خوش بود گر محك تجربه آيد به ميان!
نويسنده :دكتر سيد ضيا ءالدين مظهري
مقدمه
ايستگاه اول:
حتم دارم اگر كسي در قبال افزايش و كاهش وزن متناوب شخصا تجربه اي را به عمل نياورده باشد،قطعا در اطرافيان دور و نزديك خود را مشاهده و تجربه نموده است كه چه سان با رنج فراوان و حسرت بي پايان در اثرچشم پوشي از خوراك مورد علاقه و مالوف خود به سرعت چند كيلوگرمي از وزن خود را كاهش مي دهند ،ولي به محض قطع برنامه اجرايي خود مجددا وزن ازدست رفته در كوتاهترين زمان جبران مي شود،حتي گاهي خيلي بيشتر از مقدار وزن كاهش داده شده افزايش وزن پيدا مي كنند.چه اتفاقي افتاده و كجاي كاردرست نبوده است؟خواهش ميكنم قبل از ادامه مطالعه،چشمان خود را ببنديد و لختي با انگشت خيال دفتر خاطره گذشته خود راورق بزنيد و برشماريد كه چه سان اشتباهات خود را تكرار كرده ايد وتجربه نيندوخته ايد.. بررسي رخدادهاي مراجعين در قبال اين رخدادها و ناكاميهابه طور حيرت آوري نشان دهنده اين موضوع مي باشد كه فرد رژيم دهنده برنامه اي را تدوين و توصيه نموده كه ميزان انرژي را خيلي بيشتر از حد معمول كاهش داده و با حذف برخي از گروههاي هرم غذايي ،آن را از بعدتنوع بسيار محدود وگروهي از مواد مصرفي روزمره را به طور كلي ممنوع اعلام نموده است.گرچه چنين برنامه هايي در كوتاه مدت اثر خود را به صورت كاهش وزن وتعديل سايز نمايان كرده وتحسين رژيم گيرنده واطرافيان او را برانگيخته و ديگران را نيز جهت مراجعه به اين فرد غير متعهد و متخصص ترغيب نموده،ولي در وراي موفقيت هاي صوري وظاهري يك سلسله رخدادهاي منفي به صورت زنجيره اي در سيستم هاي متابوليكي فردرژيم گيرنده فعال گرديده كه ساده ترين آنها احساس خطرمكانيسم هاي غير ارادي مسوول حفظ فعاليت هاي حياتي فرد مي باشدكه آژيرآماده باش رابه صدادر آورده واعلام وضعيت اضطراري نموده،دراين حالت شعله موتوربقاء زندگي را به ميزان قابل توجهي كم كرده و برنامه صرفه جويي را جايگزين رفاه 9و پرنعمتي قبلي نموده است.
پيامد چنين تغييرجهت متابوليكي ،فرد را به افزايش تخليه بيش ازمعمول آب بدن،تحليل بافت هاي عضلاني و كاهش مصرف انرژي پايه تا ميزان35درصد نسبت به قبل ازآغازاجراي اين رژيم ها وامي دارد.
دراين آشفته بازارايجادشده تحت تاثيراجراي انواع رژيم هاي نامتعادل ونامتناسب تنهاچيزي كه دست نخورده باقي مانده وابدا ازمقاديرآن كاسته نخواهد شد،چربي هاي انباشته شده دربدن فرد مي باشد،چراكه برنامه هاريزهاي بلندمدت ناشي از نرم افزارهاي تدوين شده از دوران بشرهاي اوليه حفظ وصرفه جويي درقبال چربي هاي موجود در بدن را به عنوان مخازن انرژي بسيارمهم تداوم حيات درقحطي هاي گسترده ترتلقي مي نمايد و با عكس العمل مناسب ،ادامه زندگي را درصورت طولاني شدن عدم دريافت غذاي كافي امكان پذيرمي كند تا زندگي كماكان تا دستيابي به منبع غذايي جديد به سيرخود ادامه دهد.
