ترجمه و نوشته: حمیدرضا هدایت پناه
بخش سرنشینان این نفربر، به شکل یک سلول فولادی یک تکه تولید شده تا حتی در صورت صدمه دیدن زره اصلی همچنان از خدمه خود محافظت کند و سامانه تهویه هوای آن به فیلترهای مناسب جهت حفاظت از نیروها در مناطق آلوده به انفجارات هسته ای ــ شیمیایی و بیولوژیکی مجهز است.
از همان نگاه اول GTK Boxer قدرت و کیفیت بی نظیر خود را به رخ بیننده می کشد. ظاهر خشن نفربر که در اثر خم های تند ورقه های بزرگ فولاد به وجود آمده، تمام اصول طراحی مدرن را در دل خود جای داده و 8 چرخ بزرگ نوید بخش تحرک بالا در داخل و خارج جاده هستند. حفاظت از خدمه مثل همیشه مهمترین دل مشغولی طراحان آلمانی بوده و در این راه هیچ تهدیدی از پرتابه های بالستیکی گرفته تا IED ها و مین های ضد زره، دور از نظر نمانده است. اما جالب ترین ویژگی Boxer طراحی کاملاً ماجولار آن است، به عبارت بهتر GTK Boxer نه یک نفربر زرهی بلکه خانواده ای از خودروهای زرهی مختلف بوده که بر پایه یک پلت فرم منحصر به فرد توسعه یافته اند. این بدان معناست که در صورت وجود امکانات کافی می توان یک خودروی فرماندهی نظامی از این خانواده را در کمتر از یک ساعت به آمبولانس امدادی با سه تخت خواب تبدیل کرد و یا اینکه از آن یک توپخانه متحرک متوسط با توانایی شلیک خمپاره های 120 میلی متری ساخت.
با بیرون رفتن آنان از پروژه، ژرمن های نوردیک دو سوی مرز که حرف هم را بهتر می فهمیدند کار روی ساخت یکی از برترین نفربرهای زرهی موجود را آغاز کردند. کارخانجات نام آشنای (Krauss-Maffei Wegman (KMW و Rheinmetall Landsystem از طرف آلمان و مجموعه صنعتی Stork هلندی، وظیفه توسعه و تولید خانواده زرهی آینده نیروهای مسلح دو کشور را بر عهده گرفتند و درست همانگونه که از صنعتگران این ناحیه انتظار می رفت سرانجام در 23 دسامبر 2009 با ورود به خدمت رسمی Boxer به ارتش آلمان، بار دیگر توانایی بالای خود در ساخت های برترین های جهان را به رخ رقبا کشیدند.
این شکل از طراحی نه تنها باعث کاهش خودروهای مورد نیاز برای ارتش شده، بلکه هزینه های نگهداری و آموزش نیروها را نیز به گونه ای چشمگیر کاهش خواهد داد. همچنین امکان توسعه ماجول های مستقل جدیدتر، دست ارتش برای توسعه همیشگی نیروهای خود را بازمی گذارد و به فرماندهان اجازه می دهد تا همواره برترین ها را در دسترس داده باشند.
مجموعه سازنده تاکنون ماجول های مختلفی را برای Boxer معرفی کرده اند که به فرماندهان اجازه می دهد تقریباً هر کاری از حمل نیروها و تجهیزات گرفته تا ایجاد یک پست فرماندهی میدانی و حتی تعمیر و بازیابی خودروهای زرهی آسیب دیده را به وسیله اعضای خانواده GTK Boxer انجام دهند. اما این تمام ماجرا نیست و پس از موفقیت ماجول توپخانه متحرک هم اکنون برنامه هایی جهت ساخت ماجول مجهز به توپ 105 میلی متر نیز برای مقابله با ستون های زرهی دشمن در دستور کار قرار گرفته است.
وزن اعضا خانواده GTK Boxer در برخی مواقع به 33 تن می رسد که به خوبی نشان دهنده قدرت فوق العاده زره های به کار رفته در آن است. هیچ تهدیدی در طراحی زره های محافظتی این هیولاها از نظر دور نمانده و هیچ خودروی زرهی دیگری به غیر از تانک های اصلی میدان نبرد (MBT) محافظتی در این حد و اندازه را برای خدمه خود به ارمغان نمی آورند.
