نویسنده: مهدی عباسی
پیش بینی کننده های موفقیت در ازدواج
«رنگ صورت، روشن؛ بلند قد؛ چشم ها ترجیحاً رنگی؛ حداقل مدرک، کارشناسی ارشد؛ کارمند؛ از یک خانواده کم جمعیت با تمکن مالی مناسب؛ و... شش سال تمام دنبال همسری با چنین شرایطی گشتم حتی اگر فردی پیدا می شد که یکی از شرایط فهرست رویایی من را نداشت، نمی پذیرفتم. در طول این جست و جو، یک گفت و گوی کوتاه و راهنمایی یک مرد بزرگ، مسیر خواستن من را عوض کرد و هم چنین نگاهم را به زندگی. حالا همسری دارم که از آن فهرست بلند بالا فقط یکی اش را دارد. قدش بلند نیست درست مثل خودم، کمی سبزه است اما در عوض دلی دارد بسیار روشن، کارمند نیست، کدبانو است و کلی ویژگی های خوب دیگر که هر وقت یادش می افتم از شادی لبریز می شوم و سجده شکر می گذارم....»همه ی افراد از زندگی زناشویی خویش در آینده، تصویرهایی روشن، همراه با آرامش و لذت بردن از زندگی ترسیم می کنند. اگر شما نیز این گونه باشید- که هستید- برای رسیدن به این هدف به ازدواجی به هنگام، آگاهانه، پایدار و موفق نیاز دارید. از آن جا که موفقیت در این مرحله به طور عمده به ویژگی های همسرتان وابسته است، انتخاب شما از دو جنبه اهمیت می یابد: 1. دقت در انتخاب 2. معیارهای انتخاب.
کامیابی زندگی آینده در همه ابعادش، به انتخاب درست شما وابسته است. بسیاری از ناکامی های زندگی زناشویی در انتخابی عجولانه، ناآگاهانه و احساسی ریشه دارد. از آنجا که در ازدواج امکان انتخاب برایتان هست، شما را به دقت در آن دعوت می کنیم و به شما می گوییم: « ازدواج، پیش بینی پذیر است.»
به این پیش بینی اعتماد کنید
پیش بینی کننده های موفقیت در ازدواج، درحقیقت، همان شرایطی هستند که معیارهای اساسی را در انتخاب معرفی می کنند. هم چنین به شما نشان می دهند که چگونه در یافتن این معیارها دقت کنید. پیش بینی کننده های موفقیت در ازدواج حتی درباره ی خودتان نیز معیار ارائه می دهند؛ بنابراین می توانید درباره ی سه موضوع مرتبط با ازدواج، آن ها را بررسی کرده، به کار خود نمره بدهید:1. درباره ی خود شما که قصد دارید ازدواج کنید؛
2. درباره ی کسی که قصد دارید با او ازدواج کنید؛
3. در مراحل خواستگاری و شکل گیری ازدواج.
