آسیب شناسی حفظ نیمه حضوری قرآن

 

طولاني شدن دوره حفظ قرآن
 

امروزه موسسات قرآني به منظور جذب بيشتر داوطلبان به حفظ قرآن کريم، دوره هاي آموزشي متنوع و گوناگوني در اين زمينه پيش بيني و اجرا مي کنند. اين دوره ها با لحاظ قرار دادن وضعيت حافظ، ميزان استعداد وي، قدرت و توانايي او، مقدار زماني که در اختيار دارد و...، دوره آموزشي خاصي را به او پيشنهاد مي دهند. طرح هاي حفظ يک ساله، دو ساله، سه ساله، چهار ساله و حتي شش ساله از جمله طرح هايي هستند که در حال حاضر در موسسات قرآني اجرا مي شوند. اين طرح ها موجب اقبال هر چه بيشتر و افزون تر داوطلبان حفظ قرآن کريم به اين امر مي گردد؛ چرا که توانايي، استعداد و فرصت هر کس با ديگران متفاوت است و اين خود مي تواند پاره اي از مشکلات حافظان را کاهش دهد.
اما موضوع مهمي که در اين ميان گاه به فراموشي سپرده مي شود و به جاي آن که به حافظ ياري رساند او را با مشکل مواجه مي سازد، طولاني شدن دوره زماني حفظ قرآن است. حفظ قرآن اگر در بازده زماني مناسب و استاندارد انجام شود، هيچ گاه تاثير منفي بر روي حافظ و محفوظات وي ندارد اما اگر بيش از حد طولاني و ملال آور شد، اولين ضربه را به حافظ و محفوظاتش وارد مي آورد. هرگاه دوره زماني حفظ قرآن کريم بيش از آن چه بايد باشد، شد، حافظ را با نااميدي و نگراني ناشي از عدم اعتماد به نفس مواجه مي کند؛ به گونه اي که تصور مي کند نمي تواند تا پايان قرآن را حفظ کند. اين موجب مي شود اندک اندک در مرور محفوظات و حتي حفظ جديد نيز دچار مشکل شود. افزون بر اين که انسان در طول دوره حفظ قرآن گاهي اوقات با کمبود انگيزه، مواجه با موانع دروني و بروني، وسوسه شياطين، مشکلات زندگي فردي و اجتماعي و... روبه رو مي شود و در بسياري اوقات حفظ قرآن را ترک گفته، به ديگر امور مشغول مي شود.
با توجه به آن چه گفته شد مي توان به اين نتيجه رسيد که هر قدر دوره حفظ کوتاه تر باشد مواجهه حافظ با مشکلات غير قابل پيش بيني کمتر خواهد بود. اما کاهش دوره حفظ نبايد منجر به آن شود که حافظ در تمام کردن حفظ به عجله افتد و از چاله به چاه درآيد! دوره حفظ بلند مدت و دوره حفظ کوتاه هر دو آسيب زاست و بايد راه ميانه اي جست.
اما اين که راه ميانه کدام است بين صاحب نظران اختلاف است. در هر حال به صورت ميانگين مي توان دوره مناسب و استاندارد حفظ را از 2تا4 سال دانست. اما اين بدان معنا نيست که حفظ هايي که در زماني کمتر از2 سال يا بيشتر از 4 سال انجام مي گيرند، لزوما دچار آسيب خواهند شد، بلکه مراد آن است که زمينه آسيب در اين بازده هاي زماني بيشتر است و حافظ بايد با احتياط بيشتري گام بردارد.

راهکارهاي قرآن آموزان
 

-براي حفظ قرآن کريم به ميزان وقتي که در اختيار داريد توجه کنيد. اگر از وقت بيشتري برخورداريد تلاش نماييد تا دوره حفظ با رعايت کيفيت به حداقل برسد. اگر وقت کافي در اختيار نداريد از حفظ هاي طولاني مدت بهره بگيريد اما مراقب باشيد اين دوره از4 سال بيشتر نشود.
-همواره در طول مدت حفظ خود را تشويق کنيد، انگيزه تان را افزايش دهيد، در مسابقات شرکت کنيد، محفوظات خود را به ديگران تحويل دهيد، از آنان بخواهيد از شما سوال کنند، در جمع تلاوت کنيد و...
تمام اين موارد باعث مي شود شما در طول حفظ دچار سستي، بي انگيزگي و خستگي نشويد.
-از تمام فرصت هاي بيکاري خود در جهت ارتقاي کمي و کيفي محفوظات خود بهره بريد. از روزهاي تعطيل، ابتداي صبح و ديگر موارد و زمان ها مي توانيد بهترين استفاده را بکنيد.
-اگر احساس مي کنيد از استعداد خوبي برخوردار هستيد و فرصت زيادي در اختيار داريد در طرح حفظ يک ساله قرآن کريم شرکت کنيد.
طرح يک ساله حفظ قرآن اگر چه براي تمامي افراد قابل توصيه نيست اما براي برخي افراد با استعدادهاي مناسب قابل استفاده است.

منبع: نشريه نسيم وحي شماره 28