نویسنده: محمد ترکاشوند
1-شناخت قدرت غریزه ی جنسی و مدیریت آن
نیروها و قوای غریزی بسیار پر قدرت هستند و هر چند در ظاهر آرام باشند ولی چون از درون آدمی سرچشمه می گیرند اگر بدرستی هدایت و مدیریت شوند ویرانگر استعدادهای گوناگون انسان خواهند شد. غریزه ی جنسی که به عقیده ی برخی از علما پرقدرت ترین غریزه ی درونی انسان است، مرز عقیده ها و بینش ها را در نورد دیده و انسان -با هر دین و آیین -را تحت فشار قرار می دهد. از بزرگترین عرفای موحد گرفته تا مشرکین خدانشناس اگر در تأمین قوه ی شهوت افراط و تفریط کنند باید متحمل خسارات روحی و روانی فراوانی گردند. لذا پیامبر رحمت (ص)که معلم آسمانی «امت وسط »است در طریقت بدون افراط و تفریط اسلام از سنت و روش خویش این چنین یاد می کند:«النکاح سنتی فمن رغب عن سنتی فلیس منی» و مطابق آنچه علما فرموده اند منظور از نکاح، لفظ نکاح نیست بلکه عمل جنسی است.
برخی از توصیه های روانی و جسمی مانند منصرف کردن ذهن از توجه به امور جنسی و پرداختن به ورزش های خسته کننده و همچنین برخی توصیه ها مانند روزه گرفتن که در برخی روایات وارد شده به عنوان راه حل اساسی و دائمی را ارتباط با قوه ی جنسی مطرح نشده اند. چون سفارش به گرفتن روزه آن چندین سال متوالی یا متناوب برای یک جوان، تکلیف شاقی است و خارج از وسع و توانایی اوست، آنچه از سیره ی پیامبر اکرم و اهل بیت عصمت (ع)بر می آید این است که راه جلوگیری از تبعات منفی قوه ی جنسی بهره وری صحیح از این غریزه جهت تکامل انسان و مصالح اجتماعی است که در غالب طرح جامع ازدواج در دین اسلام مطرح شده، ازدواج با همه ی اقسام و شرایطش؛ ازدواج دائم آسان و ازدواج موقت آسان تر که هر دو را خداوند حکیم و علیم جعل و وضع نموده و هیچ یک دیگری را خنثی نمی کند و هر کدام موارد مصرف خود را دارد و سلامت هر یک به رواج دیگری بستگی دارد مسلماً بدون ازدواج موقت ازدواج های دائم خوب و مستحکمی نخواهیم داشت و آنچه جایگزین ازدواج موقت خواهد شد قطعاً تقوی و خویشتن داری نخواهد بود، بلکه لجام گسیختگی شهوانی یا محرومیت های آسیب زا خواهد بود که ارمغانی بهتر از آنچه در غرب شاهد آن هستیم نخواهد داشت؛ یعنی از هم پاشیده شدن بنیان خانواده.
