تألیف: حمید وثیق زاده انصاری
منبع:راسخون
منبع:راسخون
این مقاله در مورد آن دسته از ایدههای مربوط به ریاضیات است که به کودکان کمک می‌کند تا با استفاده از روش‌های عملی به آموختن این مبحث بپردازند. پروژه‌های مختلفی که در این مقاله آورده شده‌اند به درک ریاضیات و علاقه مند کردن کودکان به ریاضیات کمک می‌کنند.
شرکت در پروژه‌ی عملی راه خوبی برای افزایش میزان علاقه به یک موضوع است. هر فرد با استفاد از روش‌های عملی، می‌تواند به آموختن یک موضوع بپردازد. به این ترتیب آشنایی با مفاهیم اولیه، بسیار آسان‌تر خواهد بود. راه‌های زیادی وجود دارد که از طریق آن‌ها یک فرد می‌تواند مفاهیم ریاضیات را در زندگی روزانه‌ی خود به کار برد. کودکان می‌توانند با استفاده از روش‌هایی که در ادامه ارائه شده‌اند، مهارت‌های ریاضی خود را در دنیای واقعی آزمایش کنند.
پروسه‌ی نقشه‌ی هندسی: پروژه‌ی جالبی که با عناصر مختلفی از قبیل خیابان‌ها، ساختمان‌ها و غیره سر و کار دارد و این عناصر با استفاده از اشکالی هندسی هم چون خط، زاویه، دایره، مربع، مستطیل و غیره به تصویر کشیده می‌شوند. با محدود کردن استفاده از اشکال تکراری، به عنوان مثال اجتناب از کشیدن زاویه‌ی 90 درجه در تمامی تقاطع‌ها، می‌توان پروسه را جالب‌تر کرد. در چنین مواردی دانش آموز باید از زاویه‌های حاده یا منفرجه استفاده کند. عناصر مختلف موجود در یک نقشه را می‌توان با استفاده از دایره، کمان و اشکال هندسی دیگر رسم نمود.
باغ ارتباطات: کارهای عملی و واقعی‌ای که شرایط تجربه‌ی عملی را برای کودکان فراهم می‌کند، مورد علاقه‌ی آن‌ها است. کودکان طی شرکت در پروسه‌ی باغ ارتباطات، باید به انجام برخی محاسبات ریاضی بپردازند. اولین کاری که آن‌ها باید در این پروسه انجام دهند، اندازه گیری مساحت یک قطعه از زمین است. گام بعدی، اندازه گیری فاصله‌ی میان ردیف‌های گیاهان خواهد بود. کودکان می‌توانند در کنار بهبود مهارت‌های ریاضی، کارهای مختلف مربوط به کشاورزی را بیاموزند. دانش آموزان مقدار بارش باران، کود استفاده شده و در نهایت میزان بازده محصول را محاسبه می‌کنند.
برگزاری کلینیک مالیات: راه اندازی کلینیک‌های موقتی مالیات با هم کاری حساب داران رسمی یا دفتر محلی IRS (مالیات بر درآمد داخلی)، می‌تواند یک پروژه‌ی ریاضی خوب باشد. تکمیل تمامی مراحل برای بسیاری از افرادی که اظهار نامه‌ی مالیاتی خود را پر می‌کنند مشکل است. پر کردن فرم‌های مالیاتی محلی، ایالتی و فدرالی، باعث می‌شود که دانش آموزان روش‌های ریاضی مختلف موجود در کل این روند را بیاموزند.
مدل منظومه‌ی شمسی: فعالیت آماده سازی یک مدل منظومه‌ی شمسی، در صورتی که فرد تلاش کند تا آن را بر طبق مقیاس تهیه کند، محاسبات ریاضی زیادی را شامل می‌شود. فاصله‌ی میان خورشید و سیارات باید محاسبه شود. بر اساس این محاسبات باید فاصله گذاری میان خورشید و سیاره‌ها در این مدل، متناسب با واقعیت باشد. می‌توان با استفاده از همین روش فاصله‌ی میان سیارات و اقمار آن‌ها را تنظیم نمود.
پروسه‌ی احتمال تاس: این پروسه برای کودکی که به بازی‌های روی صفحه‌ای مانند مونوپولی (روپولی) علاقه دارد، جالب است. در این فعالیت فرد باید دو تاس 6 وجهی را حدود 100 بار بیاندازد. اولین کار ثبت نتایج در هر بار تاس اندازی است. بر اساس این نتایج، ترکیبی از اعداد که به دفعات بیش‌تری ظاهر می‌شوند را می‌توان محاسبه کرد.