1. پایداری هیجانی زوجین(همان سلامت روح و روان)
سلامت ذهنی، احساسی و هیجانی به موفقیت و خوشبختی در ازدواج کمک می کند. درواقع وقتی زوجی سلامت روانی نداشته باشند، به ازدواج خود آسیب می زنند و چه بسا آن را نابود کنند.(1) در شخصیت هایی که از نظر هیجانی بی ثباتند، به طور معمول این ویژگی ها وجود دارد:1. اهل عمل کردن هستند، منتها بدون توجه به پیامدهای آن؛
2. به رفتارهای ستیزه جویانه گرایش بارزی دارند؛
3. در کنترل رفتارهای انفجاری ناشی از حمله های خشم ناتوانند؛
4. در برابر ناکامی ها کم تحملند و آستانه ی تحریکشان در ابراز پرخاشگری پایین است؛
5. خلق بی ثبات و دمدمی دارند.(2)
کسانی که در کنترل افکار منفی و هیجان های مخربشان ناتوانند، زندگی را افزون بر همسر خویش، برای خود نیز تلخ و ناگوار می سازند. امیرمؤمنان (ع) فرمایند: «سه ویژگی است که برای زندگی صاحبش، خوشی باقی نمی گذارد: کینه، حسد و بدخلقی(3)». این ویژگی های منفی با زمینه های فکری نادرست به وجود می آیند و هیجان های منفی تولید می کنند. در پایان نیز به صورت رفتاری نامناسب در برابر دیگران بروز می یابند. در چنین موقعیتی، همسران چگونه به هدف ازدواج که آرامش و سکونت روانی است، دست خواهند یافت؟
پیش از ازدواج، حتماً به این نکته توجه کنید با شغل و تحصیل خود چگونه اید؟ با دوستانتان چقدر قطع رابطه می کنید؟
2. به سبک زندگی او بنگرید
اگرچه ویژگی ها، عادات ها و رفتارهای هر فرد را می توان با مطالعه و بررسی شخصیت وی پیش بینی کرد، اما چه کسی می تواند ادعا کند که در دوره ی کوتاه همسرگزینی، می تواند شخصیت همسر آینده ی خود را به طور کامل بشناسد. از سوی دیگر، رگه های عمیق شخصیت یک فرد، همیشه خود را نشان نمی دهد.به نظر می رسد بررسی سبک زندگی کسی که قصد دارید با او ازدواج کنید، بتواند موفقیت ازدواجتان را پیش بینی کند. افزون بر این ، سبک زندگی تا اندازه ای برآمده از سیستم پیچیده ی شخصیت فرد است؛ با این تفاوت که اراده و خواست او را نیز در ایجاد چنین سبکی نشان می دهد.
سبک زندگی، روشی است که فرد برای رسیدن به هدفش؛ در چگونگی تفکر، ابزار هیجان ها و نوع رفتارهای خویش پیش می گیرد. ممکن است چنین رفتارهایی را با اراده اش، در موقعیتی ویژه و شاید برخلاف خواسته های برآمده از رگه های عمیق شخصیت خویش برگزیده باشد، اما توجه داشته باشید که در سبک زندگی کارآمد، نخست آنکه فرد می تواند اهداف زندگی خود را در سه سطح هدف برتر، اهداف میانی و اهداف مقطعی بیان کند؛ دوم از پس تکالیف زندگی اش، در سه زمینه برآید:
1. تعامل و ارتباط با دیگران؛
2. امور مربوط به اشتغال (داخل و خارج از منزل)؛
3. رابطه با همسر (صمیمیت، تعهد و رابطه ی زناشویی).
3. فاصله اش را با عرش بسنجید!
دین داری یا سوی گیری مذهبی، رویکردی کلی است که فرد از دین و مذهب به دست می آورد. این رویکرد موجب می شود در ارتباط با آفریدگار خویش به مجموعه ای از باورها، اعمال و تشریفات ویژه در زندگی پایبند باشد؛(4) ایمان مذهبی از دو راه بر ثبات و استحکام خانواده تأثیر می گذارد:نخست از راه تقویت و تحکیم مبانی اخلاقی همسران که موجب می شود کنترل درونی ای در فرد ایجاد شود و از اقدامات ناهنجار وی جلوگیری کند. مبانی ارزشی افراد به اندازه ای در نوع رفتار مؤثر است که مانند ویژگی های شخصیتی، خواسته ها و انگیزه های نیرومند را هدایت می کند. عنایت ویژه اسلام به دین داری و اخلاق از توصیه های فراوان آن درباره ی ملاک خوش خلقی در همسر گزینی آشکار است.