البته تا زماني كه چنين برنامه هايي تغذيه اي غلط به صورت بي رويه وغيرعلمي ادامه داشته باشد،كاهش وزن تانقطه setpoint.
ياحدتعيين شده (يعني هرفردي تحت تاثيركنترل هاي دروني موروثي خود ميزان معين و مشخصي از چربي هارا ذخيره مي كند و رفتارهاي تغذيه اي فردي رامشخص مي سازد)ادامه دارد و سپس كاهش وزن متوقف مي شود تا رژيم گيرنده از اين عدم موفقيت خسته شود و از گرسنگي به جان آيد و لاجرم چنين برنامه نامتعادلي رارها سازد و به تغذيه قبلي خود برگردد.
دراين زمان بافت هاي گرسنه وسلول هاي رياضت كشيده بدون درنگ و به سرعت باورنكردني سرمايه هاي ازدست داده را مجدادا پس انداز نموده و حتي بهره آن را نيز محاسبه كرده و به وزن و سايز ازدست رفته مي افزايند.فردي كه دچاراين دورباطل مي شود،وقتي مشاهده مي نمايد كه به جاي آب به سراب رسيده و درعوض دستيابي به موزوني اندام ،خيلي بيشتر ازقبل تناسب بدن خود را دچارآشفتگي ومخاطره نموده ،لذا خواه ناخواه يك بارديگربه اجراي رژيم جديد سخت ترازقبل مبادرت مي ورزد وبازي ازنو آغازمي گردد،ولي بدون نتيجه قابل توجهي نه تنها اين بار وزن در قبال برنامه توصيه شده تغييرناچيزي رانشان مي دهد ،بلكه فشارغيرقابل تحملي را به تمام وجود فردرژيم گيرنده از منظرجسمي واختلالات رواني وارد مي سازد.
ايستگاه دوم:
اجازه مي خواهم خودم را معرفي نمايم ؛دركنار شخصيت فرشته خصال شما ،شيطان يا ديو هوس پليد وگمراه كننده هستم كه لذت خواهي و لذت جويي و تن آسايي را به شما تحميل مي نمايم .من اصلا قسمتي از وجود شما هستم ،چه بخواهيد وچه نخواهيد.
اين منم كه به شما ديكته مي كنم به لذت جويي،لذت خواهي وتن آسايي بپردازيد.برنامه هاي پياده روي ،ورزش و كوهنوردي شما را چنان برهم مي زنم كه ترجيح مي دهيد جلوي تلويزيون ولوشد، ورزشكاران را مشاهده كنيد و يا ازبرنامه هاي سرگرم كننده ديگري استفاده نماييد و درحين تماشاي اين برنامه ها مشت مشت آجيل،بستني، ساندويج، شيريني و شكلات و لحظه به لحظه نوشابه و شربت ميل كرده و جسم خود را با انرژي هاي مازاد برنياز انباشته سازيد.آري،اين منم كه شما رابه خوردن شيريني جات و ساندويچ هاي پرچرب وامي دارم.مخصوصا بازار بنده وقتي پررونق مي شود كه شما در وضعيت استرس، اضطراب ،افسردگي و غم و اندوه قرار داشته باشيد يا به اميد دستيابي به اندام موزون تر يا تعديل وتسكين يك بيماري ،تحت رژيم خاص قرارداشته باشيد كه به طورقطع دستاوردهاي من بيشتربوده و موفقيتم درقبال نيست و نابود كردن توصيه هاي منطقي شخصيت حريفانم كه دستيابي به سلامتي و حفظ اندامتان رايادآوري مي نمايند، بيشترخواهد بود،زيرا نفوذ من خيلي چشم گيرتربوده ووسوسه هاي پاسخ به لذت جويي اثربخش ترعمل مي كند.به اين ترتيب براي شما لذت آني ولي حسرت دائمي فراهم مي كنم.