2-قبح عرفی، مانع بزرگ
طی سالیان طولانی که با طبقات مختلف مردم اعم از حوزویان و دانشگاهیان و جوانان و غیره درباره ی فواید ترویج ازدواج موقت گفتگو کرده ایم تقربیاً همه ی آنها این حکم الهی را بسیار مترقی و جوابگو می دانسته اند و اذعان می کرده اند که جوامع انسانی خود را از رحمت و رأفت ویژه الهی محروم کرده اند در ضمن مهم ترین مانع ترویج این سنت اسلامی را قبیح اجتماعی و عرفی نزد مسلمانان خصوصاً ایرانیان می دانسته اند، واقعیت هم همین است؛ جامعه ی مسلمان ما با تعالیم آسمانی اسلام فاصله ی زیادی پیدا کرده این فاصله از فرهنگ اسلامی خصوصاً در حوزه ی امور جنسی به وضوح قابل احساس است. با مراجعه به فرهنگ عمومی مردم متأسفانه همان حرف هایی را که مسیحیان درباره ی روابط جنسی می زدند و ازدواج را ذاتاً پلید می شمرند ما هم به نوعی دیگر پذیرفته ایم در عرف ما هم گویا رسیدگی به غریزه ی جنسی پلید است لذا فقط یک بار آن هم از باب اضطرار و ناچاری باید به آن تن داد. در جامعه ی اسلامی ما هنوز مردم متدین و مذهبی نمی توانند توجیه مناسبی برای ازدواج های مکرر و فراوان پیامبر عزیز خود و اهل بیت مطهرش داشته باشند و گاهی شبیه کسانی حرف می زنند که هیچ تقدسی برای پیامبر و اهل بیت او قائل نیستند.شاید کمتر کسی پیدا شود که بتواند از ازدواج پیامبر در سن بیش از پنجاه سالگی با دختری نه ساله دفاعی منطقی و منطبق بر حقایق الهی و مصالح واقعی کند.
شاید بسیاری از ما شیعیان امیرالمؤمنین (ع)که مفتخر در پیروی آن حضرت هستیم نمی دانیم که آن حضرت سه شب -آری فقط سه شب -بعد از شهادت جانسوز فاطمه ی زهرا (س)همسر دیگری را انتخاب کردند و با او ازدواج نمودند. (1)
حقیقت این است که نه تنها ازدواج موقت بلکه بسیاری از سنت های اسلامی نزد عرف مردم قبیح هستند و این در حالی است که قبح بسیاری از معاصی و گناهان ریخته شده، گناهانی که در سالیان نه چندان دور خبری از آنها در فرهنگ مردم ما نبود.
امروز همه ی ما مذهبی و غیر مذهبی با مسأله ی ارتباط گسترده ی دختران و پسران کنار آمده ایم همه ی ما بی حجابی را به رسمیت شناخته ایم. استفاده از پوشش کامل برای برخی از بانوان خجالت آور شده و کار به جایی رسیده که از مراجع استفتاء می شود آیا: پوشش کامل و پوشاندن تمام صورت لباس شهرت نیست؟
چشمه های حلال خدا را قبیح دانسته ایم بی خبر از این که گرفتار مرداب حرام شده ایم.
هر که گریزد ز خرابات شاه
بارکش غول بیابان شود
هر چند پذیرش این حکم الهی در شرایط فعلی برای توده ی مردم سخت است اما این سخن نباید بهانه ای برای فرار از مسئولیت آگاهان و متولیان فرهنگی جامعه باشد برعکس وقتی فهمیدیم مشکل کجاست وظیفه داریم به همه امکانات مشغول حل آن شویم باید بپذیریم که دشمن در برخی از اهداف خود موفق بوده است. آنها توانسته اند احکام الهی را که سازگار با فطرت انسان و مصالح اوست بدجلوه دهند و آنها را ناکارآمد معرفی کنند ولی ما این قدر عاجز هستیم که قدرت دفاع زبانی و سخن گفتن رسمی و علنی از احکام الهی را نداریم واقعاً مایه ی تأسف است که فرصت بی نظیر هدایت را که بعد از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی در اختیار دینداران قرار گرفته به راحتی از دست بدیم و از بیان مهم ترین و ساده ترین و راه گشاترین احکام خدا با هزار بهانه ی غیر مقبول طفره برویم. اگر مورد سؤال واقع شویم که چرا بی نهایت از ازدواج دائم و احکام و شرایط آن گفتید و نوشتید اما فقط یک حدیث در راستای تشویق مردم به ازدواج موقت و ثواب و برکات و فوائد آن نگفتید و ننوشتید؟ چه پاسخی به آن داریم.