خم تند زره جلویی علاوه بر افزایش توان دفاعی این بخش با کاهش ارتفاع پیشانی وسیله، هدف قرار دادن آن را به مراتب دشوارتر کرده و صد البته چهره ای منحصر به فرد و قدرتمند را برای Boxer به ارمغان آورده است. انتقال موتور و اجزا آن به بخش جلویی، توان دفاعی وسیله در این بخش را دو چندان کرده و علاوه بر افزایش امنیت خدمه ای که در بخش عقبی جای گرفته اند. با به وجود آوردن یک فضای یک تکه در بخش میانی و عقبی شاسی، دست طراح برای ساخت ماجول های بزرگ باز است.
در طراحی بخش جانبی این خودروهای زرهی بیشترین تأکید روی حفاظت در برابر IED ها بوده است. با همین رویکرد تلاش شده تا با خم کردن ورقه های فولادی با ابعاد کوچک و ایجاد ساختارهای V شکل در این ناحیه بخش اعظم موج انفجار از وسیله دور گردد. هواکش موتور نیز با استادی تر در زره سمت چپ یک پارچه شده است. همچنین امکان نصب زره های اضافی به شکل ماجولار به این بخش به واحدهای رزمی اجازه می دهد تا با توجه به شرایط منطقه، نسبت به ارتقا حفاظت وسیله اقدام کنند.
برای مقابله با مین های ضد زره نیز طراحان از ترفند مشابهی استفاده کرده اند. کف تقویت شده وسیله که بخش زیرین شاسی را نیز در برمی گیرد به شکل V ساخته شده و با طراحی سه لایه مختلف در پوشش زیرین وسیله موج انفجار تا حد امکان دفع می شود. همچنین برای جلوگیری از آسیب رسیدن به نیروهای موجود در داخل زره پوش از اتصال مستقیم صندلی ها به شاسی پرهیز شده و صندلی های معلق در وسیله جای گرفته است.
با توجه به ضعف ذاتی بخش بالای بدنه زره پوش ها، اکثر موشک های ضد زره جدید مانند Javelin آمریکایی و ERYX اروپایی در استراتژی حمله خود پس از شناسایی پرتوهای حرارتی هدف مانند صاعقه از بالا به دشمن هجوم می برند، استراتژی که در مورد اعضای خانواده GTK Boxer چندان به درد نمی خورد، زیرا تشعشعات حرارتی و راداری این زره پوش ها تا حد امکان کاهش یافته و حتی در صورتی که موشک موفق به رهگیری آنها شود به دلیل زره تقویت شده با مواد سرامیکی سقف، کار چندانی از پیش نمی برد.
علاوه بر زره قدرتمند خارجی، ژرمن ها بخش سرنشینان Boxer را نیز به شکل یک سلول فولادی یک تکه تولید کرده اند. این سلول که در تمامی ماجول ها به کار رفته، حتی در صورت صدمه دیدن زره اصلی نیز همچنان از خدمه خود محافظت می کند و مانند خود ماجول های عملیاتی به صورت مستقل از شاسی اصلی عمل می کند. همچنین سامانه تهویه هوای این وسیله به فیلترهای مناسب برای حفاظت از نیروها در مناطق آلوده به عوامل هسته ای ــشیمیایی ــ بیولوژیکی مجهز است.
در کنار پیشرانه قدرتمند، سامانه 8 چرخ متحرک نیز نقش مهمی در ارتقا توانایی های حرکتی Boxer ایفا می کند. این چرخ ها که هر یک از سیستم تعلیق مستقل برخوردارند، به سامانه کنترل خودکار فشار چرخ (CTIS) نیز مجهزند و از همین رهگذر است که اعضای خانواده GTK Boxer قادر به تحمل شیب جانبی 30 درجه ای و عبور از خندقی به عرض بیش از 2 متر هستند. همچنین سامانه 8 چرخ متحرک به این زره پوش ها اجازه می دهد تا بدون برخورداری از شنی از پس هر مسیری برآید و حتی موانعی به ارتفاع 80 سانتی متر نیز نمی توانند آن را از حرکت بازدارند. استفاده از چرخ به جای شنی های فولادی مزیت دیگری نیز برای Boxer داشته و آن ارتقا برد عملیاتی این وسیله به بیش از هزار کیلومتر بوده که در نوع خود کم نظیر است.
با استفاده از برجک کنترل شونده برای نارنجک انداز سنگین HK GMG، توپچی می تواند از داخل سلول ایمن خود به شلیک بپردازد.
Boxer در افغانستان رکوردهای عملیاتی مناسبی از خود برجای گذاشته است.
