تاریخچه بسکتبال
قبل از اختراع رسمی ورزش بسکتبال، ورزش هایی بوده اند که شباهت زیادی به بسکتبال داشته اند. در قرن دهم قبـل از میلاد، نوعی بازی به نام “پوک-تا-پوک” در قبایل اولمک “Olmecs” مکزیک رواج داشت که در آن از حلقه و توپی شبیه بازی بسکتبال امروزی استفاده می شد.
“پوک-تا-پوک” به عنوان یک جشن مذهبی نیز شناخته می شد.
در قرن شانزدهم نوعی بازی شبیه به بسکتبال به نام “اولامالیتزلی Ollamalitzil” در میان آزتکهای مکزیک رایج بود. در این بازی، بازیکنان تلاش می کردند توپ لاستیکی توپری را وارد یک حلقه سنگی نمایند و بازیکن برنده می توانست تمام لباس های تماشاچیان را تصاحب کند و کاپیتان تیم مغلوب اعدام می گردید !!
در سال ۱۸۹۱ میلادی (۱۲۷۰ هجری شمسی) یک آموزگار، ورزش بسکتبال را ابـداع کرد. ایـن استـاد ورزش، آقای دکتـر “جیمز نایسمیث” از ایالت ماساچوست آمریـکا بود. او برای نخستـین بار، ورزش بسکتبال را در استادیوم “اسپرینگ فیلد” به نمایـش درآورد.
قوانین زمانی در بسکتبال
قوانین مربوط به زمان ( Time) در مسابقه بسکتبال
وقت بازی( Time to play):
همانطور که گفته شد زمان بازی بسکتبال شامل ۴ کوارتر ۱۰ دقیقه ای است که در هر کوارتر زمان مفید بازی اعمال می شود یعنی چنانچه توپ در جریان بازی قرار نداشته باشد زمان بازی متوقف خواهد شد و از اتلاف وقت مفید بازی جلوگیری می شود.کوارتر اول و دوم را نیمه اول بازی و گوارتر دوم و سوم را نیمه دوم بازی محسوب می شود در بین نیمه اول و دوم بازی ۱۵ دقیقه زمان استراحت منظور می شود و در بین کوارترها و وقت های اضافی بازی ۲ دقیقه وقت استراحت منظور خواهد شد.
وقت اضافه ( Over Time):
در بازی بسکتبال مساوی معنی ندارد و یک تیم باید به عنوان برنده تعین شود چنانچه در پایان وقت قانونی بازی (۴ کوارتر ۱۰ دقیقه ای) نتیجه بازی برابر باشد، وقت اضافی ۵ دقیقه ای اعمال می شود و چنانچه نتیجه مساوی تکرار شود آنقدر وقت اضافی تکرار خواهد شد تا یک تیم به امتیاز بالاتر دست یابد.در بین هر ۵ دقیقه وقت اضافه ۲ دقیقه بعنوان وقت استراحت در نظر گرفته می شود.
وقت استراحت ( Time out):
در بازی بسکتبال برای هر تیم درخلال نیمه اول ۲ وقت استراحت ۱ دقیقه ای و در نیمه دوم بازی در خلال آن ۳ وقت استراحت ۱ دقیقه قرار داده می شود که معمولا مربیان تیم ها از آن برای یادآوری نکات تاکتیکی و کاستن میزان حملات حریف استفاده می کنند.در وقت های اضافه بازی نیز حق استفاده از ۱ وقت استراحت ۱ دقیقه ای برخوردار هستند. بازی بسکتبال با جامپ بال از محوطه دایره وسط زمین آغاز می شود و در هر نیمه زمین ها عوض می شوند.
گل زمانی محسوب می شود که توپ از بالای سبد وارد آن شود و هر گل دارای امتیاز های متفاوتی است یه طور مثال توپی که از پشت محوطه ۳ امتیازی زمین وارد سبد شود امتیاز آن گل ۳ خواهد بود و اگر از داخل محوطه ۳ امتیازی وارد سبد شود امتیاز گل ۲ خواهد بود و توپ قرار گرفته در سبد از پشت خط پرواز آزاد باشد امتیاز گل ۱ خواهد بود.
اصطلاحاً به زمین حریف، زمین حمله و به زمین خودی زمین دفاع گفته میشود. زمانهای گفته شده زمان واقعی بازی است. یعنی زمانی که توپ در جریان نیست وقت بازی متوقف میشود.
مثلاً زمانی که خطایی رخ دادهاست یا هنگام پرتاب آزاد زمان متوقف میشود. به همین دلیل زمان انجام یک بازی کامل بیشتر از مجموع عددی زمانهای بالا است و معمولاً حدود دو ساعت طول میکشد.
قانون دبل (Double)
1. دریبل کردن از زمانی شروع میشود که بازیکن کنترل توپ را دراختیار گرفته و با انداختن و زدن آن در تماس با زمین دوباره آن را قبل از اینکه به بازیکن دیگری برخورد کند لمس نماید. زمانی دریبل خاتمه میپذیرد که با دست آن را گرفته و یا اجازه دهد توپ در دست یا دستها استراحت نماید.زمانیکه توپ با دست دریبل کننده در تماس نیست، تعداد گامهای برداشته محدود نخواهد بود. بازیکن مجاز نیست پس از خاتمه دریبل، برای بار دوم اقدام به دریبل نماید. درصورتیکه این عمل را انجام دهد مرتکب تخلف «دبل» شدهاست.
2. اگر هنگام دریبل کردن از هر دو دست استفاده شود نیز خطای دبل محسوب میشود
3. هنگام دریبل کردن میتوان با دست تمام نقاط توپ را لمس کرد مگر اینکه دست را به ناحیه ی زیرین توپ برده در این صورت نیز خطای دبل مرتکب شده
4.توپ در هنگام دریبل تنها تا ارتفاع قد شخص میتواند بالا بیاید و اگر از قد بالاتر باشد خطا دبل انجام شده است .
