ایویچ مردی که به تیمش وفادار بود
بیژن ذوالفقارنسب (دستیار اسبق ایویچ)
به اعتقاد من ایویچ یکی از مربیان صاحب نام و صاحب سبک اروپایی بود که در یک مقطع زمانی برای هدایت تیم ملی که به جام جهانی راه پیدا کرده بود به ایران آمد. ایشان یک مربی بسیار منظم، برنامه مدار و جدی در کارش بود که تیمش را از تمامی زوایا، تحت کنترل خودش قرار می داد.
چهارم تیر ۱۳۷۷ ایران با شکست صفر ۲ در برابر آلمان به کار خود در جام جهانی فرانسه پایان داد. در آن روز اگر ایران کمی جاه طلب بود، می توانست ژرمن های پیر را شکست دهد و برای اولین بار راهی مرحله دوم جام جهانی شود، اما تیم جلال طالبی شهامت این کار را نداشت و بعد از بازی در مون پلیه چمدان هایش را بست و به خانه بازگشت. این شکست نه تنها پایانی بود بر رویای ایرانی ها بلکه حسرتی هم بود برای یک پیرمرد کروات. تومیسلاو ایویچ ماه ها برای بازی چهارم تیر مقابل آلمان نقشه کشیده بود و قصد داشت در آن روز صعود ایران به دور بعدی را جشن بگیرد، اما اتفاقات عجیب فوتبال ایران باعث شد تا در زمان برگزاری جام جهانی اثری از تئوریسین بزرگ فوتبال شرق اروپا روی نیمکت ایران نباشد. بعد از جام جهانی تمامی ستاره های تیم ملی ایران اعتراف کردند اگر آن روز ایویچ روی نیمکت ایران می نشست سرنوشت دیگری برای ایران رقم می خورد. ۱۳ سال بعد در چهارم تیر ۱۳۹۰ باز هم نام ایویچ در رسانه های ایرانی خودنمایی کرد؛ سرمربی اسبق تیم ملی ایران در ۲۴ ژوئن ۲۰۱۱ (سوم تیر ۱۳۹۰) در ۷۷ سالگی درگذشت.
ایویچ تنها یک مربی شناخته شده برای ایران نیست بلکه سوابق او نشان می دهد که او یکی از مربیان مطرح عصر خودش بود. ایویچ از سال ۱۹۶۷ مربیگری را شروع کرد و در طول ۳۷ سال مربیگری، در ۱۴ کشور مختلف به فعالیت پرداخت. او در شش کشور (یوگسلاوی، هلند، بلغارستان، یونان، پرتغال و فرانسه) به قهرمانی دست پیدا کرد و در این زمینه یک رکورد منحصر به فرد از خودش به جا گذاشت. ایویچ در طول دوران فعالیتش روی نیمکت تیم های ملی یوگسلاوی، کرواسی، امارات و ایران نشست و در باشگاه های مختلف مربیگری کرد. هایدوک اشپیلت، دینامو زاگرب کرواسی، آژاکس هلند، اندرلشت و استاندارد لیژ بلژیک، گالاتاسرای و فنرباغچه ترکیه، اویلینو ایتالیا، پاناتینایکوس یونان، پورتو و بنفیکا پرتغال، مارسی و پاریسن ژرمن فرانسه، اتلتیکو مادرید اسپانیا و الوصل امارات از جمله تیم های ایویچ بودند. او در این باشگاه ها هشت بار قهرمان لیگ شد و شش بار جام حذفی را فتح کرد.
