روش های درمان سرطان

درمان های سرطان بعضی اوقات سبب بروز تأثیرات جانبی منفی نظیر از دست رفتن موها، حالت تهوع و ضعف می شوند. تأثیرات جانبی، مشکلاتی هستند که به واسطه ی درمان در انسان به وجود می آیند. این عوارض به این دلیل به وجود می آیند که در درمان سرطان هدف از بین بردن سلول های سرطانی است و در این مبارزه بعضی از سلول های سالم بدن نیز آسیب می بینند.
 

جراحی

جراحی مؤثرترین و سریع ترین درمان برای تومورهایی است که در مراحل اولیه ی رشد هستند و هنوز گسترش نیافته اند ( متاستاز نداده اند). این تنها راه قابل اعتماد برای حذف کامل یک تومور است. با این حال، تضمینی در برداشته شدن کلیه ی بخش های میکروسکوپی تومور که ممکن است گسترش یافته باشد وجود ندارد.
به همین دلیل، ممکن است جراحان بخش های بزرگتری از بافت های سالم اطراف تومور را نیز بردارند. احتمال دارد انجام این کار برای تومورهایی که در لایه های نزدیک یا درون بافت های اساسی قرار دارند، نظیر اعصاب یا اندام ها، غیر ممکن باشد.
جراحی سرطان اغلب به بیهوشی عمومی نیاز دارد؛، طریقی که در آن بیمار هوشیاری خود را از دست می دهد و ممکن است حتی برای چند روز در بیمارستان بستری شود. برای مثال، زنی که مبتلا به سرطان پستان است احتمال دارد نیاز به لامپکتومی یا ماستکتومی پیدا کند، یعنی جراحی ای که در آن بخشی یا تمامی پستان برداشته می شود.
با توجه به مرحله ی پیشرفت تومور، ممکن است دکتر غده های لنفاوی یا بافت های ماهیچه ای نزدیک به تومور را بردارد. بعضی از سرطان ها ممکن است با تکنیک های آرامش بخش تر، نظیر جراحی با لیزر درمان شوند. در جراحی با لیزر از پرتوهای قوی انرژی نوری برای سوزاندن درمان های سرطان بعضی اوقات سبب بروز تأثیرات جانبی منفی نظیر از دست رفتن موها، حالت تهوع و ضعف می شوند. تأثیرات جانبی، مشکلاتی هستند که به واسطه ی درمان در انسان به وجود می آیند. این عوارض به این دلیل به وجود می آیند که در درمان سرطان هدف از بین بردن سلول های سرطانی است و در این مبارزه بعضی از سلول های سالم بدن نیز آسیب می بینند.
تومورهای خاص ناحیه ی رحم و پوست استفاده می کنند. پزشکان، جراحی لیزری را از طریق ورود یک اندوسکپ (دستگاهی
برای دیدن قسمت های داخلی بدن)، که با ایجاد برشی روی پوست انجام می گیرد، صورت می دهند.
لیزر درمانی یا سایر درمان هایی که کم تر مخرب به نظر می آیند ممکن است فقط به بیهوشی موضعی احتیاج داشته باشند؛ طریقی که در آن بیمار درک احساس را در بخش های مشخصی از بدن خود از دست می دهد، ولی هرگز هوشیاری خود را از دست نمی دهد.
بعضی اوقات سرطان شناسان فقط برای بهبود کیفیت زندگی بیمار حتی زمانی که ممکن است با این روش نتوان بدن را از سرطان رها کرد جراحی با لیزر را پیشنهاد می کنند. هدف این نوع جراحی ها اصلاح اختلالی است که باعث درد یا معلولیت فرد شده. برای مثال، بعضی از انواع سرطان ها ممکن است تا ستون فقرات گسترش یابند، که این امر احتمال دارد روی نخاع یا اعصاب مجاور فشار زیادی آورد. این فشار ممکن است با درد شدید همراه باشد و در بعضی موارد منجر به فلج شدن شود. برداشتن تمام تومورهای نزدیک به ستون فقرات یا بخشی از آن ها، ممکن است این علایم را از میان بردارد.
 

