عواقب نا آگاهي نسبت به حقوق همسر

عوامل تزلزل خانواده (8)

امام سجاد عليه السلام مي فرمايند:
« اِنَّ لله عَزَّوَجَلَّ عَلَيکَ حُقُوقاً مُحيطَةً بِکَ في کلَّ حرکهٍ تَحَرّکَتها». (1)
اي انسان، پروردگار بزرگ در هر حرکتي که انجام مي دهي، بر تو حقي دارد، اگر از همه امکانات نيز محروم باشي و تک و تنها در گوشه ي بيابان زندگي کني، باز خداوند بر تو حقي دارد که بايد از عهده ي آن حقوق بر آيي.
در دنيايي که در آن زندگي مي کنيم همه ي انسان ها اعم از عالي و داني، تحصيل کرده و بي سواد و ثروتمند و فقير نسبت به يکديگر داراي حقوقي هستند.
ابر و باد و مه و خورشيد و فلک در کارند *** تا تو ناني به کف آري و به غفلت نخوري
حق و حقوق طرفيني است، يعني همان طور که ما در ارتباط با ديگران داراي حقوقي هستيم، افراد ديگر نيز نسبت به ما حق و حقوقي دارند.
يکي از عوامل تزلزل خانواده عدم آشنايي زن و مرد به حقوق يکديگر است، در مناسبات اجتماعي و معاملات، معمولاً براي عقد يک قرار داد اجازه، ما خود را موظف مي دانيم نسبت به حقوق يکديگر آشنا باشيم که هيچ يک از طرفين متضرر نگردد.
در ازدواج هايي که امروزه صورت مي گيرد واقعاً طرفين چه مقدار نسبت به حقوق هم آشنا هستند؟
حقوق زن و مرد دو نوع است: حقوق مشترک زن و مرد و حقوق اختصاصي زن و مرد. به اعتماد ما بايد دختران و پسران، قبل از ازدواج با اين حقوق آشنا شوند و بدانند در مقابل يکديگر چه وظيفه اي دارند. در مقابل هم چه مسئوليتي دارند. مسلماً با آشنايي زن و مرد نسبت به حقوق يکديگر سطح توقعات آنان پايين خواهد آمد. در اينجا ابتدا به حقوق اختصاصي و سپس به حقوق مشترک زن و مرد مي پردازيم.

الف : حقوق اختصاصي زن

1. تأمين لباس، خوراک، مسکن، و وسايل منزل به طوري که مطابق با شأن و آبروي زن باشد.
رسول خدا صلي الله عليه واله و سلم فرمودند:
« خوراک و لباس زن به طور معمول بر مرد واجب است». (2)
2. آميزش و مباشرت را بيشتر از چهار ماه ترک نکند؛ مگر اين که خود زن به ترک آن راضي باشد و يا مرد مسافرت واجب و لازمي رفته باشد؛ مثل حج و کسب معاش .
علي عليه السلام فرمودند:
« آري ترک آميزش بيش از چهار ماه گناه مي باشد ».(3)
3. وسايل راحتي و سعادت خانواده را فراهم کند.
امام رضا عليه السلام:
« شايسته است مرد بر زن و فرزند خود سخت نگيرد تا اين که آنها مرگ او را از خدا نخواهند ». (4)
4. احترام به زن و دوري از حرف هاي زشت و ناسزا.
علي عليه السلام فرمودند:
« زنها ضعيف و ناتوانند، در دست شما امانتند، بر آنها سخت نگيريد و آنها را حيران و بلا تکليف نگذاريد ». (5)
5. خارج از توانايي زن، از زن توقع نداشته باشيد.
علي عليه السلام مي فرمايند:
« حسن جانم، کارهايي که خارج از طاقت زن است به او واگذار نکن، زيرا زن مانند شاخه گلي است و قهرمان و کار آزموده نيست ». (6)
6. صبور بودن مرد در برابر بد اخلاقي زن
پيامبر صلي الله عليه واله وسلم فرمود:
« کسي که با بد اخلاقي زن خود بسازد، براي هر نوبت صبر خداوند ثواب صبر ايوب به او مي دهد ». (7)
7. مرد خود را در مقابل زن پاکيزه و نظيف گرداند.
امام هفتم فرمودند:
« زينت مرد موجب افزايش عفت و پاکدامني زن مي گردد ». (8)
8. خوش زباني با همسر
9. امر به معروف و نهي از منکر
( يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قُوا أَنفُسَكُمْ وَأَهْلِيكُمْ نَارًا ) (9)
اي کساني که ايمان آورده ايد خودتان و کسانتان را از آتش نگه داريد.
10. اگر زن صاحب دختر شد مرد، زن را به خاطر تولد دخترش سرزنش نکند.
پيامبر صلي الله عليه واله وسلم
« کسي که دو دختر و يا سه دختر را سرپرستي کند در بهشت همنشين من است ». (10)