● سقوط در رم
سوابق تومیسلاو ایویچ نشان می دهد زمانی که او برای هدایت تیم ملی ایران در جام جهانی ۱۹۹۸ پا به ایران گذاشت یک مربی سرشناس در فوتبال جهان به شمار می رفت و استخدام او یک موفقیت بزرگ برای فدراسیون محسن صفایی فراهانی محسوب می شد. تیم ملی در مسیر پر فراز و نشیب اش به سمت جام جهانی فرانسه پس از برکناری محمد مایلی کهن با والدیر ویرای برزیلی موفق شد به طور معجزه آسایی به جام جهانی صعود کند. با اینکه صعود به جام جهانی باعث شده بود ویرا تبدیل به یک مربی محبوب در ایران شود، اما صفایی فراهانی پس از رسیدن به ریاست فدراسیون فوتبال در اولین گام ایویچ را جانشین ویرا کرد. این مربی بزرگ در چند ماه حضورش در ایران سعی داشت نحوه بازی تیم ملی ایران را اصلاح کند. او می دانست ایراد اصلی تیم ملی ایران ضعف دفاعی است و هدف اصلی خود را بهبود ساختار دفاعی ایران قرار داد. ایویچ برای این کار سیستم تیم ملی را از ۲ ۵ ۳ به ۲ ۴ ۴ تغییر داد و دو بازیکن باتجربه به نام های جواد زرینچه و نادر محمدخانی را به تیم ملی دعوت کرد. نتایج در بازی های دوستانه چندان رضایت مردم را فراهم نکرد. با این حال ایویچ به فکر خلق یک شگفتی در جام جهانی بود. تیم ملی مانند یک باشگاه در اختیار ایویچ قرار گرفت. بعد از چندین بازی تدارکاتی در هنگ کنک، ایران و فرانسه یک دوره بدنسازی سنگین در بروجرد برگزار شد.در همان روزها خیلی ها از سیستم بازی تیم ملی و نفرات دعوتی تیم ملی انتقاد می کردند و ایویچ هرگز تبدیل به یک مربی محبوب در ایران نشد. در آستانه جام جهانی در حالی که تیم ملی ایران آخرین اردوی خود را در ایتالیا برگزار می کرد، برای تیم ملی دو بازی دوستانه در نظر گرفته شده بود؛ ابتدا در برابر رم و سپس اینتر. البته این دو تیم ملی پوشان شان را در اختیار نداشتند و به نظر نمی رسید با تمام قوا برابر ایران صف آرایی کنند. با این وجود، ایران به صورت ناباورانه یک بر ۷ مغلوب رم شد. این نتیجه باورنکردنی بود، اما اتفاق عجیب تر بعد این بازی رخ داد؛ زمانی که در فاصله چند روز مانده به شروع جام جهانی ایویچ برکنار شد و جلال طالبی جای او را گرفت. ایران با طالبی اینتر را ۴ بر یک برد و بعد مقابل کرواسی قرار گرفت. صحنه جالب آن دیدار زمانی به تصویر کشیده شد که تلویزیون کرواسی، ایویچ را در گوشه ای از ورزشگاه در حال تماشای بازی ایران نشان داد. پیرمرد کروات با شوق و حسرت در حال تماشای نمایش تحسین برانگیز تیمی بود که آن را برای تاریخ سازی در جام جهانی آماده کرده بود. تیم ملی بدون ایویچ به فرانسه رفت و آمریکا را شکست داد تا همه با موفقیت از عمکلرد ایران در جام جهانی در آن روزها یاد کنند. افسوس ها از مدتی بعد شروع شد.
تمامی بازیکنان حاضر در آن تیم هنوز هم تاکید می کنند که بازی های خوب ایران در فرانسه نتیجه تمرین های ایویچ و شناخت این مربی از سه حریف تیم ملی بود. خیلی ها هنوز هم می گویند اگر ایویچ بود تیم ملی در جام جهانی ۱۹۹۸ نتایج بهتری می گرفت. در این میان بازی با رم هنوز هم یک راز بزرگ است. ایویچ به آن بازی اهمیت نمی داد و برای همین صبح همان بازی بازیکنان را تمرین داده بود و از آنجا که می دانست که حریفان در حال تماشای این بازی اند از بازیکنان در پست های عجیبی استفاده کرد. باخت ۷ بر یک اصلا او را ناراحت نکرد، چرا که هدفش پیروزی بر رم نبود بلکه او می خواست در جام جهانی همه را غافلگیر کند، اما فوتبال ایران این فرصت طلایی را از خودش و ایویچ گرفت. این مربی پس از ترک ایران سال های کمی مربیگری کرد و مارسی تنها تیم شاخص او پس از سال ۹۸ به شمار می رود. ایویچ پس از جام جهانی برای مشاوره دادن به باشگاه پرسپولیس باز هم به ایران آمد و با حسرت از اخراجش از تیم ملی صحبت کرد. او در هفت سال گذشته جایی کار نکرد و در چند سال اخیر با بیماری های مختلف دست و پنجه نرم می کرد.
منبع مقاله: روزنامه شرق
/م
