بهترين غذاها براي كودكان
سيب زميني طعم و مزه ملايمي دارد و بهترين غذا براي شروع غذا خوردن بچه است. از سبزيجات نيز مي توانيد در كنار پوره سيب زميني استفاده كنيد. موز، سيب و يا گلابي له شده نيز دسر خوبي براي كودك هستند. كم كم مي توان گوشت، سبزيجات، ماهي و مرغ را نيز به صورت قطعات بسيار كوچك به پوره او اضافه كرد. در اين زمان پاستا و برنج هم مي توان به كودك داد. به طور كلي پزشكان توصيه مي كنند تا يك سالگي به كودك عسل، شير پاستوريزه، پنير، سفيده تخم مرغ، شكلات، بادام زميني، ميگو، فلفل، ادويه جات، ترشي ها، نمك، نوشابه هاي گازدار، آب ميوه هاي صنعتي، كيوي، انواع توت ها، آلبالو، گيلاس، نخود، لپه، اسفناج و كلم داده نشود. براي تنوع در پوره مي توانيد از سيب زميني، كدو حلوايي و هويج استفاده كنيد. مواد غذايي بايد از نظر مقدار و نوع به تدريج، به غذاي شيرخوار اضافه شوند. شروع غذاها بايد با غذاهاي بسيار ساده و كم حجم باشد. به خاطر ناتواني كودك در جويدن غذاها بهتر است آنها را كمي رقيق كنيد. در واقع بايد غذاي كودك زير يك سال نرم و سهل الهضم باشد و مغذي و مقوي باشد؛ يعني انرژي، پروتئين، املاح و ويتامين هاي ضروري را تأمين كند. مصرف نمك، شكر و چربي ها را در غذاهاي كودكان بسيار محدود كنيد.
عادات غذا خوردن خيلي زود در کودکان شکل مي گيرد؛ بنابراين استفاده از غذاهاي سالم و متنوع براي کودکان اهميت زيادي دارد. غذاهايي که کودک مي خورد، بايد متناسب با وزن، سن و نيازهاي فيزيکي اش باشد. برخي غذاها، براي کودکان غذاهاي سالمي نيستند و خوردن آنها مي تواند خطراتي به همراه داشته باشد. اين غذاها عبارتند از:
عسل و شيره غلات
عسل و شيره غلات حاوي بوتولينيوم كلاستريديوم، يعني نوعي هاگ است كه مي تواند در روده كوچك رشد كند و تكثير شود. اين نوع هاگ ها مي توانند به بوتوليسم (نوعي سم بسيار كشنده) تبديل شوند. دادن عسل و شيره غلات به نوزادان اكيداً ممنوع است. بعد از يك سالگي رشد معده و روده كودك افزايش يافته و كامل تر مي شود و كم كم مي تواند از عسل و شيره استفاده كند.
مركبات
از دادن مركبات به نوزاد خودداري كنيد. اسيد موجود در مركبات موجب سوختگي پوست كشاله ران كودك (در قسمتي كه پوشك او را مي بنديد.) مي شود. علاوه بر آن، روي سيستم گوارش او نيز اثر مي گذارد. مركبات مثل پرتقال، ليمو، ليموترش و گريپ فروت حتي نبايد به شكل آب ميوه نيز به كودك زير يک سال داده شود.
غذاهاي سفت و سخت
نوزاد شما تا شش ماهگي فقط بايد شير بخورد؛ زيرا دستگاه گوارش او هنوز رشد نكرده است و توانايي هضم غذاهاي جامد و سفت را ندارد و اين نوع غذاها باعث بيماري اش مي شود. با افزايش سن (حدود 10-12 ماهگي) كم كم دادن غذاهاي سبك را مي توان شروع كرد.
نمك، شكر و ادويه جات
با اينكه نمك، شكر و ادويه جات باعث مي شوند غذاها طعم بهتري داشته باشند، اما نوزادان و كودكان به طعم طبيعي غذاها نياز دارند؛ پس اجازه دهيد با طعم طبيعي آنها آشنا شوند.
تكه هاي درشت ميوه جات و سبزيجات
اين تكه هاي بزرگ ممكن است باعث خفگي شوند. در هشت ماهگي بهتر است از ميوه ها به شكل پوره استفاده كرد. پوست ميوه ها را حتماً جدا كنيد و هسته آنها را درآوريد. ميوه هايي مثل انگور را به همان اندازه طبيعي شان به كودك ندهيد و آن ها را به تكه هاي كوچك تر تقسيم كنيد.