این صندلی ها در عین راحتی از انتقال شوک انفجار به بدن سرنشینان جلوگیری می کنند.
شاسی اصلی در تمامی مدل ها از یک استاندارد واحد پیروی می کند و در مدل های مختلف تنها ماجول عقبی عوض می گردد.
GTK Boxer نمونه ای کامل از نفربرهای زرهی آینده است. امکانات ارتباطی آن برای شرکت در رزم های شبکه محور کاملاً مناسب بوده و توانایی تحرک آن در برابر حفاظتی که در اختیار خدمه خود قرار می دهد بی نظیر است و با دقتی که در طراحی و ساخت آن به عمل آمده می تواند برای سال ها یکی از برترین ها باقی بماند. اما نکته ای که نباید فراموش کرد ورود تدریجی وسایلی از این دست به بازار است، هرچند تصور وسیله ای که عملکرد بهتری از Boxer داشته باشد، با فناوری های موجود چندان غیرمنطقی به نظر نمی رسد.
منبع: ماهنامه نوآور 90
از همان نگاه اول GTK Boxer قدرت و کیفیت بی نظیر خود را به رخ بیننده می کشد. ظاهر خشن نفربر که در اثر خم های تند ورقه های بزرگ فولاد به وجود آمده، تمام اصول طراحی مدرن را در دل خود جای داده و 8 چرخ بزرگ نوید بخش تحرک بالا در داخل و خارج جاده هستند. حفاظت از خدمه مثل همیشه مهمترین دل مشغولی طراحان آلمانی بوده و در این راه هیچ تهدیدی از پرتابه های بالستیکی گرفته تا IED ها و مین های ضد زره، دور از نظر نمانده است. اما جالب ترین ویژگی Boxer طراحی کاملاً ماجولار آن است، به عبارت بهتر GTK Boxer نه یک نفربر زرهی بلکه خانواده ای از خودروهای زرهی مختلف بوده که بر پایه یک پلت فرم منحصر به فرد توسعه یافته اند. این بدان معناست که در صورت وجود امکانات کافی می توان یک خودروی فرماندهی نظامی از این خانواده را در کمتر از یک ساعت به آمبولانس امدادی با سه تخت خواب تبدیل کرد و یا اینکه از آن یک توپخانه متحرک متوسط با توانایی شلیک خمپاره های 120 میلی متری ساخت.
اروپای متحد، اروپای غیرمتحد
تلاش برای ساخت خانواده ای بزرگ و در عین حال قدرتمند از خودروهای زرهی جدید برای ارتش های اروپایی در اواخر دهه 1990 میلادی و با همکاری آلمان، انگلستان و فرانسه آغاز شد. مثل همیشه پاریس اولین شریکی بود که شروع به زدن ساز مخالف کرد و طولی نکشید که در 1999 پای خود را از طرح بیرون کشیده و کار روی پروژه مستقل VBCI را آغاز کرد. پس از خروج فرانسوی ها، این بار هلندی ها بودند که با امضای قراردادی در سال 2001 به عنوان شریک سوم وارد کنسرسیوم شدند ولی این روزهای خوش نیز چندان ادامه پیدا نکرد و انگلستان که خواهان زره پوشی سبک تر بود، در 2003 سهم خود را به هلندی ها واگذار کرد.با بیرون رفتن آنان از پروژه، ژرمن های نوردیک دو سوی مرز که حرف هم را بهتر می فهمیدند کار روی ساخت یکی از برترین نفربرهای زرهی موجود را آغاز کردند. کارخانجات نام آشنای (Krauss-Maffei Wegman (KMW و Rheinmetall Landsystem از طرف آلمان و مجموعه صنعتی Stork هلندی، وظیفه توسعه و تولید خانواده زرهی آینده نیروهای مسلح دو کشور را بر عهده گرفتند و درست همانگونه که از صنعتگران این ناحیه انتظار می رفت سرانجام در 23 دسامبر 2009 با ورود به خدمت رسمی Boxer به ارتش آلمان، بار دیگر توانایی بالای خود در ساخت های برترین های جهان را به رخ رقبا کشیدند.
