درگذشت دكتر"محمد مصدق" نخست وزير دوران "محمدرضا پهلوي" (1345ش)

دكتر محمد مصدق، در سال 1261ش در روستاي احمدآباد در اطراف تهران به دنيا آمد. وي در سال 1299ش به سمت‏هاي وزير دارايي، وزير خارجه و سپس نمايندگي مردم تهران در مجلس شوراي ملي برگزيده شد، اما پس از آن، براي مدتي، از سياست كناره گرفت. مصدق در سال 1322ش بار ديگر به صحنه سياست بازگشت و در دوره‏هاي چهاردهم و شانزدهم مجلس شوراي ملي، براي ملي كردن صنعت نفت ايران تلاش كرد. دكتر محمد مصدق در 29 اسفند 1329ش، موفق شد تا قانون ملي شدن صنعت نفت ايران را با حمايت جريان‏هاي اسلامي به رهبري آيت‏اللَّه كاشاني و گروه‏هاي ملي در مجلس به تصويب مجلس شوراي ملي و سنا برساند. در همين راستا، مصدق در ارديبهشت 1330 براي اجراي اين قانون و خلع يد از شركت نفت انگليس، نخست وزير ايران شد. مصدق يك سال بعد به دليل درخواست به دست گرفتن وزارت جنگ و عدم پذيرش آن توسط محمدرضا پهلوي، بدون مشورت با كسي از مقام خود استعفا داد. شاه نيز بلافاصله احمد قوام را به اين سمت برگزيد. اين واقعه باعث تحريك نيروهاي مردمي به رهبري آيت‏اللَّه سيد ابوالقاسم كاشاني گرديد و در نهايت با اولتيماتوم آيت‏اللَّه كاشاني به احمد قوام براي كنار رفتن از قدرت، قيام مردمي 30 تير 1331ش شكل گرفت. دكتر مصدق پس از 30 تير 1331 و روي كار آمدن مجدد، تصور مي‏كرد كه مردم تا هميشه از او حمايت خواهند كرد. در نهايت كار بدانجا رسيد كه حتي آيت‏اللَّه كاشاني را از دخالت در امور دولت و سياست برحذر داشت و به هشدار آن عالم مجاهد در مورد احتمال كودتا عليه دولت توجهي نكرد. از آن سو، چون مصدق موجبات ناراحتي شاه و اروپاييان غربي او را فراهم آورده بود، تدارك كودتايي بر ضد مصدق ديده شد تا آنكه در جريان كودتاي 28 مرداد 1332ش، دولت مصدق به آساني سقوط كرد و او با عده‏اي از يارانش دستگير و زنداني و پس از محاكمه، به سه سال زندان محكوم شد. مصدق پس از طي دوران محكوميت به روستاي احمدآباد در غرب تهران تبعيد گرديد و پس از چند سال تبعيد در 14 اسفند 1345 و در 84 سالگي در آنجا در گذشت و در زادگاه خود به خاك سپرده شد.

تاریخ رویداد : 14 اسفند