي زيبا کرده اند. حتماً قبل از رسيدن کنار جاده چند دقيقه اي زير سايه آنها استراحت کنيد. اوج اين زيبايي ها خود کندلوس است، دهکده اي که از همه طرف در احاطه کوه هاي بلند پوشيده از جنگل است. هواي تازه و پاک، خصوصاً هنگام سحر، حاصل همين طبيعت است که حتماً در خاطرتان خواهد ماند.
زيبايي هاي روستا: نيازي به گفتن نيست. از همان قدم هاي اولي که در کوچه هاي کندلوس مي گذاريد، ثبت خاطرات شروع مي شود؛ راه رفتن روي سنگفرش هايي که کمتر از 10 سال سن دارند، اما زيبايي دو چنداني به کوچه ها داده اند، پنجره هاي چوبي و پرده هاي سفيد و ساده پشت آنها و برگ هاي شمعداني، سقف هاي شيرواني ساخته شده از تخته هاي درختان، حصارهاي چوبي نيم متري که مرز اين حياط و حياط کناريند و صداي گاو و مرغ و اردک. با هر قدمي که برمي داريد و دمي از هواي تازه که فرو مي بريد، روستا برايتان زيباتر خواهد بود؛ درختاني تنومند و چنار کهنسالي که در جلوي امامزاده خودنمايي مي کند و چشمه اي که در زير آن مي جوشد.
روستا در دامنه کوه قرار دارد و از خانه هاي چوبي با سقف هاي چوبي که به آنها «کله چو» مي گويند، درست شده. کمي که سربالايي روستا را پياده برويد، تمام سقف هاي شيب دار مقابل چشمانتان خواهد بود. درختان ميوه و مخصوصاً گردو در همه جاي روستا، زيبايي هاي اينجا را بيشتر کرده. کوچه هاي تنگ و پيچ واپيچ و سربالايي را ادامه دهيد تا به پارک بزرگي که بالاي ده ساخته اند برسيد.
داخل پارک مي توانيد کمي استراحت کنيد. رستوران مجهزي هم انتهاي پارک هست که مي تواند يکي از گزينه هاي تغذيه باشد. فروشگاهي هم به اسم فروش صنايع دستي و فرهنگي پايين دست پارک وجود دارد که البته بيشتر صنايع دستي و غير دستي چيني در آن پيدا مي شود اما اگر سري به آن بزنيد، خالي از لطف نيست.

در کوچه سنگفرش هاي کندلوس
 

کندلوس روستاي زيبايي است. بيشتر طويله ها ديوار به ديوار خانه هاست. رفت و آمد و سر و صداي حيوانات را از گاو و گوسفند گرفته تا مرغ و غاز اينجا مي توانيد بشنويد. شيرواني بيشتر خانه ها هم کمتر نو و امروزي شده اند. در شماره 14 سرزمين من مي توانيد گزارش کامل جشن فردينماشو را بخوانيد؛ «فروردين ماه در تابستان»

چطور برسيم؟
 

به سوي دره سبز
 

اگر مبدأ را تهران انتخاب کنيم، براي رسيدن به کندلوس دو راه داريد؛ يکي خودروي شخصي و ديگري اتوبوس و تاکسي.
@خودروي شخصي: جاده چالوس را، از تهران به سمت چالوس که برويد، پنج کيلومتر بعد از مرزن آباد، دو راهي «دوآب» را بايد به سمت کجور برويد. همان اول تابلوي آبي رنگ «روستاي فرهنگي ــ تاريخي کندلوس 42 کيلومتر» ديده مي شود واين يعني 42 کيلومتر بعد در همين مسير، درکندلوس خواهيد بود. اين مسير بسته به شلوغي و خلوتي جاده، حدود چهار و نيم ساعت طول خواهد کشيد.