الگوی دایره: فعالیت رسم دایره‌ها برای ایجاد الگوهای مختلف پروسه‌ی جالبی است. در این فعالیت، باید دایره‌هایی با شعاع برابر رسم شوند. ابتدا شما باید دایره‌ای با شعاع خاص رسم کنید. دایره‌ی دوم باید به گونه‌ای رسم شود که شعاع آن بر لبه‌ی دایره‌ی اول قرار گیرد. نقاط تقاطع این دو دایره، مراکز دو دایره بعدی هستند. دایره‌های پس از آن نیز باید با شعاع خود در نقاط تقاطع رسم شوند. پس از رسم چند دایره‌ی دیگر، شما در خواهید یافت که این دایره‌ها شکل الگوی مثلثی خاصی را ایجاد می‌کنند.
این بدان معنا است که در حالی که هدف شما رسم الگوهای مثلثی نبوده، تقاطع دایره‌ها باعث ایجاد چنین الگوهایی شده‌اند. این فعالیت ثابت می‌کند که دایره، واحد اصلی اندازه گیری است و هم چنین به عنوان یک عامل فضایی مهم در معماری اسلامی به کار گرفته می‌شود.
قطار اعداد صحیح: این پروسه نوعی بازی ریاضی جالب، برای کودکان است. در بازی قطار اعداد صحیح شما باید قطاری (سری‌هایی از اعداد صحیح) با طول‌های مشخص – مثلاً 10 (نیازی به واحد نیست) – ایجاد کنید. در اینجا شما باید احتمالات و امکانات راه‌های مختلف شکل دهی به این طول (10) را بررسی کنید.
به عنوان مثال شما می‌توانید قطاری با دو عدد صحیح ایجاد کنید؛ مثلاً 9 و 1 (9+1=10). مثال دیگر، جمع کردن اعداد 5، 3 و 2 است (5+3+2=10). به این ترتیب شما می‌توانید نهایتاً فرمولی برای محاسبه‌ی تعداد راه‌هایی بیابید که با استفاده از آن‌ها چنین قطار عدد صحیحی شکل می‌گیرد. با این حال این یک مسأله‌ی ریاضی به شمار نمی‌رود، بلکه تمرینی است که اساساً شما را در بازی با اعداد کمک می‌کند.
ایدههای مختلف پروژه‌های ریاضی که در این مقاله ارائه شدند، می‌توانند به جذاب شدن مبحث ریاضی کمک کنند. هم چنین می‌توان مفاهیم مشابهی را در پروژه‌های نمایشگاه علمی در مدارس به کار گرفت.
ایدههای موجود برای آموزندگان ریاضی
دانش آموزان در هر گروه سنی می‌توانند از ایدههای زیر، در آموختن ریاضیات استفاده کنند. در پاراگراف‌های زیر، ایدههای آموزش ریاضی برای دانش آموزان دورهی دبیرستان و راهنمایی به صورت جداگانه آورده شده‌اند. با استفاده از این پروسه‌های ریاضی، مهارت‌های حل مسأله در دانش آموزان ارتقا می‌یابد.دبیرستان
ایدههای ارائه شده در این بخش، به ایجاد علاقه به ریاضی در دانش آموزان دورهی دبیرستان کمک می‌کنند. پروسه‌های "نقشه‌ی هندسی" و "کلینیک مالیات" به ویژه برای دانش آموزان دبیرستان مناسب است.پروسه‌ی نقشه‌ی هندسی: پروژه‌ی جالبی که با عناصر مختلفی از قبیل خیابان‌ها، ساختمان‌ها و غیره سر و کار دارد و این عناصر با استفاده از اشکالی هندسی هم چون خط، زاویه، دایره، مربع، مستطیل و غیره به تصویر کشیده می‌شوند. با محدود کردن استفاده از اشکال تکراری، به عنوان مثال اجتناب از کشیدن زاویه‌ی 90 درجه در تمامی تقاطع‌ها، می‌توان پروسه را جالب‌تر کرد. در چنین مواردی دانش آموز باید از زاویه‌های حاده یا منفرجه استفاده کند. عناصر مختلف موجود در یک نقشه را می‌توان با استفاده از دایره، کمان و اشکال هندسی دیگر رسم نمود.
باغ ارتباطات: کارهای عملی و واقعی‌ای که شرایط تجربه‌ی عملی را برای کودکان فراهم می‌کند، مورد علاقه‌ی آن‌ها است. کودکان طی شرکت در پروسه‌ی باغ ارتباطات، باید به انجام برخی محاسبات ریاضی بپردازند. اولین کاری که آن‌ها باید در این پروسه انجام دهند، اندازه گیری مساحت یک قطعه از زمین است. گام بعدی، اندازه گیری فاصله‌ی میان ردیف‌های گیاهان خواهد بود. کودکان می‌توانند در کنار بهبود مهارت‌های ریاضی، کارهای مختلف مربوط به کشاورزی را بیاموزند. دانش آموزان مقدار بارش باران، کود استفاده شده و در نهایت میزان بازده محصول را محاسبه می‌کنند.