دوم این که دین داری و مذهبی بودن به زندگی معنا می بخشد، احساس رضایت ایجاد می کند. بدون شک از عوامل اصلی اختلال خانواده، توقع های بیش از اندازه و آرمان گرایانه ی زوج های جوان از یکدیگر و از زندگی نوپایشان است. برآورده نشدن این توقع ها موجب احساس نارضایتی و در نتیجه، تلاش نامعقول و نسنجیده در جهت تغییر وضع موجود است.(5)
4. هماهنگی و همراهی با یک به اضافه ی یک خانواده
چه پدر و مادرتان را دوست داشته باشید یا از آنان دوری کنید، به هر حال بخشی از شما هستند و در زندگی تان حضور دارند. حتی اگر هیچ گاه آنان را ندیده باشید و شما را تربیت نکرده باشند، از مسیر وراثت در زندگی تان حضور دارند؛ هم چنان که پدر و مادر همسرتان به همین ترتیب به زندگی شما وارد خواهند شد. اگر پس از چند جلسه رفت و آمد در دوران خواستگاری، رضایت و توافق میان دو خانواده، همراهی آن ها را دریافتید، می توانید این موضوع را شاهدی بر میزان بالای توافق میان خودتان درنظر بگیرید.از سوی دیگر، اگر عروس و داماد باور داشته باشند که شخصیت های مهم زندگیشان از ازدواج آنان راضی و خشنودند، بی شک احساس شادی ایشان چند برابر می شود. زمانی که شما امیدوارید اشخاص مهم زندگیتان ازدواجتان را تأیید کنند و از این پیوند خوشحالند، آیا خود را در ازدواج موفق نمی بینید؟
5. توافق، تفاهم و باز هم توافق
وقتی عاشقید، جهان زیباتر به نظر می رسد. ترانه های عاشقانه ای که زمانی بی معنا به نظر می رسیدند، برایتان معنای بلندی می یابند و حتی جوراب کثیف نامزدتان، قلبتان را به تپش می اندازد. شاید امروز برای رسیدن به عشقتان، کنار گذاشتن بخش هایی از زندگی تان مهم نباشد، اما آیا می توانید تا پایان عمر همینگونه باقی بمانید؟ اگر چه شاید عشق بتواند همه چیز را تسخیر کند، اما نمی تواند باورهای بنیادی متضاد شما و نامزدتان را - که البته مسئله ای طبیعی است - دگرگون سازد. از این روی، بهتر است کسی را به همسری برگزینید که دیدگاه هایش با شما موافق باشد، تا مجبور نشوید پس از پانزده سال او را سر به راه کنید؛ کاری که ممکن نیست.بنابراین به این نکته ها فکر کنید و پاسخ آن را بیابید.
- چه چیزهایی را برای رسیدن به نامزدتان می توانید کنار بگذارید و چه چیزهایی را نه؟
- چه نکته هایی، تا چه اندازه ای برای شما مهمند؟
- خط قرمز شما در دیدگاه های اصلی زندگی تان کجاست؟
- تفاوت در کدام نقطه نظرها میان شما و نامزدتان موجب تقویت رابطه تان می شود و کدام تفاوت ها شما را از هم دور می کند؟
- کدام یک از تفاوت ها را برای تداوم رابطه نادیده می گیرید؟ (6)
6. عشقتان را کالبدشکافی کنید
این باور که با عشق با ازدواج ارتباط عمیقی دارد ، بحثی است قدیمی، اما شگفت. آنچه در بیش تر موارد روی می دهد ازدواج هایی است که بر مبنای عشق شکل می گیرد، اما کمتر به ماهیت این عشق توجه می شود. اکنون باید پرسید این عشق چه باید باشد تا پایدار و تازه بماند؟ به نظر می رسد بیش از هر چیز، عشق میان زن و شوهر به این سه جزء نیاز دارد:- صمیمیت که جزء هیجانی و عاطفی است و احساس نزدیک بودن و اشتراک احساسات را در برمی گیرد؛
- شهوت که جزء انگیزشی و شامل جاذبه ی جنسی میان طرفین است؛
- تعهد که جزء شناختی عشق است و به گونه ای، بازتابی از قصد و نیت شخصی است که در آن رابطه پایدار باشد.(7)
در الگوی ارتباطی محبت منصفانه، مؤلفه های تعهد، صمیمیت و شهوت از هر دو طرف (زن و مرد) در حد تعادلند. زن ومرد، نه تنها نیازهای عاطفی و جنسی یکدیگر را تأمین می کنند، بلکه احساسات خود را به اشتراک می گذارند و در سایه اعتماد و امنیت اجتماعی، به یکی شدن نزدیک تر می شوند.
