بيماري هزار چهره

ماهيت بيماري تب مالت و چگونگي سرايت و نحوه درمان آن؛
بيماري هاي عفوني طيف گسترده اي از انواع بيماري ها را شامل مي شود. با وجود پيشرفت علم و تكنولوژي اما بر خلاف تصور ، بيماري هاي عفوني نه تنها از بين نرفته بلكه از اهميت بيشتري درحيطه علم پزشكي برخوردار شده اند . چرا كه علاوه بر بيماري هاي عفوني گذشته همچون حصبه و سل بيماري هاي جديد ديگري به اين گستره اضافه شده است . بيماري هايي همچون ايدز و يا همين آنفولانزاي خوكي كه تب آن اين روزها نه تنها در يك كشور بلكه تمام جوامع بشري را در بر گرفته است. همان طور كه گفتيم بيماري هاي عفوني از خانواده بزرگي از بيماري ها تشكيل مي شوند كه به دليل گستردگي اين شاخه از علم پزشكي اين بار تنها به يكي از بيماري هاي عفوني پرداخته ايم؛ تب مالت يا «بروسلوز» كه دركشورمان بسيار شايع است .
تب مالت يا بروسلوز بيماري مشتركي بين انسان و دام است . اين بيماري به صورت مستقيم يا غير مستقيم انسان با حيوانات و يا مصرف مواد غذايي آلوده انتقال پيدا مي كند . اين بيماري به اين دليل به تب مالت شهره شده است كه نخستين بار در جزيره «مالت» اين بيماري ديده شده است . تب مالت در مناطقي كه حيواناتي همچون گاو ، بز، گوسفند ، سگ و... در آن به ميزان زياد وجود داشته باشد به صورت بومي در آن منطقه ديده مي شود و يا اصطلاحا گفته مي شود كه اين بيماري در اين منطقه بومي شده است .

راه هاي انتقال
 

به طور كلي مي توان مهم ترين راه هاي انتقال اين بيماري را اينگونه تقسيم بندي كرد؛
ـ تماس با مواد آلوده ا ي كه انتقال بيماري در نتيجه تماس مستقيم با آن اتفاق مي افتد.همچون خون يا بافت آلوده دامي كه در اين صورت آلودگي مي تواند از راه خراش هاي پوستي به راحتي به بدن انتقال پيدا كند . بنابراين اين موضوع چه در افرادي كه شغل آنها در ارتباط با دام و طيور است و چه در افرادي كه در محيط خانه در اثر خراشيدگي دست ، در هنگام تماس با گوشت آلوده ميكروب را وارد بدن خود سازند ممكن است ايجاد شود در اين باره مي توان به خاراندن چشم توسط دست آلوده به ميكروب بيماري نيز اشاره كرد كه به خودي خود مي تواند فرد را دچار بيماري كند.
ـ آلودگي از طريق مواد لبني آلوده يكي ديگر از راه هاي انتقال تب مالت است كه البته به صورت غير مستقيم فرد را دچار بيماري مي كند . نظير خوردن شير و يا فرآورده هاي غير پاستوريزه و آلوده به ميكروب تب مالت .
ـ انتقال از راه تنفسي . همان طور كه از نام آنها پيداست فرد از طريق استنشاق هواي آلوده دچار بيماري مي شود. به عنوان مثال هواي آلوده اي كه از طريق مواد دفعي حيوان بيمار وارد ريه فرد مي شود. همچنين در محيط هاي نگهداري حيوانات كه در صورت ابتلاشان به بيماري هوا را آلوده و تب مالت را به انسان انتقال دهند.

