نویسنده: دکتر شکوفه موسوی
راه کارهای موفقیت تحصیلی
هویت یعنی این که بدانیم که هستیم، چه می خواهیم، چرا می خواهیم، چه قدر می خواهیم، چه چیزی درست و چه چیزی نادرست است.
هویت مهم ترین دستاورد رشد است. زمینی مطمئن برای گام برداشتن و نیز قطب نمایی دقیق برای تعیین جهت است.
کسی که به هویت منسجم دست نیافته، مانند فردی است که بدون داشتن مهارت بخواهد روی زمین یخی گام بردارد. وقتی دارای هویت مشخص شدیم می توانیم جایگاه مشخصی برای خود پیش بینی کنیم و بدانیم مهمترین نقش ما چیست. مثلاً بدانیم که مهمترین نقش ما دانش آموز یا دانشجو بودن است. سپس هدف گذاری کنیم، یعنی بدانیم چه چیزهایی می خواهیم و متناسب با مهمترین نقشی که داریم اولویت های خود را تعیین کنیم. یعنی آگاه باشیم که بیشترین انرژی و وقت خود را کجا به کار ببریم و تأثیر عوامل فردی و محیطی را ارزیابی کنیم و تشخیص بدهیم که عوامل فردی مثبت و منفی کدام و عوامل محیطی مثبت و منفی کدام است.
نحوه ی برخورد ما با توجه به عوامل فردی و محیطی مشخص می شود. یعنی باید سعی کنیم که تأثیر عوامل مثبت را به حداکثر و تأثیر عوامل منفی را به حداقل برسانیم. مثلاً: من 17 سال دارم. دانش آموز هستم. می خواهم در عملکرد درسی موفق باشم. چون از طریق عملکرد موفق درسی زندگی بهتری خواهم داشت. حاضرم برای کسب رضایت بیشتر و داشتن زندگی بهتر تلاش زیادی بکنم. مهمترین نقش من در حال حاضر این است که من یک دانش آموز هستم. با این که در تیم ورزشی مدرسه عضوم، به کلاس نقاشی می روم، به مطالعه علاقه دارم، در انجمن های خیریه فعالیت می کنم و ..... ولی مهمترین نقش من دانش آموز بودن من است. و بیشترین انرژی و وقتم را باید صرف تحصیلاتم بکنم و مهمترین دستاورد من تحصیل است.
اما اگر یک دانش آموز یا دانشجو، به طور حرفه ای ورزش کند و مثلاً عضو تیم ملی نوجوانان یا بزرگسالان شود، در آن صورت مهمترین نقش او ورزش است و بیشترین انرژی و وقت او باید صرف ورزش شود.
یک دانش آموز باید بتواند عوامل فردی مثبت خود را به این شکل ارزیابی کند که: من می دانم چه می خواهم. انگیزه های قوی دارم، مسئولیت اعمال خود را می پذیرم، هیجانات خود را خوب مهار می کنم، می توانم خوب برنامه ریزی کنم.....
عوامل فردی منفی من این است که: مسامحه می کنم. در اجرای برنامه ثبات ندارم، ناکامی ها من را دلسرد می کند. گاهی مواقع حواسم پرت می شود و به بعضی درس ها علاقه ندارم و .....
عوامل محیطی مثبت من این است که: مدرسه خوبی دارم. همکلاسی های درس خوانی دارم. پدر و مادرم به درس خواندن من اهمیت می دهند.
عوامل محیطی منفی من این است که: در خانه ما جر و بحث زیاد است.
با برادرم اتاق مشترک دارم و سر خیلی از موضوعات با او مشکل دارم. بعضی از دوستانم درس خوان نیستند و خیلی از اوقات از من می خواهند وقتم را با آن ها بگذرانم و ....
همین امروز یک برگ کاغذ بردارید و بنویسید:
1- چه هویتی دارید، چه اهدافی دارید، مهمترین نقش شما چیست؟
2- اولویت های خود را تعیین کنید. عوامل مثبت و منفی فردی و محیطی خود را مشخص کنید.
3- به راه حل هایی فکر کنید که عوامل مثبت و تأثیر آن ها بیشتر شود.
4- به راه حل هایی که باعث شود عوامل منفی و تأثیر آنها کمتر شود.
/ج