گوشت
به هنگام دادن گوشت به كودك بسيار دقت كنيد. هرگز به يك كودك هشت ماهه، هات داگ يا سوسيس و غذاهايي از اين قبيل ندهيد. اگر مي خواهيد به كودك خود گوشت پخته بدهيد، حتماً آن را به صورت پوره و كاملاً له درآوريد. رشته هاي گوشت با دندان هاي اندك و كوچك كودك خردسال شما آسياب نمي شوند و ايجاد خفگي مي كنند.
تخم مرغ و شير گاوي
معمولاً گفته مي شود كه دادن تخم مرغ به كودك هشت ماهه هيچ ضرري ندارد و هيچ گونه حساسيتي ايجاد نمي كند. پزشكان توصيه مي كنند كه تخم مرغ بايد كاملاً پخته باشد و هيچ قسمت خامي نداشته باشد؛ زيرا تخم مرغ نيم پز حاوي ارگانيسم هايي است كه ايجاد عفونت مي كند. دادن شير گاوي نيز به كودك هشت ماهه ايجاد آلرژي شير نمي كند؛ ولي از آنجا كه شير مادر با تمام مواد مغذي اش براي كودك بسيار مفيدتر است، پزشكان توصيه مي كنند كودكان دست كم تا يك سالگي از شير مادر تغذيه شوند.
غذاهايي که موجب خفگي کودک مي شوند
استفاده از مقادير زياد کره بادام زميني باعث مي شود به سقف دهان بچسبند و بلعيدن آن براي کودک دشوار است. شيريني هاي خميري، مثل مارش مالو نيز هنگام بلع ايجاد مشکل مي کنند. براي دادن انگور و هندوانه به کودک حتماً آن را به بخش هاي بسيار کوچک تقسيم کنيد تا جويدن و بلعيدن آنها آسان تر شود. مواد غذايي غير لغزنده و خشک مثل گردو، ذرت و کشمش نيز به صورت عادي براي کودکان مناسب نيستند و شکل آسياب شده آنها بايد مصرف شود. در هشت ماهگي مي توان پوره غذاها را تهيه کرد و به کودک داد. در اين ماه ها او احتمالاً چند دندان کوچک دارد و مي تواند از انگشتانش براي برداشتن غذاها کمک بگيريد. اما نمي توان از غذاهايي که ساير افراد خانواده مي خورند، به او داد. غذاي کودک بايد کاملاً پخته شود. از دادن آجيل ها و روغن هاي آجيل در اين سن به کودک خودداري کنيد؛ زيرا موجب خفگي او مي شود. قبلاً گفته مي شد که مي توان به کودک زير يک سال کره بادام زميني داد، ولي اخيراً پزشکان اعلام کرده اند که مي تواند در سنين بسيار کم (چندماهگي) ايجاد آلرژي بادام زميني کند.
چه غذاهايي به كودكانمان ندهيم؟
غذاهاي فرآوري شده: اغلب غذاهاي فرآوري شده كه از سوپرماركت ها خريداري مي كنيد، حاوي نمك، چربي و شكر زياد بوده و جزء غذاهاي ضعيف هستند. اين نوع غذاها، طعم طبيعي ندارند و حتي گاهي اوقات حاوي تركيباتي هستند كه روي برچسب شان عنوان نمي شود.
صبحانه هاي بسيار شيرين: بيشتر صبحانه هايي که به كودكان داده مي شود، بسيار شيرين است، بنابراين بايد به اجزاي تشكيل دهنده مواد غذايي توجه كنيد.
فست فودها: طي سال هاي اخير تعداد رستوران هاي فست فود در سطح دنيا چند برابر شده و به همين ترتيب تعداد كودكاني كه فست فود مي خورند نيز بسيار افزايش يافته است. فست فودها از نظر مواد مغذي بسيار ضعيف هستند و فقط كالري بالايي دارند. در ضمن زياده روي در مصرف آنها به كبد آسيب مي رساند.
كافئين
كافئين نوعي محرك موجود در قهوه، چاي و نوشيدني هاي كولا است كه سبب تحرك بيش از اندازه كودكان مي شود و مصرف آنها بايد براي كودكان محدود شود. مي توان نوشيدني هايي سالم تر مثل آب و شير را جايگزين كرد.
منبع: نشريه دنياي سلامت شماره 68
