درگذشت "سيدحسن تقي ‏زاده" آخرين فرد از رجال دوران مشروطيت (1348 ش)

سيدحسن تقي‏زاده در شهريور 1256 ش در تبريز به دنيا آمد. پس از پايان تحصيل در دارالفنون تهران، با عضويت در تشكيلات فراماسونري و با توجه به نفوذ گسترده آن در بين روشنفكران ايراني به ويژه مشروطه‏خواهان، در جنبش مشروطه شركت فعالي داشت و پس از به توپ بستن مجلس توسط محمد علي شاه قاجار، به سفارت انگليس پناهنده شد. تقي‏زاده پس از فتح تهران توسط مشروطه خواهان در از بين بردن مخالفان خود تلاش زيادي به كار برد به طوري كه او از عوامل مؤثر در دستگيري، محاكمه و شهادت شيخ فضل‏اللَّه نوري و نيز باني اصلي در ترور و شهادت آيت اللَّه سيد عبداللَّه بهبهاني به شمار مي‏رود. او كه در اكثر دوره‏هاي اوليه مجلس شوراي ملي به نمايندگي انتخاب شده بود، پس از انقراض قاجار نيز به سمت‏هاي گوناگوني نيز دست يافت. تقي‏زاده در 1310 ش وزير دارايي گرديد و در اين سمت با امضاي معاهده تمديد قرارداد دارسي در خرداد 1312، سلطه بريتانيا را بر منابع نفتي و سرمايه‏هاي ايران استمرار بخشيد. در دوران محمدرضا نيز به عنوان سفير، راهي لندن شد و در 1328 به رياست مجلس سنا رسيد. سيدحسن تقي‏زاده از بانيان اوليه و اصلي وابستگي ايران به سياست‏هاي انگليس طي نهضت مشروطه ايران و يك قرن بعد از آن بود. او همچنين از عوامل توفيق نقشه‏هاي سياسي بريتانيا و نفوذ آن كشور در ايران به شمار مي‏رفت. تقي‏زاده در اواخر عمر به دليل افشا شدن اسامي و اسرار فراماسون‏هاي ايراني توسط ساواك كه براي تضعيف نفوذ انگلستان و تقويت نفوذ آمريكا صورت گرفت، به بهانه كهولت سن، فعاليت سياسي را كنار نهاد و خانه‏نشين شد. از پرويز يا چنگيز، تاريخ انقلاب ايران، ماني و دين او و بيست مقاله از جمله آثار اوست. سيدحسن تقي‏زاده سرانجام در هشتم بهمن 1348 ش پس از هفتاد سال فعاليت سياسي و به عنوان آخرين فرد از رجال سياسي دوران مشروطه در 92 سالگي درگذشت.

تاریخ رویداد : 8 بهمن