البته فكرنكنيد من ازروي بدجنسي چنين به جان شما افتاده ام .من هم با منطق خود مي خواهم به شما ياري برسانم و ازفشارهاي عصبي ،غم و غصه هاي شما بكاهم وسعي مي كنم دم راغنيمت شمرده ولحظه هاي زمان حالتان را لذت بخش ترنمايم .نمي دانم چراهيچ كس مرانمي فهمد و قدرتم را نمي شناسد وازخودتان گرفته تا اطرافيانتان دورو نزديكانتان بر من لعن و نفرين مي فرستيد.شما نيزبه محض رهايي ازغم و غصه و افسردگي ،انگشت ندامت رابا دندان حسرت مي گزيد كه باز دامن ازدست داده و به هوي و هوس و هوستان ميدان داده ايد.من اعتراف مي كنم كه شما راتنبل ،تن پرور وحريص به خوردن و نوشيدن مي نمايم ،اما به شما قول مي دهم درمواردي كه مي خواهيد وزن كم نماييد يا ورزش كنيدكمكتان كنم،به شرط آنكه عاقلانه تصميم گرفته و منطقي تراقدام نماييد وبدون اينكه چشم وگوش بسته اسير تبليغات اغواكننده و دور از واقعيت شويد وخودتان رازيرفشار قراربدهيد، ازيك برنامه متناسب ،متعادل و متنوع بهره گرفته و با صبرو حوصله به آرامي كيلوهاي اضافي خود را با ايجاد يك بيلان منفي سبك ،به صورت هفته اي 250گرم ،500گرم يا حداكثريك كيلوگرم كم كنيد،ولي درجهت حفظ دستاوردهاي ارزشمندتان بايد درقبال توصيه هاي غير منطقي وتعارفات به ظاهر مشفقانه و اشتهابرانگيزاطرافيان و همكارانتان ،سرسختانه مقاومت نشان بدهيد.
پرهيز ازانگاري ها ي اوليه و تصميمات عجولانه غيرواقع بينانه :
مي دانيد درصورت اجراي چنين روشي چه موفقيتي به دست خواهد آورد؟واقعا هيچ.چراكه شما درتصميم گيري هاي خود هوس ولذت جويي واراده ضعيف خود را ناديده انگاشته ايدووقتي تازه به فكرآن خواهيد افتادكه يك بسته شكلات را تاته ميل كرده وعطش دروني خود را با چندين ليوان نوشابه فرونشانده ايدوسيب زميني سرخ كرده را با چيزبرگردوبل درچشم بر هم زدني از صفحه روزگارنيست ونابودنموده ايد.
دراين هنگام تازه به خود آمده ايد وسرزنش دروني رابه كار گرفته ايدودردل مي گوييدآخرتابه كي اسيرهوي وهوس باشم ؟چقدربي ارادگي وضعف درقبال خورد وخوراك !دردادگاه وجدان وضميرباطن ،آرزوهاي خودتان رامحكوم وكيفرتان را معلوم مي سازيد وجرايم مصوب رابا خود مرور مي نماييد؛ازهمين دقيقه تا آخرشب هيچ چيزنخواهم خورد .درقبال تعارف دوست وآشنا وحتي عزيزترين كسانم نيز كلمه «نه» رابه زبان خواهم آورد وحسرت دائمي را هرگز با بهره مندي از لذت آني برخود روا نخواهم داشت. (قول مي دهم)
صبح وعصرحداقل نيم ساعت ورزش نموده و يا يكساعتي درپارك پياده روي مي كنم .متاسفانه كيفر خواست صادره و جرايم تعيين شده تا زماني درذهن شما باقي خواهد ماند كه تلفن همراه شما به صدا درآمده و دوستي ازدوستان شما را دعوت به خوردن شام درگوشه اي دنج و نوشيدن فنجاني چاي و قهوه در پاتوق ديگر مي كند و سپس رفتن به سينما را پيشنهاد مي نمايد.