پرتو درمانی

درمان های مبتنی بر رادیولوژی، از ذراتی با امواج پر قدرت نظیر اشعه های X یا اشعه های گاما بهره می گیرند. این امواج تخریب کننده به منظور ایجاد آسیب های ژنتیکی روی تومور پرتو افکنی می کنند که این کار باعث مرگ سلول های سرطانی می شود.
پرتو درمانی نه تنها به سلول های سرطانی بلکه به سلول های سالم نیز به سرعت آسیب می زند، هر چند که این سلول ها فوراً از نو ساخته می شوند. پرتو درمانی با تأثیرات جانبی منفی نظیر خستگی روانی، تغییرات در پوست بدن و کاهش اشتها همراه است.
سایر تأثیرات جانبی معمولاً به محل خاص درمان مربوطند، نظیر ریزش مو در پی پرتو درمانی ناحیه ی سر. پرتو درمانی نیز می تواند باعث کاهش تعداد سلول های سفید خون شود؛ سلول هایی که بدن را در برابر عفونت ها حفظ می کنند.
از آن جایی که بافت های سالم بدن پس از پرتو درمانی بسیار بهتر از سلول های سرطانی بهبود می یابند- چون سلول های سالم آسیب DNA خود را بهتر ترمیم می کنند- تأثیرات جانبی منفی اغلب مدت زمان کوتاهی ادامه می یابند. پرتو درمانی های خفیف در مقایسه با پرتو درمانی های شدید، اغلب با تأثیرات جانبی منفی کم تری همراه هستند.
میزان شدت و تعداد دفعات پرتو درمانی به اندازه، مکان، نوع سرطان و سلامت عمومی بیمار بستگی دارد. تجویز پرتو درمانی بستگی به نظر سرطان شناس دارد، ولی هفته ای پنج روز برای هشت هفته ی متوالی روندی بسیار رایج است. توقف درمان در آخر هفته ها به سلول های سالم زمانی برای ترمیم می دهد.
برخلاف جراحی، پرتو درمانی می تواند سلول های سرطانی میکروسکوپی ای را که در اطراف بافت ها تجمع می کنند، از بین ببرد. پرتو درمانی همین طور برای بیماران مسن، بیمارانی که به خاطر بیماری های دیگر بسیار ضعیف شده اند و بیمارانی که عمل جراحی برای شان سودمند نبوده، یک انتخاب مطمئن است. سرطان شناسان ممکن است از پرتو درمانی برای کوچک تومور و مهیا کردن بدن برای جراحی استفاده کنند. پرتو درمانی ممکن است پس از جراحی و برای از بین بردن سایر تومورها به کار برده شود. به هر حال، پرتو درمانی همیشه تمام سلول های تومور را از بین نمی برد، و نمی تواند متاستازهای گسترده را درمان کند. از پرتو درمانی، همانند جراحی، ممکن است برای کاهش درد و ناراحتی حتی در زمانی که احتمال درمان وجود ندارد، استفاده شود.
 