بر پایه ی اجزای سه گانه ی محبت، «عشق رمانتیک» از گونه های عشق است که فرد در ابراز صمیمیت و شهوت جنسی خود به معشوق، قوی، اما در داشتن تعهد ضعیف است؛ یا در «عشق شیدایی» فرد تنها از شهوت عشق بهره دارد و در ابراز صمیمیت و داشتن تعهد به طرف مقابل ضعیف است. ازدواج، ارتباطی مبتنی بر عشق رمانتیک یا شیدایی نیست، بلکه رابطه ای بر مبنای محبت منصفانه است.
7. التماس دعا
امام صادق(ع) فرموده اند: « خدا از اینکه کارها را بدون اسباب فراهم آورد، خودداری فرموده است. پس برای هر چیزی سبب و وسیله ای قرار داد و برای هر سبب گشایشی مقرر داشت، و برای هر گشایشی نشانه [و دانشی] گذاشت، و برای هر نشانه دری آشکار نهاد. دانای حقیقی کسی است که این در را بشناسد و نادان واقعی کسی است که این در را نمی شناسد...» این باب روشن و گویا، رسول خدا و امامان هستند.(8) که در ازدواج، به توجه و دقت در انتخاب همسر توصیه کرده اند و به ما آموخته اند که برای داشتن ازدواجی موفق دعا کنیم. از این روی، متسحب است که انسان هنگام ازدواج، پیش از تعیین همسر و خواستگاری دو رکعت نماز بخواند و این گونه دعا کند:«پروردگارا! من به ازدواج تصمیم گرفته ام. برایم همسری مقدر ساز که در عفت از همه پاکدامن تر، و در امانت داری خودش و اموال من از همه امین تر، و روزی اش از همه با برکت تر و افزون تر باشد. آن گاه فرزندی پاکیزه که جانشین شایسته ای برای من در زندگی و مرگم باشد. قرار ده.» (9)
بدان ! خدایی که گنج های آسمان و زمین در دست اوست، به تو اجازه ی درخواست داده، و پاسخ آن را به دوش گرفته است. تو را فرمان داده که از او بخواهی تا ببخشد؛ رحمت درخواست کنی تا ببخشاید، و خداوند بین تو و خودش کسی را قرار نداده تا فاصله ایجاد کند، و تو را مجبور نساخته که به شفیع و واسطه ای پناه ببری.(10) پس برای حیاتی پاک خدا را بخوان که دعا اثر دارد.
پی نوشت ها :
1. نیل کلارک، وارن، در جست وجوی عشق زندگی، ترجمه ی مهدی قراچه داغی، ص 81.
2. کاپلان و سادوک، خلاصه روان پزشکی علوم رفتاری- روان پزشکی بالینی، ج 1، ص 480.
3. ثلاث لا یهنأ لصاحبهن عیش: الحقد والحسد وسوء الخلق (محمد ری شهری، تحکیم خانواده، ص 428؛ ح 428)
4. مسعود آذربایجانی، مقیاس سنجش دینداری، ص 26.
5. حسین، بستان، اسلام و جامعه شناسی خانواده، ص 219.
6. برگرفته از: مونیکا مندر: لیهی، هزار و یک پرسش قبل از ازدواج، ص 107 و 108
7. تکینسون، زمینه روان شناسی هیلگارد، ص 623.
8. الامام الصادق(ع): أبی الله أن یُجریَ الأشیاءَ إلا بأسبابٍ فَجعلَ لِکلَّ شَیءٍ سَبباً وَ جَعلَ لِکلَّ سَببٍ شَرحاًوَ جَعلَّ لِکُلَّ شَرحٍ عِلماَ وَجَعَلَ لِکُلَّ عِلمٍ بَاباً ناطقاً عَرفهُ مَن عَرفهً وَ جَهلهُ مَن جَهلهُ ذاک رَسُول الله ص وَنَحن (محمد بن یعقوب، کلینی: الکافی، ج 1، ص 183)
9. محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج 100، ص 263.
10- محمد دشتی، ترجمه ی نهج البلاغه، نامه ی31، ص 529.