به طورقطع بدون توجه به تصميم گيري هاي قبل از تلفن اخير، بلافاصله موافقت خود را با اين پيشنهاد و با خوشحالي ابراز نموده و ضمن اعلام آمادگي جهت شركت دراين برنامه با خود خواهيد انديشيد از فردا حتما فرد ديگري خواهم شد و اشتباهات امروز را تكرار نخواهم كرد.دراين مرحله است كه ديو درونتان به شما خواهد خنديد ،چرا كه با دامن زدن به هوس لذت خواهي و لذت جويي خود برفكر ،اراده و برنامه شما فايق آمده است،چون اطمينان دارد فردا نيزبه وقت صبحانه درجمع دوستان بربري ياسنگك دوآتيشه خشخاشي با خامه شكلاتي و يا چاي شيرين لب سوزو لب دوزولبريز با پنيرليقوان و گردوي لواسان ونيمروي عطرآگين خوش رنگ وخوش طعم ،تمام تفكرات شما را برباد خواهد داد و در اين دور باطل مرتبا چند سانتيمتري به قطر شكم و چند كيلويي بروزنتان روزبه روزافزوده خواهد شد و بارديگرهم ازبعدسنگيني وزن وهم عذاب وجدان غير قابل تحمل تر دچارمشكل خواهيد شد و با خود خواهيد گفت كه تاكنون چند به دنبال سراب كاهش وزن سريع و بي زحمت ومقصد خود را گم كرده ايد.
بارها به توصيه و تشويق دوستي ازدوستان به سراغ رژيم هاي جادويي سريع اثركننده و بدون تحمل رنج وزحمت رفته ايد ،ولي طرحي نبسته ايد و بازدگرباره وسوسه شده و بنا به توصيه دوستان به سراغ انواع رژيم هارفته ايد؛مثلا اجراي رژيم غذايي فاقد كربوهيدرات و رژيم هاي تك خوري وچندصباحي رژيم پرپروتئين و چربي را امتحان نموده ايد و يا براي مدت طولاني فقط از رژيم ميوه باانواع فيبرهاي مختلف و كمك طلبيدن ازداروهاي رنگارنگ لاغري بامكانيسم اثركاهش سريع وزن ،ولي تنها دستاورد به دست آمده ،عبارتست ازماندگاري عوارض دارو وانباشتگي چربي هاي جديد درناحيه شكم ،پهلو و نشيمنگاه .
گرچه شما به خوبي مي دانستيد كه اين رژيم هاي تك خوري وجادويي فقط درجابه جايي آب بدن وتخليه آن تاثيرگذارمي باشند،نه كاستن ازحجم بافت هاي چربي بدن كه انرژي هاي متراكمي را تشكيل مي دهند وهرگز با اين ترفند ازبين رفتني نيستند،چرا كه انرژي چه دربدن انسان و چه در طبيعت فقط به سرعت قادربه تغييرفرم مي باشد كه به صورت و شكل قابل رويت و مشخص شده است.
انرژي مي تواند تبديل به نور، حرارت و حركت شود،چون هرگزنوري ازشما نخواهد تابيد،پس فقط دو راه پيش رو داريد؛حركت و حرارت درحد معقول و كنترل شده كه انرژي هاي انباشته شده افراد چاق را به آرامي و بدون هيچ آسيب زايي و ضرروزياني به مصرف خواهد رساند.
مخصوصا با يك برنامه غذايي متنوع و متعادل كه فقط انرژي آن به مقدار 250تا500تا هزار كيلوكالري درروزكمترازنيازواقعي فردتنظيم وتدوين گرديده باشد.البته در صورت رعايت دقيق اين روش، فردرژيم گيرنده به ترتيب درماه يك ،دوويا چهاركيلوگرم ازچربي هاي انباشته شده خود رابه مصرف خواهد رساند.ميزان كاهش وزن بايد درهرحالتي با وضعيت سن ،جنس و حالت فيزيولوژيكي وشرايط اقليمي ،اجتماعي و غيره تطبيق داده شود.چه بسا براي افرادي كاهش وزن يك كيلوگرم درماه مفيدتر وماندگارترازچندين كيلوگرم كاهش وزن درطول يك ماه باشد.
منبع:دنياي تغذيه ش 104
/ج