ماجولار به معنی واقعی کلمه
انعطاف پذیری و ماجولار بودن طراحی، عاملی است که تأکید زیادی در ساخت خانواده خودروهای زرهی GTK Boxer روی آن انجام گرفته است. برای رسیدن به این هدف طراحان یک شاسی واحد به طول 7/88 متر را به عنوان پایه تمامی مدل ها معرفی کرده و سپس ماجول های مختلف را به شکل بلوک های کاملاً مجزا روی بخش انتهایی آن سوار کرده اند. فرآیند تعویض ماجول های مختلف در کمترین زمان و به ساده ترین شکل ممکن صورت می پذیرد و در صورت موجود بودن امکانات لازم، به زمانی کمتر از یک ساعت نیاز دارد.این شکل از طراحی نه تنها باعث کاهش خودروهای مورد نیاز برای ارتش شده، بلکه هزینه های نگهداری و آموزش نیروها را نیز به گونه ای چشمگیر کاهش خواهد داد. همچنین امکان توسعه ماجول های مستقل جدیدتر، دست ارتش برای توسعه همیشگی نیروهای خود را بازمی گذارد و به فرماندهان اجازه می دهد تا همواره برترین ها را در دسترس داده باشند.
مجموعه سازنده تاکنون ماجول های مختلفی را برای Boxer معرفی کرده اند که به فرماندهان اجازه می دهد تقریباً هر کاری از حمل نیروها و تجهیزات گرفته تا ایجاد یک پست فرماندهی میدانی و حتی تعمیر و بازیابی خودروهای زرهی آسیب دیده را به وسیله اعضای خانواده GTK Boxer انجام دهند. اما این تمام ماجرا نیست و پس از موفقیت ماجول توپخانه متحرک هم اکنون برنامه هایی جهت ساخت ماجول مجهز به توپ 105 میلی متر نیز برای مقابله با ستون های زرهی دشمن در دستور کار قرار گرفته است.
خم تند زره جلویی علاوه بر افزایش توان دفاعی این بخش با کاهش ارتفاع پیشانی وسیله، هدف قرار دادن آن را به مراتب دشوارتر کرده و صد البته چهره ای منحصر به فرد و قدرتمند را برای Boxer به ارمغان آورده است. انتقال موتور و اجزا آن به بخش جلویی، توان دفاعی وسیله در این بخش را دو چندان کرده و علاوه بر افزایش امنیت خدمه ای که در بخش عقبی جای گرفته اند. با به وجود آوردن یک فضای یک تکه در بخش میانی و عقبی شاسی، دست طراح برای ساخت ماجول های بزرگ باز است.
در طراحی بخش جانبی این خودروهای زرهی بیشترین تأکید روی حفاظت در برابر IED ها بوده است. با همین رویکرد تلاش شده تا با خم کردن ورقه های فولادی با ابعاد کوچک و ایجاد ساختارهای V شکل در این ناحیه بخش اعظم موج انفجار از وسیله دور گردد. هواکش موتور نیز با استادی تر در زره سمت چپ یک پارچه شده است. همچنین امکان نصب زره های اضافی به شکل ماجولار به این بخش به واحدهای رزمی اجازه می دهد تا با توجه به شرایط منطقه، نسبت به ارتقا حفاظت وسیله اقدام کنند.
برای مقابله با مین های ضد زره نیز طراحان از ترفند مشابهی استفاده کرده اند. کف تقویت شده وسیله که بخش زیرین شاسی را نیز در برمی گیرد به شکل V ساخته شده و با طراحی سه لایه مختلف در پوشش زیرین وسیله موج انفجار تا حد امکان دفع می شود. همچنین برای جلوگیری از آسیب رسیدن به نیروهای موجود در داخل زره پوش از اتصال مستقیم صندلی ها به شاسی پرهیز شده و صندلی های معلق در وسیله جای گرفته است.
با توجه به ضعف ذاتی بخش بالای بدنه زره پوش ها، اکثر موشک های ضد زره جدید مانند Javelin آمریکایی و ERYX اروپایی در استراتژی حمله خود پس از شناسایی پرتوهای حرارتی هدف مانند صاعقه از بالا به دشمن هجوم می برند، استراتژی که در مورد اعضای خانواده GTK Boxer چندان به درد نمی خورد، زیرا تشعشعات حرارتی و راداری این زره پوش ها تا حد امکان کاهش یافته و حتی در صورتی که موشک موفق به رهگیری آنها شود به دلیل زره تقویت شده با مواد سرامیکی سقف، کار چندانی از پیش نمی برد.