اگر سؤال شود چرا از پرنفوذترین و پرمخاطب ترین رسانه های جامعه ی اسلامی در بحث های کارشناسانه پیرامون مشکلات جنسی و گسترش فحشا به نسخه ی نورانی حضرت امیرالمؤمنین (ع)اشاره ای نمی شود چه پاسخی خواهیم داد؟ مگر نه این است که آن حضرت فرمودند:
اگر خلیفه ی دوم ازدواج موقت را منع نمی کرد هیچ کس زنا نمی کرد مگر افراد پست و شقی.
چرا به مردم با صدای بلند گفته نمی شود که در جامعه ای که ازدواج موقت رایج باشد از فحشای گسترده خبری نخواهد بود.
مسئول تغذیه ی فکری جامعه چه کسانی هستند و چرا کار مردم به جایی می رسد که حکم خدا را قبیح می دانند.
قدرت کم نظیر خطابه ی خطبای مشهور، تأثیر شگرف قلم و هنر، گستره ی پر نفوذ نشریات، نقش بی بدیل رسانه های صوتی و تصویری، بیانیه های اجتماعی علما و فضلای حوزوی و دانشگاهی، تبیین عالمانه ی مقدس بودن غریزه ی جنسی و اهمیت آن در تکامل انسان، برگزاری همایش های مفید و مردمی و سر ریز شدن نتایج مباحث کارشناسی در جامعه می توانند مصالح این حکم الهی را برای مردم بیان کرده، فرهنگ حاکم را تغییر داده و قبح آن را از بین ببرند.
3-نتایج متنوع حاصل از ازدواج موقت:
در صورت رواج ازدواج موقت نیازهای گوناگون طیف وسیعی از مردم برآورده می شود. همان طور که با دقت در مطالب کتاب روشن می شود هر یک از علمای بزرگوار به یک یا چند فایده از فوائد رواج متعه اشاره می فرمایند.مرحوم آیه الله فاضل لنکرانی وضعیت ویژه ی دانشجویان دختر و پسر را که در بالاترین مراتب شهوت و هیجان جنسی هستند مورد توجه قرار داده و ازدواج موقت را به عنوان راه دور ماندن آنها از حرام پیشنهاد می فرمایند.
آیه الله العظمی مکارم شیرازی با اشاره به این که ازدواج دائم نه در گذشته و نه امروز به تنهایی جوابگوی نیازمندی های جنسی همه ی طبقات مردم نبوده و نیست برای گروه های خاص که قادر با ازدواج دائم نیستند یا متأهلینی که در مسافرت های طولانی و یا مأموریت های کاری با مشکل عدم ارضای غریزه ی جنسی رو به رو می شوند و افرادی که بر اثر طولانی شدن دوره ی تحصیل قادر به ازدواج دائم نیستند، ازدواج موقت را عاقلانه ترین راهکار می دانند.
آیه الله العظمی سبحانی نیز ازدواج موقت را در دوران تحصیل خصوصاً برای محصلین خارج از کشور آن هم با زنان اهل کتاب (مسیحی، یهودی، زرتشتی)راهی مناسب برای جلوگیری از فحشا می دانند.
آیه الله مصباح یزدی ضرورت توجه به ارضای نیاز جنسی زنانی را که فرصت ازدواج دائم را از دست داده یا موقعیت ویژه ای دارند که تن دادن به مقررات ازدواج دائم برایشان ممکن نیست یا خواستگاری برای ازدواج دائم ندارند را مورد تأکید قرار داده و ازدواج موقت را مصلحت ایشان می دانند.
آیه الله حائری شیرازی علاوه بر این که متعه را ابتکاری مناسب در مقابل تهییجات جنسی ماهواره ها می دانند، در ضمن بیان خاطره ای زیبا متعه را راهکار مناسب برای فرزند دار شدن زوجینی دانسته اند که از داشتن فرزند محرومند.