کجا بمانيم؟
 

مهمان کندلوسي ها
 

غير از پارک بزرگ کندلوس، مهمانسراي اين روستا هم محل مناسبي براي اقامت است
اگر چه مي توانيد با خودروي شخصي تان بيشتر کوچه پس کوچه هاي روستا را بگرديد اما حيف است لذت پياده روي در کوچه هاي زيبا و سنگفرش شده کندلوس، رودخانه زيبايي را که از وسط دهکده مي گذرد و همين طور نهر پر آبي که درتمام روستا در جريان است، از دست بدهيد. از بالاي روستا اين رودخانه بيشتر شبيه يک مار پيچ درپيچ است.
اينها مناظري است که در کمتر منطقه اي بتوان شبيه اش را پيدا کرد و با هيچ چيز ديگري عوض کردني نيست؛ ضمن اينکه حتماً به خاطر کوچه هاي تنگ و نبودن جاي پارک با مشکل هم مواجه خواهيد شد. پس اگر با خودروي شخصي هستيد، همان ابتداي روستا، جايي مناسب براي پارک آن انتخاب کنيد.
اگر ماندنتان در کندلوس بيش از يک روز ادامه داشت، براي خوابيدن هم دو راه داريد. قرار است آنجا هتل بسازند اما تا اين طرح عملي شود مي توانيد درمهمانسراي کندلوس که اتاق هاي دو تخته اش شبي 30 هزار و سه تخته اش 40 هزار تومان است، بمانيد. بعضي محلي ها هم خانه هايشان را ارزان تر و البته با امکانات و فضاي خيلي محدودتر کرايه ميدهند. اگر توانستيد يک خانه قديمي پيدا کنيد، اقامت در آنجا را از دست ندهيد.
البته زحمت پيدا کردنش هم با خودتان است. اگر هم چادر همراه برده ايد، مي توانيد در پارک بالاي روستا که نبايد نگران امنيتش بود، چادر بزنيد. خوبي اين پارک اين است که هم نمازخانه و سرويس بهداشتي دارد و هم فروشگاه و هم چند بقالي کوچک براي خريد خوراکي.

تاريخ و فرهنگ کندلوس
 

براي ديدن اشياي داخل موزه بايد کوچه پس کوچه هاي سنگفرش کندلوس را سربالايي پياده برويد تا همه آن چيزهايي که تاريخ و فرهنگ روستا و منطقه را نشان مي دهد آنجا ببينيد. البته در بين راه زناني را مي بينيد که کنار خانه نشسته اند و در حال درست کردن صنايع دستي روستا هستند/عکس (راست): رئوف محسني

خدا قوت
 

10سالي مي شود که کندلوسي ها کف روستاي شان را سنگ فرش کرده اند تا هم خودشان راحت رفت و آمد کنند و هم مسافران، بدون آنکه خاکي بلند شود يا پاي شان در گل فرو برود. وقت رفت و آمد از اين سنگ فرش ها، به خصوص اول صبح، زنان روستا را حتماً زياد خواهيد ديد که شيرهاي تازه دوشيده را از يک روستا به طرف ديگر مي برند/عکس: رئوف محسني
موزه روستا: کندلوس که در دامنه هاي سبز البرز در منطقه کجور مازندران قرار دارد و شاهد تمدن هاي گوناگوني در ادوار گوناگون تاريخ بوده و نشانه هايي از تمدن پيش از ميلاد، تمدن ايران از اسلام و تمدن ايران پس از اسلام را در خود دارد.
بالا دست روستا، در مرتفع ترين نقطه، بناي سنگي باشکوهي ديده مي شود. اينجا موزه کندلوس است. موزه اي که به همت دکتر «علي اصغر جهانگيري» 25 سال پيش بنا شد. ساختماني از سنگ و چوب، بسيار بزرگ و با بارويي سنگي که به سبک سده هاي پيش است. پايتان را که از پله هاي سنگي ساختمان موزه بالا بگذاريد و وارد موزه شويد، انگار چند سالي به عقب بازگشته ايد. اتاق هاي تو در تو و کوچک و بزرگ، هر کدام به موضوعي اختصاص داده شده؛ از آثار فرهنگي و هنري آغاز اسلام تا امروز گرفته تا انواع ابزار نوشتار، جنگ، صنعت و غيره، از دوره ايران باستان تاکنون. قسمتي از موزه هم مربوط به مردم شناسي منطقه کجور و کندلوس است. بسياري از آثار به نمايش گذاشته شده در ديگر قسمت هاي موزه هم مربوط به همين منطقه مي شود که به گفته تاريخ شناسان از هزاران سال پش، منطقه امن و مناسبي براي زندگي بوده است. اگر به کندلوس رفتيد، ديدار از اين موزه را از دست ندهيد. قيمت بليت يک هزار تومان و شماره تلفن: 3362226 الي 30(0191)است. درهاي موزه هر روز از ساعت نه صبح تا هفت شب باز است.
خانه مينا پلنگ: شايد رمان معروف مينا و پلنگ را خوانده باشيد همان زني که با پلنگي زندگي کرد و به خاطرش به جنگل رفت و تا آخر همان جا ماند. اگر به کندلوس رسيديد، شايد باورتان بشود که اين رمان رنگي از واقعيت دارد. بايد خانه مينا و آن درخت گلابي معروفش را از نزديک ببينيد تا باورتان شود که اين افسانه نيست. خانه نقلي مينا هنوز هم هست، با همان درخت گلابي که پلنگش از آن بالا مي رفت و روي پشت بام مينا مي خوابيد. اهالي مي گويند از 100 سال پيش که مينا و پلنگش از اينجا رفتند به جنگل هاي آن دست رودخانه، کسي ديگر آنها را نديد. الان يکي از اهالي آنجا زندگي مي کند و اگر اجازه ورود به حياط را داد مي توانيد وارد شويد. در غير اين صورت بايد از کوچه خانه را تماشا کنيد. در فروشگاه کندلوس علاوه بر محصولا ت گياهي دارويي که محصول همين روستاست، کتاب هاي مختلفي وجود دارد که بخش زيادي از آنها توسط خود اهالي نوشته و منتشر شده.
جشن فردينماشو: ممکن است شنيده باشيد که اين جشن يک مراسم باستاني است، اما اشتباه کرده ايد. فردينماشو يک جشن زيباست که از سال 83 در کندلوس برگزار مي شود و در آن عناصر جشن هاي کهن منطقه در آن اجرا مي شود يعني مردم هم طي سال هاي اخير آن را بازسازي و براساس تقويم تبري برگزار مي کنند. هر سال پنج شنبه و جمعه نيمه مرداد ماه، جشن «فردينماشو» به معناي «شب فروردين ماه» در کندلوس برگزار مي شود. ساز و آواز محلي، لباس محلي، کشتي هاي سنتي، آش هاي رنگارنگي که در هر محله، ديگ و دودي جدا برپا کرده اند، چوب بازي و آداب سنتي ديگر، همه از متعلقات اين مراسم مازندراني هستند. به خاطر اختلاف زماني تقويم تبري و تقويم شمسي، طي ساليان دراز، جشن تبري فروردين ماه هم به ميانه مرداد افتاده و ماندگار شده. کندلوسي ها جشن هاي ديگري هم مانند «تيرماسيزده» دارند که دقيقاً به همين دليل و با همين اختلاف نسبت به سيزدهم تيرماه و در دوم آبان برگزار مي شود. هر چند هيچ کدام به مفصلي فردينماشو نيست. اگر توانستيد، برنامه سفرتان را براي نيمه مرداد تنظيم کنيد، تا کيف حضور در يک جشن کاملاً سنتي و محلي را از دست ندهيد.

