به ياد دکتر پرتو مورخ و داستان نويس معاصر

شين پرتو (علي شيراز پور پرتو) در دوم دي ماه 1286 در شهر کنگاور به دنيا آمد، و در 27 مهر ماه 1376 در تهران، در سن 90 سالگي بدرود حيات گفت. و به سراي باقي راه يافت.
پرتو در سال 1304 براي ادامه ي تحصيلات عالي به کشور فرانسه رفت و پس از کسب دکتراي تاريخ و ادبيات فرانسه به ايران بازگشت و در سال 1309 به استخدام وزارت امور خارجه درآمد. مدتي را در اين وزارتخانه گذراند تا اينکه به عنوان مأمور خدمت به کشور هندوستان رفت. و پس از چندي مقدمات سفرِ «صادق هدايت» به هند را فراهم کرد.
او فعاليت ادبي خود را که تاکنون به طور جَسته، گريخته پي گيري مي کرد، از سال 1309 با بنيان نهادن مجله ي «آرمان» به طور جِدّ دنبال کرد و يک دوره ي آن را منتشر نمود.
نخستين داستانش را به همراهي صادق هدايت و بزرگ علوي در مجموعه داستانهاي تاريخي «انيران» در سال 1310 منتشر کرد. سپس داستان هاي عاشقانه و تاريخي نوشت و در آن ها با نثر شاعرانه اش نوعي غزلِ منثور آفريد.
دکتر پرتو آثار زيادي منتشر کرد که برخي از آنها به شرح زير است:
کتاب «در گرو پول» را در سال 1310 نوشت که طي آن آفات اجتماعي پول و پول پرستي را عنوان نمود.
کتاب بعدي او يک داستان عاشقانه بود که «کو عشق من؟» نام داشت. اين کتاب را در سال 1313 ارائه کرد. داستان «پهلوان زند، 1312» وي درباره ي هجوم آغا محمد خان قاجار به شيراز و قتل عام مردم و اسارت و مرگ لطفعلي خان زند بود. که در اين کتاب برهه اي از تاريخ ايران را به تصوير کشيد.
آثار بعدي شيراز پور که هريک در مقطعي از ادبيات معاصر تأثيرگذار بود، بر اساس تاريخ ثبت آنها عبارتند از : «ويدا، 1313»، «کام شير، 1325»، «بهاي عشق، 1325» که کتاب اخيرالذکر يک داستان لطيف عاشقانه بود. «داستان ها، 1329» که مجموعه اي از چند داستان انتخاب شده ي نويسنده است.
«قهرمان ايرانشهر، 1332» يک رمانس تاريخي درباره ي يعقوب ليث صفار بود. اما کتاب بعدي اين نويسنده مجموعه اي از قطعه هاي شاعرانه و رُمانتيک در وصف سير و سفري عرفاني بود که عنوان «چشمه ي سيماب، 1338» را بر پيشاني داشت.
اثر بعدي پرتو «بيگانه اي در بهشت، 1352» نام داشت، جالب اينجاست که شخصيت محوري اين داستان دوست همقلم و همکلاس او "صادق هدايت" بود که به چگونگي گذران او در سرزمين هندوستان پرداخته است.
ولي يکي از کتابهاي معروف شيراز پور «هفت چهره» نام داشت که مجموعه اي از زندگي نامه هاي حضرت عيسي مسيح (عليه السلام)، ذبيح بهروز، ميرزاده عشقي (شاعر شهيد دوران رضاخان ميرپنج)، رضا کمال شهرزاد و چند تن ديگر از شخصيتهاي ملي و ادبي کشور بودند که با مايه اي روايي، بيان شده بود.
از اين استادِ تاريخ و ادبيات فرانسه چند مجموعه شعر با قالبهاي کلاسيک نيز منتشر شده که سه عنوان از برجسته ترينِ آنها «مثل ژينوس»، «دختر دريا» و «سمندر» نام داشتند.
شيرازپور علاوه بر اينکه يک داستان نويس برجسته ي عصر خود بود، در مايه هاي نمايشنامه نويسي، شعر و آثار تاريخي نيز دست داشت که بسياري از آثارش را در مجله ي «آرمان» منتشر مي نمود.
ديگر آثار اين روزنامه نگار عبارتند از:

«ساده، شکند جادو، داغ شقايق، 1352»، «زندگي فرداست، سايه ي شيطان، 1353»، «قهرمان، 1353»، «خانه ي نمک، 1353»، «آخرين پيکار، 1354»، «بهاميدا، 1354»، «بازي هاي هستي، 1347»، «مهراب عشق، 1354» و...