شهید بهشتی و شهید باهنر می فرمایند: جوانان بسیاری در اثر فشار غریزه ی جنسی نیروها و استعدادهای ارزنده شان بیهوده از دست می رود. این دو متفکر بزرگ ضمن توجه به طولانی شدن دوران تحصیلات دانشگاهی می فرمایند: محرومیت جنسی جوانان غالباً بهترین ایام آنها یعنی جوانی را از تلخ ترین دوره های عمرشان کرد.
استاد شهید مطهری با اشاره به این که عصر جدید فاصله ی بین بلوغ طبیعی تا بلوغ اجتماعی و قدرت تشکیل عائله را زیاد کرده این سؤال را مطرح می کند که آیا طبیعت حاضر است به خاطر وضع زندگی جدید، فشار غریزه ی جنسی را از سر جوانان بردارد و عوارض روانی سهمگین مقابله با غریزه ی جنسی را خنثی کند؟
ایشان در مجموع ازدواج موقت را برای دختران و پسران مجرد توصیه می کند و می فرماید: ازدواج موقت نه تنها مشکل دختران و پسران مجرد را در دوران تحصیل حل می کند بلکه راه حل مناسبی است برای شناخت جوانان از یکدیگر قبل از شروع ازدواج دائم.
آیه الله هاشمی رفسنجانی در خطبه ی مشهور نماز جمعه تهران ازدواج موقت را برطرف کننده ی نیاز گروه های مختلفی از مردم می دانند. جمعیت میلیونی زنان بیوه و دختران مجرد پا به سن گذاشته، جوانان فقیر و دانشجویان محروم از ارضای غریزه ی جنسی از جمله گروه هایی هستند که مد نظر ایشان بوده اند.
ملاحظه می فرمایید که رواج ازدواج موقت و شکسته شدن دژ عنکبوتی عرف جهالت زده چه برکاتی را می تواند به همراه داشته باشد. البته باید توجه داشت مصالح و خیراتی که در احکام الهی قرار داده شده در صورتی در جامعه نمودار می شوند که این احکام در یک بستر اعتقادی مناسب و همراه با رعایت موازین اخلاقی اسلام باشد.
بنابر آنچه گذشت ازدواج موقت کاربردهای فراوانی دارد که یک حکم شرعی اضطراری مثل حلال بودن گوشت سگ و خوک در موارد اضطرار نیست که شاید برای کمتر کسی در زندگی پیش بیاید بلکه متعه پاسخگوی طیف وسیعی از نیازهای جنسی و عاطفی انسان در طول زندگی است.
اگر واقع بینانه بنگریم شاید کمتر کسی باشد که در طول عمر خود نیاز واقعی -نه شهوت پرستانه -به ازدواج موقت پیدا نکند. لذا این حکم الهی در روایات اسلامی مورد تأکید فراوان قرار گرفته و از آن به عنوان سنت رسول الله و ائمه اطهار (ع)نام برده شده است.
در کتاب شریف وسائل الشیعه روایت شده که راوی از امام صادق (ع)درباره ی متعه سؤال می کند حضرت می فرمایند:
«انی لأکره للرجل المسلم أن یخرج من الدنیا و قد بقیت علیه خله من خلال رسول الله (ص)لم یقضها».
«من کراهت دارم از این که مرد مسلمان از دنیا خارج شود در حالی که سنتی از سنت های پیامبر خدا باقی مانده باشد که آن را به جا نیاورده باشد».
همچنین در این کتاب شریف از رساله المتعه شیخ مفید از امام صادق (ع) روایت شده که آن حضرت فرمودند:
«یستحب للرجل ان یتزوج المتعه و ما احب للرجل منکم أن یخرج من الدنیا حتی یتزوج المتعه ولو مره».
«مستحب است مرد متعه کند و من دوست ندارم که مردی از شما بمیرد مگر این که ازدواج موقت کند هر چند برای یک بار».