برگزاری کلینیک مالیات: راه اندازی کلینیک‌های موقتی مالیات با هم کاری حساب داران رسمی یا دفتر محلی IRS (مالیات بر درآمد داخلی)، می‌تواند یک پروژه‌ی ریاضی خوب باشد. تکمیل تمامی مراحل برای بسیاری از افرادی که اظهار نامه‌ی مالیاتی خود را پر می‌کنند مشکل است. پر کردن فرم‌های مالیاتی محلی، ایالتی و فدرالی، باعث می‌شود که دانش آموزان روش‌های ریاضی مختلف موجود در کل این روند را بیاموزند.
مدرسه‌ی راهنمایی
در این جا ایدههای مناسب برای دانش آموزان مقطع راهنمایی ارائه می‌شود.مدل منظومه‌ی شمسی: فعالیت آماده سازی یک مدل منظومه‌ی شمسی، در صورتی که فرد تلاش کند تا آن را بر طبق مقیاس تهیه کند، محاسبات ریاضی زیادی را شامل می‌شود. فاصله‌ی میان خورشید و سیارات باید محاسبه شود. بر اساس این محاسبات باید فاصله گذاری میان خورشید و سیاره‌ها در این مدل، متناسب با واقعیت باشد. می‌توان با استفاده از همین روش فاصله‌ی میان سیارات و اقمار آن‌ها را تنظیم نمود.
پروسه‌ی احتمال تاس: این پروسه برای کودکی که به بازی‌های روی صفحه‌ای مانند مونوپولی (روپولی) علاقه دارد، جالب است. در این فعالیت فرد باید دو تاس 6 وجهی را حدود 100 بار بیاندازد. اولین کار ثبت نتایج در هر بار تاس اندازی است. بر اساس این نتایج، ترکیبی از اعداد که به دفعات بیش‌تری ظاهر می‌شوند را می‌توان محاسبه کرد.
الگوی دایره: فعالیت رسم دایره‌ها برای ایجاد الگوهای مختلف پروسه‌ی جالبی است. در این فعالیت، باید دایره‌هایی با شعاع برابر رسم شوند. ابتدا شما باید دایره‌ای با شعاع خاص رسم کنید. دایره‌ی دوم باید به گونه‌ای رسم شود که شعاع آن بر لبه‌ی دایره‌ی اول قرار گیرد. نقاط تقاطع این دو دایره، مراکز دو دایره بعدی هستند. دایره‌های پس از آن نیز باید با شعاع خود در نقاط تقاطع رسم شوند. پس از رسم چند دایره‌ی دیگر، شما در خواهید یافت که این دایره‌ها شکل الگوی مثلثی خاصی را ایجاد می‌کنند.
این بدان معنا است که در حالی که هدف شما رسم الگوهای مثلثی نبوده، تقاطع دایره‌ها باعث ایجاد چنین الگوهایی شده‌اند. این فعالیت ثابت می‌کند که دایره، واحد اصلی اندازه گیری است و هم چنین به عنوان یک عامل فضایی مهم در معماری اسلامی به کار گرفته می‌شود.
قطار اعداد صحیح: این پروسه نوعی بازی ریاضی جالب، برای کودکان است. در بازی قطار اعداد صحیح شما باید قطاری (سری‌هایی از اعداد صحیح) با طول‌های مشخص – مثلاً 10 (نیازی به واحد نیست) – ایجاد کنید. در اینجا شما باید احتمالات و امکانات راه‌های مختلف شکل دهی به این طول (10) را بررسی کنید.
به عنوان مثال شما می‌توانید قطاری با دو عدد صحیح ایجاد کنید؛ مثلاً 9 و 1 (9+1=10). مثال دیگر، جمع کردن اعداد 5، 3 و 2 است (5+3+2=10). به این ترتیب شما می‌توانید نهایتاً فرمولی برای محاسبه‌ی تعداد راه‌هایی بیابید که با استفاده از آن‌ها چنین قطار عدد صحیحی شکل می‌گیرد. با این حال این یک مسأله‌ی ریاضی به شمار نمی‌رود، بلکه تمرینی است که اساساً شما را در بازی با اعداد کمک می‌کند.
ایدههای مختلف پروژه‌های ریاضی که در این مقاله ارائه شدند، می‌توانند به جذاب شدن مبحث ریاضی کمک کنند. هم چنین می‌توان مفاهیم مشابهی را در پروژه‌های نمایشگاه علمی در مدارس به کار گرفت.
/ج
