در ازل پرتوِ حُسنت ز تجلی دم زد

تفسیر عرفانی
1. در روز ازل، خداوند -که حسنش بی پایان است 0 به اقتضای حب ذاتی و جمال جلوه جوی خود، چون می خواست از مرحله ی غیب به مرحله ی معرفت و شناختگی برسد، تجلی ذات یافت و آنگاه عشق را پدید آورد. این عشق در همه ی هستی جریان پیدا کرد و هستی را به یکباره در آتش خود، یعنی عشق انسان ها به یکدیگر (عشق مجازی)و عشق به خداوند (عشق حقیقی)شعله ور ساخت.
2. پرتو حسن الهی چون جلوه گر شد، در ملائکه تأثیر نکرد، چرا که عنایت و توجه ازلی، آنان را برای به دوش کشیدن امانت عشق شایسته ندیده بود، لذا آتش غیرت حق که غیر سوز است، فرشتگان را نادیده گرفت، زبانه کشید و بر خرمن آدم زد.
3. عقل که رقیب و دشمن دیرینه ی عشق محسوب می شود، می خواست که از این شعله ای که از آتش غیرت برپا شده بود، کسب فیض کند، ولی برق غیرت حق چون عقل را نامحرم و بیگانه به شمار می آورد، درخشان شده و جهان را پر از هیجان و آشوب کرد و این عقل بیگانه را به حریم معرفت الهی راه نداد و او را از نور عشق محروم کرد.
4. عقل که در سراپرده ی راز و اسرار غیب نامحرم محسوب می شود، می خواست به معرفت شهودی حق دست پیدا کند، ولی غیرت الهی او را از این حریم و محفل راند.
5. دنیا دوستان که زندگی خوش این جهان را برگزیده اند، برنده ی شادی و نشاط شده اند و عاشقان و صاحبدلانی که غم عشق را پذیرفته اند، قرعه ی معرفت به نام آنها درآمده و برنده ی غم شده اند.
6. روح خداجو و ملکوتی که به دنبال جلوه ی جمال الهی بود و می خواست از فراز به فرود افتد، خود را به دام زلف محبوب ازلی گرفتار کرد و به چاه عشق او افتاد و در دامن عشق و جمال الهی آویخت.
7. حافظ که به غم عشق شاد است، آن روز داستان طربناک عشق تو را نوشت که از زندگی خوش این دنیا چشم پوشید و بر خواسته های دل خود پا گذاشت.