علاوه بر زره قدرتمند خارجی، ژرمن ها بخش سرنشینان Boxer را نیز به شکل یک سلول فولادی یک تکه تولید کرده اند. این سلول که در تمامی ماجول ها به کار رفته، حتی در صورت صدمه دیدن زره اصلی نیز همچنان از خدمه خود محافظت می کند و مانند خود ماجول های عملیاتی به صورت مستقل از شاسی اصلی عمل می کند. همچنین سامانه تهویه هوای این وسیله به فیلترهای مناسب برای حفاظت از نیروها در مناطق آلوده به عوامل هسته ای ــشیمیایی ــ بیولوژیکی مجهز است.
سنگین ولی سریع
موتور MTU 8V 199 TE 20 که به عنوان پیشرانه GTK Boxer در نظر گرفته شده، در کنار اطمینان پذیری یک موتور آلمانی ساخت دایملر از توان خروجی در حدود 700 اسب بخار نیز برخوردار است و با انتقال این توان به یک گیربکس ساخت Alison می تواند سرعت این هیولای 33 تنی را به عدد 103 کیلومتر در ساعت برساند.در کنار پیشرانه قدرتمند، سامانه 8 چرخ متحرک نیز نقش مهمی در ارتقا توانایی های حرکتی Boxer ایفا می کند. این چرخ ها که هر یک از سیستم تعلیق مستقل برخوردارند، به سامانه کنترل خودکار فشار چرخ (CTIS) نیز مجهزند و از همین رهگذر است که اعضای خانواده GTK Boxer قادر به تحمل شیب جانبی 30 درجه ای و عبور از خندقی به عرض بیش از 2 متر هستند. همچنین سامانه 8 چرخ متحرک به این زره پوش ها اجازه می دهد تا بدون برخورداری از شنی از پس هر مسیری برآید و حتی موانعی به ارتفاع 80 سانتی متر نیز نمی توانند آن را از حرکت بازدارند. استفاده از چرخ به جای شنی های فولادی مزیت دیگری نیز برای Boxer داشته و آن ارتقا برد عملیاتی این وسیله به بیش از هزار کیلومتر بوده که در نوع خود کم نظیر است.
با استفاده از برجک کنترل شونده برای نارنجک انداز سنگین HK GMG، توپچی می تواند از داخل سلول ایمن خود به شلیک بپردازد.
Boxer در افغانستان رکوردهای عملیاتی مناسبی از خود برجای گذاشته است.
این صندلی ها در عین راحتی از انتقال شوک انفجار به بدن سرنشینان جلوگیری می کنند.
شاسی اصلی در تمامی مدل ها از یک استاندارد واحد پیروی می کند و در مدل های مختلف تنها ماجول عقبی عوض می گردد.
افق های پیشرو
تاکنون ارتش هلند با 200 سفارش و ارتش آلمان با 272 سفارش که پیش بینی می گردد تا 600 دستگاه افزایش یابد GTK Boxer را به عنوان خانواده آینده خودروهای زرهی خود انتخاب کرده اند. همچنین ارتش بریتانیا نسبت به این زره پوش ها ابراز تمایل کرده است. Boxer اولین تجربه رزمی خود را در بهار 2011 و در افغانستان به دست آورده، تجربه ای که همانگونه که پیش بینی می شد کاملاً عملیاتی بوده و اعضای این خانواده توانسته اند با توانایی حمل 8 تن بار یا 8 سرباز با ساز و برگ کامل خود، نظر بسیاری از فرماندهان ناتو را به خود جلب کنند و با اطمینان پذیری مخصوص محصولات آلمانی به سادگی از پس شرایط سخت افغانستان برآمده اند. و این در حالی است که رکورد عملیاتی دیگر اعضای این خانواده در سرما و یخبندان مناطق اطراف دریای شمال نیز به همین درخشندگی است.GTK Boxer نمونه ای کامل از نفربرهای زرهی آینده است. امکانات ارتباطی آن برای شرکت در رزم های شبکه محور کاملاً مناسب بوده و توانایی تحرک آن در برابر حفاظتی که در اختیار خدمه خود قرار می دهد بی نظیر است و با دقتی که در طراحی و ساخت آن به عمل آمده می تواند برای سال ها یکی از برترین ها باقی بماند. اما نکته ای که نباید فراموش کرد ورود تدریجی وسایلی از این دست به بازار است، هرچند تصور وسیله ای که عملکرد بهتری از Boxer داشته باشد، با فناوری های موجود چندان غیرمنطقی به نظر نمی رسد.
منبع: ماهنامه نوآور 90
/ج