نشانه ها ي بيماري
 

از آنجا كه تب مالت 4 فرم باكتري دارد ممكن است خيلي خفيف و يا شديد بروز پيدا كند. بنابراين اين شدت ضعف به دليل همين فرم هاي مختلف كه افراد را دچار مي كند متفاوت است . يعني ممكن است فردي در طول يك ماه بهبود پيدا كند و فرد ديگر بيشتري از اين مدت . علاوه بر اين از آنجا كه اين بيماري هر فرمي را مي تواند به خود بگيرد به آن بيماري «هزارچهره» نيز گفته مي شود . به همين دليل علائم باليني آن به دليل همين تعدد فرم ها متغير و غير اختصاصي است . درباره گستره اين علائم مي توان به اين موارد اشاره كرد؛ ضعف و بي حالي ، تعرق شديد ، تهوع ، سردرد ، سرگيجه و دردهاي اسكلتي و عضلاني چون درد كمر و زانو كه شايع ترين تظاهر باليني را بايد به همين دردهاي اسكلتي و عضلاني نسبت داد. بناراين براي شناسايي علت اصلي اين علايم غير اختصاصي كه هر يك مي تواند اختصاص به يك بيماري خاص و يا تب مالت داشته باشد نياز به يك سري انجام آزمايش ها و تست هاي تشخيصي دارد كه به صورت تخصصي از سوي يك پزشك متخصص بيماري هاي عفوني به شخص تجويز مي شود.

زمان مراجعه به پزشك
 

از آنجا كه تب مالت علائم غير اختصاصي متنوعي دارد. بنابراين تشخيص آن از ديگر بيماري ها دشوار است . درباره زمان مراجعه به پزشك و اينكه به دليل علايم غير اختصاصي فرد بايد به چه پزشكي و با چه تخصصي مراجعه كند بايد گفت فردي كه تا ديروز خوب بوده اما يكدفعه دچار تعريق فراوان ، دردهاي اسكلتي و عضلاني ، افسردگي و يا ديگر علايم مي شود بهتر است به يك متخصص بيماري هاي عفوني مراجعه كند تا به اين ترتيب بيماري وي به طور دقيق تشخيص داده شود. به عنوان مثال مشخص شود كه درد كمر فرد ناشي از عارضه ديسك كمر وي است و يا تب مالت . تشخيص نيز همان گونه كه گفته شد از طريق انجام برخي تست ها و آزمايش ها انجام مي شود كه مرسوم ترين آنها تستهاي تشخيصي "سرولوژيكي" به شمار مي رود. جالب است بدانيد با وجودي كه بيماري تب مالت به شكل هاي مختلفي تظاهر پيدا مي كند اما درمان همه آنها يكي است . از آنجا كه ميكروب اين بيماري به درمان بسيار حساس است و زود از بين مي رود به آن اصطلاحا ميكروب نجيب گفته مي شود. طور دوره درمان تب مالت شش هفته به طول مي انجامد و داروهاي تجويز شده براي آن شامل قرص هاي خوراكي و تزريق عضلاني مي شود. خوب است بدانيد كه اين بيماري كه در دام باعث سقط جنين مي شود در انسان معمولاً منجر به سقط جنين نمي شود و تنها به دليل حاملگي مادر در انتخاب دارو از سوي پزشك مواردي مد نظر قرار مي گيرد. علاوه بر همه اينها تب مالت مي تواند خود محدود شونده نيز باشد . به اين مفهوم كه خود بدن بيمار مي تواند اين بيماري را از طريق توليد آنتي بادي كنترل و درمان كند. اگر چه ممكن است طور درمان از اين طريق طولاني تر شود.

چه كنيم تا دچار نشويم
 

براي پيشگيري از اين بيماري هزار چهره بهتر است نكات زير را رعايت كنيم؛
1 ـ جوشاندن شير طبيعي و غير پاستوريزه به مدت 20 دقيقه
2 ـ اطمينان از پاستوريزه بودن مواد لبني مصرفي همچون پنير ، بستني و...
3 ـ بستن دهان و بيني هنگام قرار گيري در معرض فضاهاي آلوده اي چون طويله و اصطبل ها خصوصا هنگام نظافت بسيار توصيه مي شود .
4ـ بهتر است گوشتي كه از سالم بودن آن اطميناني وجود ندارد را خوب پخته و سپس ميل كنيد.
5 ـ پيشگيري هميشه بهترين راه براي دوري از بيماري است بنابراين آن را جدي بگيريد.
منبع:شاهد جوان ش 56