طریقه دوخت قیطان باریک

لوازم مورد نیاز:

قیطان-نخ همرنگ قیطان-سوزن مناسب-لای چسب-نخ گلابتون-مروارید طلایی شماره ی چهار
به نخ گلابتون ضخیم که قطر آن بیش از یک میلی متر باشد قیطان می گویند. به دوخت و اتصال نوعی نخ ضخیم به نام قیطان به روی پارچه که طرحی را نشان می دهد قیطان دوزی می گویند. قیطان دارای انواع مختلفی ماند نازک، ضخیم، ساده، تابیده، شکاف دار و روکش دار می باشد. قیطان در رنگ های سبز سیر، زرشکی، مشکی، سفید، طلایی و نقره ای موجود است. برای اتصال نخ قیطان به پارچه از دوخت بست استفاده می شود. در مورد قیطان های باریک از دوخت بست و در مورد قیطان های شکاف دار از دوخت بخیه استفاده می شود.
طرح هایی که در قیطان دوزی از آن ها استفاده می شود، گل، بته جقه، نقوش نمادین ، انواع بته جقه ها و طرح های هندسی هستند. این نوع سوزن دوزی را در گذشته روی کیف، ابا، کیسه ی مخصوص دارو، چپق، بخچه، سجاده، تزیین لباس، کوسن ، پرده، رومبلی می دوخته اند.
قیطان دوزی بیشتر در نواحی استان تهران، مازندران، سیستان و بلوچستان، آذربایجان شرقی رواج دارد؛ هم اکنون قیطان دوزی با استفاده از چرخ های خیاطی با پایه ی مخصوص قیطان دوزی در استان های خراسان رواج زیادی دارد، زیرا قیطان دوزی با دست احتیاج به زمان زیادی دارد و تولیدات عرضه شده با دست جوابگوی نیاز بازار نمی باشد.
پارچه ی مخمل، ماهوت، ساتن، ترمه، جیر یا پارچه های ساده که دارای ضخامتی متوسط باشد، در این کار قابل استفاده هستند.
نکته: در صورتی که بخواهید قیطان روی پارچه زیباتر جلوه کند از نخ گلابتون نقره ای و طلایی برای قیطان های طلایی و نقره ای استفاده کنید.
نکته: برای انتقال الگو به روی پارچه ی مخمل(در صورتی که از پارچه ی مخمل استفاده می کنید) باید به این شکل عمل کرد که شکل مورد نظر را روی کاغذ کشیده، الگوی کاغذی را به روی پارچه کوک بزنید. قیطان روی خطوط طرح و روی کاغذ دوخته می شود. پس از دوخت باید کاغذ را پاره و جدا کنید.
در مورد پارچه های ظریف تر، بهتر است که قبل از قیطان دوزی، لایی چسبی را به پشت پارچه بچسبانید تا دوخت شکیل تری داشته باشید. توجه داشته باشید که طرف براق لایی چسب، طرف چسبناک آن است.
در این کار، پارچه ی کتان استفاده شده است.

مراحل انجام کار:

ابتدا طرح مورد نظر را روی پارچه سنجاق کنید.
طرح را کپی کنید.
تمام گل و برگ ها را با نخ گلابتون، دوخت زیگ زاگ انجام دهید. این تصاویر، چگونگی دوخت زیگ زاگ را به شما نشان می دهد.
انتهای نخ را در پشت کار محکم کنید.
پس از انتقال طرح به کمک دوخت زیگ زاگ بر روی پارچه، از نقطه شروع دوخت تار و پود پارچه را کنار بزنید تا منافذی به وجود آید؛ سپس سر قیطان را از منافذ به پشت پارچه انتقال دهید و سر قیطان را گره زده و محکم کنید.
سوزن مناسبی را برداشته تا با دوخت بست، قیطان را به پارچه متصل کنید.
دوخت ها باید نزدیک به هم و منظم باشند تا قیطان کاملاً روی پارچه ی زمینه بخوابد و سپس از انتهای کار یا هر جا که قیطان تمام شد منافذ را باز نموده و قیطان را به پشت پارچه هدایت کنید و آن را محکم کنید.
دوختن چندین مروارید بر روی کار، به زیبایی آن می افزاید.
برای مرکز گل می توانید هفت دانه مروارید در سوزن بیندازید.
یکی از مرواریدها در مرکز و شش تای دیگر به حالت چرخشی در اطراف قرار می گیرند. با عبور دادن سوزن از مرواریدها، آن ها را روی پارچه ثابت کنید.
منبع: نشریه ترمه شماره 18