مزار حضرت ناحوم (علیه السلام)

حضرت ناحوم (علیه السلام) از پیامبران الهی است. نام آن حضرت در قرآن کریم نیامده، ولی در کتاب مقدس 1 بار به نام او با عنوان «ناحوم اَلقوشی» اشاره شده است.(1) در مجموعه کتاب مقدس، کتابی به نام «کتاب ناحوم» وجود دارد که دربرگیرنده ی الهامات آسمانی آن حضرت است. حضرت ناحوم نبی (علیه السلام) در قرن 7 ق.م می زیست و 150 سال بعد از حضرت یونس پیغمبر (علیه السلام) بر مردم منطقه نِینویِّه ــ که امروزه به نام موصل و استان نینوا شناخته می شود ــ به رسالت مبعوث شد.(2) موطن آن حضرت در کتاب مقدس «اَلقوش» نامیده شده (3) و درباره ی موقعیت جغرافیایی آن، نظرهای مختلفی مطرح شده است. از جمله به شهرکی در جنوب فلسطین و حدّ فاصل بیت المقدس و غَزِّه به نام «اِلِکْسی» و همچنین روستای دیگری به نام «کَفَرناحوم» به عنوان دیار حضرت ناحوم نبی (علیه السلام) اشاره می شود اما در 15 کیلومتری شمال شهر موصل در عراق نیز شهرکی به نام «اِلکوش» وجود دارد و به دلیل نزدیکی آن با موصل و تشابه تلفظ و الفبای آن با «اَلقوش»، این احتمال قوت می گیرد که ممکن است این شهرک همان موطن حضرت ناحوم نبی (علیه السلام) باشد. در شهرک الکوش، مسلمانان و یهودیان و مسیحیان در کنار یکدیگر زندگی می کنند. در مرکز این شهرک، کلیسایی به نام «کلیسای جرجیس» واقع شده که در گذشته معبد یهودیان بوده و مقبره منسوب به حضرت ناحوم پیغمبر (علیه السلام) در این کلیسا جای گرفته است. بر روی مقبره، پارچه ای آبی رنگ گسترده اند و دور آن حصارکشی شده است. سقف کلیسا بر اثر گذشت زمان و عوامل طبیعی فرو ریخته است، اما هنوز کتیبه های عبری بر دیوارهای کلیسا قابل مشاهده است. در زمان حکومت حزب بعث در عراق، قسمت زیادی از نوشته های عبری با لایه ای از گچ پوشانده و محو شد.
در حیاط کلیسای جرجیس، چهار دیواری مخروبه ای وجود دارد و در آن قبری است که اهالی بومی آن را قبر سارا، خواهر حضرت ناحوم نبی (علیه السلام) می دانند. این انتساب فقط بر اساس اطلاعات محلی و عقاید مردم منطقه اِلکوش است و سند معتبری در تأیید تعلق این دو قبر به حضرت ناحوم (علیه السلام) و خواهرش در دست نیست.
رابی بنیامین تودولایی به سال 568 ق /1173 م در سفرنامه ی خود، مزار حضرت ناحوم نبی (علیه السلام) را در منطقه ای بین حله و کوفه در عراق ذکر کرده و نوشته است: «به فاصله سه مایل [از اِلکوتسونات] به عین یافاتا می رسیم که قبر ناحوم ــ الکوشی پیامبر در آن جاست. از آن جا تا دهکده ی الپازار، یک روز راه است... بعد به کوفه می رسیم».(4) اگرچه تودولایی از وجود قبری منسوب به حضرت ناحوم (علیه السلام) در این منطقه خبر داده، اما امروزه این قبر بر ما معلوم نیست.

پی نوشت ها :

1ــ کتاب مقدس، کتاب صفنیاه، 1/1.
2ــ همان، 2/1، 1.
3ــ تلمود، 228.
4- Geba.
5ــ سفرنامه رابی بنیامین تودولایی، ترجمه مهوش ناطق، 113ــ114.

منبع: رامین نژاد؛ رامین، (1387)، مزار پیامبران، مشهد: بنیاد پژوهش های اسلامی، چاپ اول.