قانون رانینگ: (تراولینگ)
بازیکنی که توپ را دراختیار دارد میتواند یک پای خود را به هر سمتی که میخواهد، یک یا چند مرتبه حرکت دهد. درصورتیکه پای دیگرش که آن را پای «پیوت» مینامند ثابت باشد. رانینگ حرکتی است که بازیکن صاحب توپ در داخل زمین یک یا دو پای خود را بدون توجه به محدودیت فوق حرکت دهد یا گامهای او با دریبلهای بازیکن تناسب نداشته باشد.خطاهای حرکت رانینگ
دویدن با توپ بدون دریبل بیش از یک گامبرداشتن گام اضافه در سه گام، لی آپ و پاور موو ( Power move )
برداشتن گام ریز در سه گام بطوری که قابل تشخیص نباشد
کشیده شدن پا روی زمین برای فاصلهٔ بیش از ۵ سانتی متر در هر حرکت
پرش با توپ و برگشت به زمین بدون رها کردن آن . برای مثال بازیکنی که به قصد شوت، پرش جفت میکند اگر به زمین برسد و هنوز توپ را رها نکرده باشد، رانینگ کرده .
اگر بازیکن در اوت، هنگام پرتاب اوت با توپ حرکت کند .
قانون سه ثانیه
زمانی که تیمی کنترل توپ را در زمین حمله موقعی که ساعت در جریان باشد، دراختیار دارد، هیچ یک از نفرات آن تیم نمیتواند مدت سه ثانیه در منطقهٔ ذوزنقهٔ حریف یا روی خطوط ذوزنقهٔ حریف بماند (بایستد).
قانون ۲۴ ثانیه
اگر تیمی مالک توپ شده باشد. باید در عرض ۲۴ ثانیه توپ را وارد حلقه حریف بکند یا به طرف حلقه تیم مقابل شوت بزند در زدن شوت توپ باید حتماً به حلقه بخورد تا ۲۴ ثانیه صفر شود اگر توپ به تخته بخورد ۲۴ ثانیه ادامه می یابد و اگر توپ توسط تیم مقابل اوت شود باز هم ۲۴ ثانیه ادامه می یابد. ۲۴ ثانیه موقعی صفر میشود که ۱- خطا صورت بگیرد ۲- بازیکن تیم مقابل با پا توپ را به اوت بیاندازد.اگر دستگاه ۲۴ ثانیه بوق بزند و توپ از دست بازیکن رها شده و در هوا باشد، اگر گل شود گل قبول می باشد. اگر در هوا با دست بازیکنی لمس شود و گل شود گل مردود میباشد . البته این قانون کمی تغییر یافته و در صورتی که از ۲۴ ثانیه، هنوز بیش از چهارده ثانیه مانده باشد، دوباره ۲۴ ثانیه ریست میشود ولی اگر کمتر از چهارده ثانیه یا خود چهارده ثانیه مانده باشد، زمان به چهارده ثانیه ریست میشود.
قانون هشت ثانیه
زمانیکه یک تیم توپ را در زمین خودی تحت کنترل میگیرد، باید در عرض ۸ ثانیه توپ را به زمین حمله بفرستد. تخطی از این قانون، تخلف «هشت ثانیه» نامیده میشود و داور توپ را در اختیار تیم مقابل قرار خواهد داد.
قانون ۵ ثانیه
۱-بطور کلی هیچ یک از بازیکنان تیم نمیتوانند توپ را بیش از ۵ ثانیه نزد خود نگه دارند.( در زمان دریبل این شمارش انجام نمیگیرد ) ۲- هر زمانی که بازی با پرتاب توپ از بیرون زمین بخواهد شروع شود بازیکن ۵ ثانیه زمان برای شروع در اختیار دارد. ۳- برای پرتاب هر پنالتی، بازیکن ۵ ثانیه زمان دارد.
قانون نیمه (برگشت توپ به زمین دفاعی)
زمانی که یک بازیکن در زمین حریف (زمین حمله) مالکیت توپ را در اختیار میگیرد، نباید توپ را به زمین دفاعی (زمین خودی) برگرداند. چه با پاس به یاران خود چه با دریبل کردن خودش آن را به زمین خودی برگرداند. این کار یک تخلف است و توپ دراختیار تیم مقابل قرار خواهد گرفت.تذکری در این رابطه: درهنگامی که فرد حامل توپ به زمین حریف وارد شد حتی اگر پای او یا توپ زیر دستش وارد زمین خودی شود خطای نیمه (half) صورت گرفتهاست. البته نکته بالا [پای او یا توپ زیر دستش وارد اوت (Out) شود] در مورد وارد شدن توپ به اوت (Out) نیز صدق میکند.
تعویض در بسکتبال
تیمها میتوانند در طول بازی تعداد نامحدودی جایگزینی انجام دهند، این اجازه به سرمربیان میدهد تا خستگی بازیکنان را مدیریت کرده و استراتژیهای مختلف پیاده کنند. نتیجه گیری
قوانین و مقررات بسکتبال برای تضمین بازی عادلانه، حفظ جریان بازی و حفاظت از ایمنی بازیکنان بسیار حیاتی است. قوانین و مقرراتی که برای نظارت و حفظ ساختار این ورزش نیاز مبرم است. در این مقاله، سعی کردیم قوانین اصلی و مقررات بسکتبال را مورد بحث قرار دهیم و درکی در مورد چگونگی بازی و اهمیت این مقررات در حفظ بازی منصفانه و ایمنی بین بازیکنان ارائه دهیم.
منبع: بخش سلامتی و سرگمی سایت راسخون