ب) حقوق اختصاصي مرد

1. تسليم بودن در برابر تمايل جنسي مرد ( تمکين کردن )
« نماز را زياد طولاني نکنيد، تا اين که شوهر از تصميم آميزش منصرف شود ».(11)
2. براي شوهر آرايش و خود آرايي نمايد.
امام باقر عليه السلام فرمود:
« زن هر گونه آرايش و زينتي براي شوهر کند، جايز است و مانعي ندارد ». (12)
3. بدون اجازه از خانه بيرون نرود.
پيامبر صل الله عليه و اله و سلم فرمودند:
« اگر زني بي اجازه شوهر از خانه بيرون رود، تمام فرشتگان آسمان و زمين تا به خانه بر مي گردد او را لعن و نفرين مي کنند ». (13)
4. شوهر خود را آزار و اذيت نکند.
پيامبر صل الله عليه و اله و سلم فرمودند:
« معلون است معلون است زني که همسرش را بيازارد و سعادتمند است کسي که شويش را احترام کند و او را آزار ندهد و در همه حال مطيع او باشد ». (14)
مقام معظم رهبري مي فرمايند:
« بعضي از زن ها نسبت به مردها سخت گيري مي کنند. مثلاً: بايد اين را حتماً بخري، بايد اين جور
خانه اي حتماً فراهم کني، فلان کس اين طور خريده من هم اگر نخرم مايه ي سرشکستگي مي شود. با اين حرف ها شوهر خود را اذيت مي کنند که اين درست نيست». (15)
5. خانه داري و خدمت به شوهر
پيامبر صل الله عليه و اله و سلم فرمودند:
« هر زني غذاي خوشمزه و گوارا براي شوهرش تهيه کند، خداوند در بهشت خوراکي هاي رنگارنگ برايش تهيه مي کند ». (16)
6. احترام به شوهر و خوشرفتاري با وي.
7. بدون اجازه و اطلاع شوهر در مال او تصرف نکند.
پيامبر صل الله عليه و اله و سلم فرمودند:
« زن نبايد بدون اجازه، مال شوهرش را به کسي بدهد، اگر چنين کند. گناهش مال زن است و ثوابش از آن شوهر ». (17)

ج) حقوق مشترک زن و مرد

1. حق احترام متقابل زن و مرد به يکديگر؛
2. حق محبت و عشق ورزي به هم و صميميت دو جانبه؛
3. حق تراضي جنسي؛
4. حق عيب پوشي؛
5. حق راز داري و حفظ اسرار يکديگر؛
6. حق مشورت کردن؛
7. حق تشکر از زحمات يکديگر؛
8. حق احترام به والدين و اقوام يکديگر؛
9. حق رسيدن به وضع ظاهر؛
10. حق پايبندي به اصول اخلاقي؛
( راستگويي، صداقت، وفاي به عهد، امانت داري)
11. حق تعديل خواسته ها؛
12. حق دينداري و حفظ ارزش هاي ديني و اخلاقي؛
13. حق اعتماد متقابل؛
14. حق حفظ شخصيت يکديگر؛
15. حق تربيت فرزندان.

پي نوشت ها :

1. بحارالا نوار، ج 71 ، ص 2.
2. جامع السعادات، ج 2، 141.
3. وسايل الشيعه، مقدمات نکاح، باب 71 ، خ 1.
4. جامع السعادات، ج 2، ص 141.
5. نکاح مستدرک، باب 65.
6. نهج البلاغه، نامه 31.
7. وسايل الشيعه، ج 7، 16.
8. همان، ج 7، ص 16.
9. سوره ي تحريم، آيه ي 6.
10. مستدرک ابواب الاولاد، ب 3، خ 1.
11. وسايل الشيعه، ج 7، ص 117.
12. همان، ج 7، ص 135.
13. وسايل الشيعه، ج ،7، ص 117.
14. نکاح مستدرک، باب 60، خ 12.
15. مطلع عشق، خطبه عقد، 18\5 \74.
16. مستدرک الوسائل، ج14 ، ص 247.
17. وسايل الشيعه، ج 7 ، ص 112.

منبع مقاله :
رفيعي محمدي، علي محمد؛ (1389)، نسيم عشق: عوامل تحکيم و تزلزل خانواده، قم: انتشارات رسول اعظم ( صل الله عليه و آله و سلم )، چاپ هفتم