شیمی درمانی

در شیمی درمانی از داروهای پر قدرتِ ضد سرطان که از طریق جریان خون انتقال می یابند، استفاده می شود. این درمان به طور بالقوه برای سرطان هایی که گسترش یافته اند، مفید است. سرطان شناسان از 50 نوع گوناگون داروهای شیمی درمانی برای مبارزه با سرطان بهره می گیرند و معمولاً از بیش از یک د ارو در هر زمان استفاده می کنند، چون این دا روها وقتی با هم ترکیب می شوند بسیار قوی عمل می کنند.
خوردن یا تزریق کردن داروهای شیمی درمانی به جریان خون باعث می شود که توانایی ساخت DNA جدید در سلول های سرطانی مختل شود یا از تقسیم کامل سلول های سرطانی جلوگیری به عمل آید. در بعضی از موارد، این داروها باعث می شوند که سلول های سرطانی به طور منظم از بین بروند. بسیاری از سرطان های لوسمی، لنفاوی و سرطان های بیضه، با شیمی درمانی به طور کامل درمان می شوند. در حال حاضر سرطان های سینه، ریه، روده و پروستات، به تنهایی با شیمی درمانی قابل درمان نیستند، از این رو شیمی درمانی اغلب در ترکیبی با درمان های دیگر به کار برده می شود. در حقیقت، رایج ترین ترکیب درمانیِ سرطان، جراحی یا پرتو درمانی است که با شیمی درمانی ادامه می یابد.
شیمی درمانی اغلب باعث تأثیرات جانبیِ منفی شدیدی می شود، از قبیل کاهش مقاومت بدن در برابر عفونت، خون ریزی درونی، اسهال، حالت تهوع، استفراغ، طاسی و کمبود اکسیژن خون که به «کم خونی» معروف است. بعضی تومورها پس از دریافت فقط یک دارو در برابر بسیاری از داروهای دیگر مقاومت نشان می دهند، که به آن «مقاومت چند دارویی» اطلاق می شود. درچنین اوضاعی، ممکن است هیچ دارویی نتواند به طور مؤثر روی تومور تأثیر بگذارد.
 

هورمون درمانی

بعضی از انواع سرطان ها، نظیر سرطان سینه و پروستات، رشدشان بستگی به هورمون های جنسی دارد. هورمون درمانی از رسیدن یا مصرف هورمونی که سلول های سرطانی به آن احتیاج دارند جلوگیری می کند. هورمون درمانی ممکن است شامل جراحی برای برداشتن اندام هایی در سیستم درون ریز بدن باشد که تولید کننده ی هورمون ها هستند. در سایر موارد، هورمون درمانی بر مبنای استفاده از داروهایی است که یا از تولید هورمون جلوگیری می کنند یا مسیر کارکرد هورمون را تغییر می دهند. داروهای ضد استروژنی، نظیر تاموکسیفن و راکسیفن که به زنان مبتلا به سرطان سینه داده می شوند، به منظور جلوگیری از ترشح هورمون استروژن و بازداری از رشدِ سلول های سرطانی تجویز می شوند. چون در این روش، درمان فقط محدود به بافت هایی می شود که به وسیله ی هورمون ها آلوده شده اند. متوقف کننده های آندروژن به مردانی که از سرطان پروستات رنج می برند تجویز می شوند تا از تولید تستسترون و سایر هورمون های مردانه که در رشد سرطان دخیل هستند، جلوگیری کنند.
 

ایمنی درمانی

ایمنی درمانی یا به عبارت دیگر درمان زیستی، از سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با سلول های سرطانی یا حفاظت از بدن در برابر تأثیرات جانبی استفاده می کند. ایمنی درمانی بر عوامل محافظ بدن یعنی آنتی بادی ها تکیه دارد که به طور طبیعی با تولید پروتئین در جهت دفاع از بدن در برابر تعرض مواد خارجی عمل می کنند. در یک نوع ایمنی درمانی، از آنتی بادی ها برای حمله ی مستقیم به سلول های تومور سرطانی استفاده می شود، در حالی که در روش دیگر از آنتی بادی ها برای انتقال مواد سمی، نظیر مواد رادیو اکتیو یا داروهایی که به طور گزینشی سلول های سرطانی را هدف قرار می دهند، استفاده می شود. آنتی بادی های مناکلنل، آنتی بادی هایی هستند که در آزمایشگاه ساخته شده اند و برای مبارزه با بسیاری از بیماری ها، نظیر سرطان، به کار برده می شوند. یکی از جدیدترین درمان ها برای سرطان پستان استفاده از آنتی بادی های مناکلنل است که به هر سپتین معروف هستند. این محافظان بدن سلول های سرطانی را مورد حمله قرار می دهند.(1)
 

نمایش پی نوشت ها:

1- Traetment of Cancer (2009) MSN Encarta Site. Cancer medicine

منبع: خدابخشی، رامین، (1388)، سرطان و بحران های روانی: سرطان زنگ بیداری، تهران، نشرقطره، چاپ اول