عده ای از مخالفان ترویج متعه معمولاً در صدد قید زدن به روایات بر می آیند و با مطرح کردن شبهات سست و اتهامات بی اساس یا بیان بعضی موارد ناموفق ازدواج موقت می خواهند به قواره ی نافرم جامعه ی فرهنگی اشکالی وارد نشود و بلور نازک سلیقه های خود خواهانه شان ترک برندارد. شاید این همه تأکید از طرف علمای بزرگ که متعه را برای نسل جوان تجویز می کنند موجب تنبه و بیداری این عده باشد و از اتفاق نظر این اسلام شناسان که بیانگر ذائقه ی فکری اهل بیت هستند، عامه ی مردم، خواص اشکال تراش و خصوصاً جامعه ی محترم بانوان تحصیل کرده ی شیعه بهره مند گشته و افق فکری و نظری خود را با نسخه های شفابخش اهل بیت (ع)هماهنگ نمایند، و به جای نواختن ساز مخالف و جستجو کردن استدلال برای مخالفت با رواج این سنت نبوی از خداوند توفیق درک مصالح احکام الهی و تبیین عالمانه و شجاعانه آن را مسألت نمایند.
4-نسخه ی مظلوم
مسئولین فرهنگی نظام خصوصاً حوزه های علمیه شیعی به عنوان پرچم داران تدین ناب اسلامی بعد از گذشت سال های طولانی از عمر پر برکت انقلاب اسلامی همان طور که خود را سهام دار پیشرفت ها و کامیابی های این ملت می دانند بایستی شریک غم ها و گرفتاری های آنان نیز باشند و بار سنگین مشکلات مردم را بر دوش خود احساس کنند کمبودهای اقتصادی و بحران های سیاسی تنها مشکلات مردم نیستند. ترویج بی بند و باری اخلاقی و جنسی، گسترش فحشا، جمعیت کثیر زنان دختران و زنان بد حجاب و بی حجاب، استقبال گسترده ی جوانان از ابعاد منفی ماهواره ها و اینترنت، گرایش روز افزون به مدهای غربی، بالا رفتن سن ازدواج و آمار طلاق، اعتیاد به مواد مخدر و قرص های روان گردان و در نهایت از دست رفتن نسل جوان بدون شک بزرگ ترین تهدید بالقوه و بالفعل برای مردم و کشور است.همه می دانیم در طول سالیان گذشته برای مقابله با فحشا و منکرات اخلاقی از هر وسیله ای استفاده شده است جز توصیه شجاعانه اهل بیت که ترویج گسترده و آسان ازدواج موقت باشد.
بر همه ی محققین علوم اسلامی الزامی است با بررسی عمیق فوائد گسترده ی این حکم مترقی اسلام را مشخص نموده و با رد شبهات مخالفین مواد فکری لازم را در اختیار مبلغین محترم قرار داده و فرصت گران بهای اقبال مردم به شریعت مقدس اسلام را ارزان از دست ندهند تا این حکم الهی که بدون شک در بین متدینین از متروک ترین نسخه های شریعت است از غربت خارج شود.
مایه ی تأسف است که فراوان دیده شده این حکم مقدس مکرراً از سوی صدا و سیما و رسانه های مکتوب با شیوه های مختلف در غالب تیترهای درشت، درج خاطرات ناموفق، گزارشات حقوقی و قضایی، مصاحبه یا کارشناسان غیر متعهد و ... مورد جسارت های فراوانی واقع شده و تأسف بارتر این که هرگز از هیچ تریبونی شاهد دفاع از حقانیت این تحفه و عطیه ی الهی نبوده ایم.
