افتتاح اولين خط اتوبوسراني شركت واحد در تهران (1335 ش)
افتتاح اولين خط اتوبوسراني شركت واحد در تهران (1335 ش)
در قرن نوزدهم ايران با توجه به چاه هاي نفت کشف شده مورد علاقه زياد روسها و اروپائي ها قرار گرفت و هر کدام با روشهاي گوناگون در ايران به دنبال اهداف اقتصادي خود بودند. اين روشها گاه نيز به صورت بررسي سرمايه گذاري آزاد انجام مي گرفت.
صنعت حمل و نقل نيز جزء سرمايه گذاري آزاد محسوب ميگرديد که با توجه به نوبودن صنعت بايد در کشور مورد بررسي قرار مي گرفت. براين اساس اولين اتوبوس توسط يک تاجر بلژيکي در شهر رشت ( با توجه به موقعيت اقتصادي و تعداد جمعيت داراي توجيه اقتصادي برآورد گرديد ) بکار گرفته شد. امّا به مرور زمان و با توجه به ميزان کرايه ، سود آوري و زيرساختهاي حمل و نقل توجيه اقتصادي آن رد گرديد به همين دليل اتوبوس بکارگرفته شده به يکي از تجّار ايراني به نام (معين التجّار) فروخته شد.
امّا اغلب اتوبوسها ي شاغل با توجه به مسافت طي شده از اروپا تا مقصد بکار گيري در ايران ، بعد مسافت و زمان حمل ، مستهلک بود و هزينه حمل و نقل بالايي را طلب مينمود اين مشکلات باعث پايه گذاري صنعت اتومبيل سازي در ايران گرديد. براين اساس صنايع مونتاژ خودرو براي اولين بار در شهرهاي تبريز ، رشت و تهران آغاز به فعاليت نمود.
اين کارخانجات اغلب با مونتاژ قطعات خودرو و ساخت بعضي از قطعات بدنه تاسيس گرديد و به مرور زمان دولت ايران به ايجاد صنايع جانبي و زيرساختها پرداخت.
اوليّن اتوبوس هاي مونتاژ شده در سال 1290 شمسي در تهران آغاز به کار کرد در آن زمان جابجايي مسافــر اکثراً توسط درشکه ، که حدود 500 دستگاه بود انجام مي گرفت و حدود 5% جابه جايي مسافر توسط اتوبوسه ا انجام مي گرفت.
در سال 1298و در زمان صدارت وثوق الدوله و با توجه به افزايش نارضايتي مردم از نحوه جابجايي مسافر دولتمردان بر آن شدند. تا با ايجاد يک اداره به سازماندهي و نظم بخشيدن به حمل و نقل شهري بپردازند ، بعد از مدتي بحث و تفحص اين اداره در بلديه (شهرداري) پايه گذاري گرديد.
شهرداري مؤظف گرديد قوانيني ايجاد نمايد تا تسهيلات لازم را براي مسافران ايجاد نمايد اين قوانين شامل ميزان کرايه ، زمان کارناوگان ، تثبيت خطوط و آئين نامه انضباطي بود. در اولين گام شهرداري کليه اتوبوسها را مؤظف به دريافت پلاک شناسايي خودرو نمود ودر زمان کريم آقابوذرجمهري ، جهت کنترل خطوط هر خط داراي ناظمي شد تا بر رعايت ناوگان خطوط نظارت نمائيد.
در شهريور سال 1320 تعداد 100 دستگاه اتوبوس در تهران کار مي کرد که حدود 90 دستگاه آن بنز بود.
در سال 1330 ، اتوبوسهاي « زايس» روسي وارد ايران شد و در سال 1331 دولت آقاي سهيلي اجازه فعاليت شرکتهاي خصوصي حمل و نقل را صادر نمود.
باافزايش تقاضاي مسافر جهت جابجايي با سرويسهاي عمومي خصوصاً اتوبوسها و محدوديت در افزايش تعداد اتوبوس ، بالانس ناوگان و حجم مسافر تا حد زيادي ناموزون گرديد و اين امر باعث گرديد اتوبوسها ساعتهاي زيادي در خطوط مشغول بکار باشند ورانندگان نسبت به سرويسهاي عمومي و فني اتوبوسها کم توجه گردند. اين کم توجهي به جايي رسيد که در صورتيکه مسافران به رانندگان اعتراض مي نمودند باکم توجهي يا اهانت رانندگان روبروي مي گرديدند اين موضوع به مرور زمان باعث نا رضايتي شهروندان گرديد به حدي که شهروندان دولتمردان را جهت رسيدگي به موضوع تحت فشار قرار دادند.
بالاخره در سال 1331 جهت ساماندهي وضعيت ناوگان اتوبوسراني ، قانون تأسيس شرکت واحد اتوبوسراني با سرمايه 300 ميليون ريال مصوب گردد.
سازماندهي و افزايش ناوگان بعد از تصويب توسط شرکت واحد شروع گرديد بعد از مدتي اتوبوسهاي قديمي از سطح شهر جمع آوري و جايگزين آن اتوبوسهاي جديد و همشکل گرديد.
اولين خط اتوبوسراني تهران در 14 تير ماه سال 1335 با 80 دستگاه اتوبوس در مسير بازار تا ميدان امام حسين (ع)
در حضور نمايندگان مجلس شوراي ملّي وقت و تعداد ي از وزراء افتتاح گرديد تا مهر ماه، سه خط ديگر نيز در سطح شهر آغاز بکار نمود و سال اوّل فعاليت شرکت واحد با تعداد 173 اتوبوس و 5 خط به پايان رسيد.
در سال 1348 اولين اتوبوس دو طبقه در ايران مونتاژ گرديد و به ناوگان عمومي پيوست در کنار توليدات ايران ناسيونال به مرور زمان کارخانجات ديگري نسبت به مونتاژ اتوبوس اقدام نموده و تعداد توليد ساليانه را افزايش دادند. اما از ديدگاه ديگر افزايش اتوبوس در ناوگان حمل و نقل عمومي نيازمند سازماندهي ، سرويس هاي فني، افزايش نيروي کارتخصصي ، ايجاد فضاهاي لازم و .... بود. که حجم اين سازمان را به مرور زمان بزرگ نمود