نکات طلايي
 

مجهز برويد
 

سفر کندلوس مثل سفر به ديگر مناطق شمالي ايران است و تجهيزات تخصصي نياز ندارد
@قبل از ترک تهران باک خودرو را پر کنيد، تا به شلوغي هاي مسير بر نخوريد.
@قبل از سفر با خودروي شخصي حتماً از سلامت کمک فنرها و لاستيک ها و زاپاس مطمئن شويد.
@خودروهاي شاسي بلند براي اين سفر مناسب ترند.
@به خصوص در فصل سرما بايد مراقب جانوراني مثل گرگ و روباه و حتي خرس در اينجا باشيد.
@غذاي سبک و لباس گرم همراه داشته باشيد. حتي در تابستان هم نبايد از هواي خنک صبحگاهي روستا غافل باشيد.
@مراقب باشيد آب رودخانه، نهرهاي داخل روستا و چشمه هاي کوهستاني را آلوده نکنيد.
@کيسه زباله براي جمع آوري و بازگرداندن زباله هايتان همراه ببريد.
@اگر قصد کوهنوردي داريد، همراهانتان را آگاه کنيد و به تلفن همراه هم اعتماد نکنيد، چون در بعضي از نقاط مرتفع اينجا خبري از آنتن دهي نيست.

چه بخوريم؟
 

مهمان طبيعت
 

غذاهاي محلي اينجا، کم و بيش شبيه بقيه مازندران است
اگر به فردينماشو برسيد که در يک روز مي توانيد به تنهايي طعم چندين آش را بچشيد. نشاني رستوران کندلوس را هم که گفتيم، در بالاي روستا قرار دارد. اما اگر شب را در کندلوس ماندگار شديد، صبحانه محلي روستا را از دست ندهيد. کره و سرشير محلي، نان سنتي، مربا و عسل کوهي و تخم مرغ رسمي. اگر براي ماندن خانه يکي از اهالي را انتخاب کره باشيد، براي شام و ناهار، معمولاً مهمان همان ها خواهيد بود، با غذاي ساده خانگي خودشان.
منبع: سرزمين من، شماره 3