خاتمه
حقیقت ازدواج موقت و احکام شرعی آن
برخلاف آنچه مخالفین متعه تبلیغ می کنند، ازدواج موقت همانند زنا نیست. زیرا اساساً زنا مساوی بی بند و باری است. زنا کار، انسان قانون گریزی است که برای راحتی خود از زیر بار همه ی مسئولیت ها شانه خالی کرده و پایبند هیچ قاعده ای نیست. برای او فقط ارضای خواهش های نفسانی اهمیت دارد، به هر قیمتی و به هر طریقی و این واقعیت با مطالعه گزارش حوادث روزانه نشریات روشن می شود؛ آنگاه که زنی به قتل می رسد معمولاً مورد آزار جنسی نیز واقع شده است و این یعنی زناکار، قانون گریزی است بدون مهار.اما ازدواج موقت مساوی با قانون گرایی است. کسانی اهل متعه اند که روحی قاعده پذیر و مسئولیت خواه دارند. به سادگی با مراجعه به یک رساله ی عملیه که در اکثر خانه ها هست، می توان فهمید که ازدواج موقت یک قانون محکم، حکیمانه، واقع گرایانه و جامع و مانع است و مسئولیت سازی و مبارزه با قانون گریزی در آن موج می زند. اگر همه قانون گزاران و حقوقدانان جهان دست به دست هم دهند تا چنین قانونی جامع و نجات بخش برای ارضاء شهوت جنسی بنویسند، نمی توانند. همچنان که تا به امروز هم نتوانسته اند.
قانون ازدواج موقت از شگفتی های اسلام اهل بیت است. و الفاظ مخصوصی که برای این ازدواج از طرف شارع مقدس قرار داده شده اعلامیه ای است از زوجین برای پذیرش مسئولیت های این قانون.
برای آشنایی مخاطبان ارجمند با ابعاد مختلف قانون متعه فرازهایی از این قانون که در قالب احکام شرعی ازدواج موقت در رساله های عملیه آمده و تقریباً مورد اتفاق علمای شیعه است را ذکر می کنیم و یادآور می شویم که هر کس در موقع عمل به احکام شرعی باید به مرجع تقلید خود مراجعه کرده و اعمال خود را دقیقاً طبق فتوای مرجع خود انجام دهد.
مگر آنکه مرجع در مسئله ای نظر قطعی «فتوی»نداده باشد یا به تعبیر فقهی، احتیاط واجب کرده باشد که در این موارد، مراجعه کنندگان می توانند یا به همان احتیاط واجب عمل کنند یا به مرجع اعلم بعدی که در این مسئله فتوی (نظر قطعی)داده مراجعه کنند.
به عنوان مثال در همین بحث ازدواج موقت مطرح می شود که آیا دختر بالغه ی رشیده ی باکره (که هنوز بکارت او باقی است)می تواند بدون اذن پدر یا جد پدری ازدواج موقت کند یا نه ؟ اکثر مراجع تقلید می فرمایند به احتیاط واجب باید اذن پدر را بگیرد ولی برخی دیگر از مراجع اذن پدر را لازم نمی دانند.
حال اگر دختری مقلد دسته ی دوم از مراجع بود که قطعاً اذن پدر لازم ندارد و اگر مقلد گروه اول بود می تواند در این مسئله به یکی از مراجع گروه دوم مراجعه کرده و بدون اذن پدر در مواقع نیاز اقدام به ازدواج موقت نموده و دامن خود را از فحشا پاک نگه دارد.
بخشی از احکام ازدواج موقت (2)
ازدواج موقت چیست؟ رابطه ی زناشویی که به صورت موقت بین زن و مرد برقرار می شود در مقابل مهریه ای که زن مطالبه می کند با شرایط و قوانین مخصوصی که چکیده ای از آن ذکر می شود.طریقه خواندن صیغه ی ازدواج موقت
الف: اگر خود زن و مرد بخواهند صیغه ی عقد موقت را بخوانند، بعد از این که مدت و مهر را معین کردند زن بگوید:«زوجتک نفسی فی المده المعلومه علی المهر المعلوم».
من خودم را به همسری تو در مدت معین با مهر معین درآوردم.
و مرد بدون فاصله بگوید «قبلت»قبول کردم.
ب: اگر افراد دیگری را وکیل می کنند. اول وکیل زن به وکیل مرد بگوید:
«مَتَّعتُ مُوَکَّلَتی مُوَکلَکَ فی المدهِ الَمعلوَمِه عَلَی المَهِر المَعلوم»
موکله ی خودم را به همسری موکل تو در مدت معین با مهر معین در آوردم.
و وکیل مرد بدون فاصله بگوید:
«قَبِلتُ لمَوکلی هکذا».
قبول کردم برای موکلم با همان شرایط.
ج: ممکن است صیغه ی عقد موقت فقط توسط یکی از طرفین (زن یا مرد)خوانده شود. مثلاً اگر مرد صیغه را می خواند ابتدا به زن بگوید: آیا من وکیلم تو را با مدت و مهر معلوم شده به عقد خود درآوردم و زن در جواب می گوید: آری آنگاه مرد این گونه صیغه را جاری می کند.
«زَوَّجتُ مُوکَلتی لنِفَسی فِی المُدهِ المعَلوَمهِ علَیَ المَهر المَعلوم».
من موکله ام را به ازدواج خود در آوردم در مدت و مهر مشخص شده.
سپس دوباره مرد بگوید «قَبِلتُ لنفسی هکذا» قبول کردم برای خودم با همان شرایط.
نکته1: اکثر مراجع تقلید فرموده اند: به احتیاط واجب صیغه ی عقد، باید به عربی صحیح خوانده شود (که البته کار آسانی است)ولی اگر خود زن و مرد نتوانند صیغه را به عربی صحیح بخوانند، به لفظ غیر عربی هم می توانند، بخوانند. و برخی از علما فرموده اند: اگر ممکن است، وکیل بگیرند تا به عربی خوانده شود (برای رعایت احتیاط هر کس به رساله مرجع خود مراجعه کند).
نکته 2: قصد طرفین از خواندن صیغه این باشد که با گفتن این الفاظ رابطه ی همسری در میان آن دو برقرار گردد.
-سوال مهم: آیا دختری که به سن بلوغ رسیده و رشیده است یعنی مصلحت خود را تشخیص می دهد برای ازدواج موقت نیاز به اذن پدر یا جد پدری دارد؟
جواب: مراجع تقلید به این سوال جواب های مختلفی داده اند به عنوان نمونه: آیت الله بهجت اذن پدر را لازم نمی دانند و می فرماید بدون اذن هم عقد صحیح است.
برخی دیگر می فرمایند احتیاط واجب این است که اذن بگیرد.
برخی دیگر اذن پدر را لازم می دانند.
نکته 1: دختر اگر باکره نباشد، یعنی قبلاً شوهر کرده باشد برای ازدواج موقت نیاز به اذن پدر یا جد پدری ندارد.
نکته 2: برخی از مراجع فرموده اند اگر همسر مناسبی برای دختر پیدا شود و دختر بخواهد با پسری که شرعاً و عرفاً هم کفو او می باشد، ازدواج کند و پدر مانع او می شود و سخت گیری می کند اجازه او لازم نیست.
-زنی که صیغه می شود اگر در عقد شرط کند که شوهر با او نزدیکی نکند، عقد و شرط او صحیح است و شوهر فقط می تواند لذت های دیگر از او ببرد ولی اگر بعداً به نزدیکی راضی شود، شوهر می تواند با او نزدیکی نماید.
-زنی که ازدواج موقت کرده، از شوهر موقت خود ارث نمی برد و شوهر هم از او ارث نمی برد مگر این که ارث بردن را موقع عقد شرط کرده باشند.
-زنی که ازدواج موقت کرده می تواند بدون اجازه ی شوهر از خانه بیرون رود ولی اگر بواسطه ی بیرون رفتن، حق شوهر از بین می رود بیرون رفتن او حرام است.
نکته: برخی از مراجع فرموده اند: بنابر احتیاط در صورتی هم که حق شوهر از بین نمی رود، بدون اجازه ی شوهر از خانه بیرون نرود.
-مرد می تواند مدت باقی مانده از ازدواج موقت را ببخشد و به آن پایان دهد. در این صورت اگر با آن زن نزدیکی کرده باید تمام مهر را و اگر نزدیکی نکرده باید نصف آن را بدهد.
-اگر مرد می خواهد زن موقت خود را به عقد دائم خود درآورد و با او ازدواج دائم کند، یا باید صبر کند تا مدت ازدواج موقت تمام شود یا این که باقی مانده ی مدت را به زن ببخشد، آنگاه او را به عقد دائم خود درآورد.
-در ازدواج موقت، مهریه حتماً باید معلوم گردد و مهریه متعلق به زن است و هر چیزی که ارزش مالی داشته باشد می تواند مهریه قرار بگیرد.
-ازدواج موقت طلاق ندارد، هر زمان مدتش تمام شود یا مرد مدت را به زن ببخشد از قید همسری او رها می شود و پاک بودن از عادت ماهیانه و شاهد گرفتن لازم نیست.
-سوال -آیا زن بعد از تمام شدن مدت ازدواج موقت، عده دارد؟ (یعنی باید مدت زمان خاصی را صبر کند و سپس ازدواج دائم یا موقت کند؟)
جواب: الف)اگر زن یائسه باشد یعنی در سنی باشد که دیگر خون نمی بیند. (زنان سیده 60 سال قمری و در غیر سادات 50 سال قمری)بعد از تمام شدن مدت ازدواج موقت، بدون نگه داشتن عده می تواند دوباره با فرد دیگر ازدواج دائم یا موقت نماید.
ب)اگر زنی یائسه نیست ولی در ازدواج موقت دخول از طرف مرد صورت نگرفته بعد از پایان مدت عقد موقت، زن می تواند بدون نگه داشتن عده با فرد دیگری ازدواج دائم یا موقت نماید.
ج)اگر زنی یائسه نیست ولی به عللی خون حیض نمی بیند بعد از پایان مدت ازدواج موقت که در آن دخول صورت گرفته باید 45 روز و اگر حیض می بیند به مقدار دو حیض، عده نگه دارد.
-ازدواج موقت با زنان اهل کتاب مانند مسیحی و یهودی مانعی ندارد.
نکته: برخی از مراجع، مجوسیان (زرتشتیان)را اهل کتاب می دانند و برخی دیگر نه.
-زن مسلمان نمی تواند با مردان کافر چه اهل کتاب و چه غیر آن ازدواج موقت کند.
-اگر مرد، زنی را برای خود عقد کند دائمی باشد یا موقت، تا وقتی که آن زن در عقد اوست نمی تواند با خواهر آن زن ازدواج نماید چه دائم و چه موقت.
-مرد بدون اجازه ی زن خود چه دائم و چه موقت نمی تواند با خواهر زاده و برادرزاده ی آن زن ازدواج کند چه دائم چه موقت. ولی اگر بدون اجازه ی زنش آنان را عقد نماید و بعداً زن بگوید به آن عقد راضی هستم، اشکال ندارد.
-همان طور که با ازدواج دائم مادر زن برای همیشه با مرد محرم می شود در ازدواج موقت نیز محرم ابدی می شود.
-ازدواج موقت با زنان زناکار مکروه می باشد خصوصاً اگر زن مشهور به زنا باشد.
پی نوشت ها :
1- شیخ عباس قمی در کتاب شریف منتهی الامال، ج 1، ص 405 روایتی نقل کرده که حضرت علی (ع)سه شب بعد از شهادت حضرت زهرا (س)با «امامه»خواهر زاده ی حضرت زهرا (س)ازدواج نمودند.
2-برگرفته شده از کتاب توضیح المسائل مراجع، ج 2.
