مقدمه:
رهبر معظم انقلاب اسلامی، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، در پی پیروزی‌های اخیر جبهه مقاومت و ناکامی‌های پی در پی دشمن، بر اهمیت دعا و توسل به درگاه الهی تأکید ویژه ای فرموده‌اند. ایشان در پاسخ به درخواست مومنین برای دعاهایی جهت تضمین پیروزی نهایی جبهه مقاومت و نابودی رژیم صهیونیستی، خواندن سوره مبارکه فتح، دعای چهاردهم صحیفه سجادیه و دعای توسل را توصیه فرمودند.سوره فتح، سوره‌ای از قرآن کریم است که نوید پیروزی و فتح را میدهد و خواندن آن، امید و انگیزه‌ای مضاعف برای مجاهدان راه حق به همراه می‌آورد. دعای چهاردهم صحیفه سجادیه نیز دعایی بسیار زیبا و پرمعنایی است که در آن، از خداوند متعال برای یاری مظلومان و نابودی ظالمان استمداد میشود. دعای توسل نیز یکی از دعاهای مشهور و تأثیرگذار شیعیان است که در آن، به ائمه معصومین علیهم السلام متوسل می‌شویم تا شفاعت ما را نزد خداوند متعال بنمایند.
توصیه رهبر معظم انقلاب مبنی بر خواندن این ادعیه، نشان از اهمیت دعا و توسل در دستیابی به پیروزی و موفقیت است. ایشان با این توصیه، بر این نکته تأکید دارند که پیروزی نهایی تنها با توکل بر خداوند و توسل به ائمه معصومین علیهم السلام حاصل میشود.
مومنان با خواندن این ادعیه، علاوه بر اینکه به تقویت روحیه خود و همرزمانشان کمک میکنند، نشان می‌دهند که همواره در کنار جبهه مقاومت ایستاده‌اند و برای پیروزی نهایی آنها دعا میکنند. امید است که با توسل به این ادعیه و با عنایت خداوند متعال، شاهد پیروزی‌های روزافزون جبهه مقاومت و نابودی کامل رژیم صهیونیستی باشیم.
در این مطلب ضمن اشاره به اصل این پیام که توسط حجت‌الاسلام والمسلمین محمد جواد حاج علی‌اکبری بیان و تشریح شده است، به اهمیت این موضوع از زوایای مختلف اشاره مختصری خواهیم داشت.
توصیه ویژه مقام معظم رهبری برای پیروزی جبهه مقاومت
متن بیام حجت‌الاسلام والمسلمین محمدجواد حاج علیاکبریخدا را شکر، هیچ وقت جبهه‌ی اسلام و جبهه‌ی مقاومت در این حد موفّق، سربلند و فاتح و پیروز نبوده؛ الحمدلله. هیچ وقت هم جبهه‌ی کفر و استکبار جهانی، آمریکای جهان‌خوار و این سگ هار او، رژیم صهیونیستی، این‌قدر خوار و ذلیل و رسوا نبوده‌اند. الحمد لله ربّ العالمین که خون مطهّر شهدا و شهدای بزرگمان، حاج قاسم عزیزمان، شهدای جبهه‌ی مقاومت، سیّدحسن نصرالله، اسماعیل هنیّه، یحییٰ سنوار، اینها همه دارد بشارت میدهد برای پیروزی‌های بزرگ‌تر؛ ان‌شاءالله.
چه دعایی بخوانیم؟
سؤالی مطرح شده بود که می‌خواستند نظر مبارک رهبر عزیزمان را بدانند که در یک چنین شرایطی، برای فتوحات بزرگ‌تر در جبهه‌ی مقاومت، در سراسر منطقه‌ی مقاومت، مخصوصاً در منطقه‌ی فلسطین و غزّه و لبنان، چه دعایی بکنیم بهتر است؛ این سؤالی بود که مطرح شده بود. بنده پرس‌وجو کردم و فهمیدم نظر مبارک رهبر عزیزمان این است که:
1- سوره فتح را بخوانید
از قرآن کریم، سوره‌ی مبارکه‌ی فتح را بخوانند که در آن، بشارت‌های بزرگی هست؛ از فتوحات، از گشایش‌های بزرگ، از نصرت الهی، در سوره‌ی مبارکه‌ی فتح هست.
1- دعای چهاردهم صحیفه‌ی مبارکه‌ی سجّادیّه
از ادعیه نیز فرموده‌اند دعای چهاردهم صحیفه‌ی مبارکه‌ی سجّادیّه را بخوانند که این دعای چهاردهم هم باز دعای درخواست نصر از خدای متعال است در برابر ظلم‌های سنگینی که دارد اتّفاق می‌افتد. البتّه یک قسمتی در این دعا هست که اسم برده میشود ــ آنجا که میفرماید «فلان ابن فلان» ــ و به جای آن اسم، ان‌شاءالله شما که این دعا را می‌خوانید، اسم صهیونیست‌ها و آمریکا و مانند اینها را باید ببرید. این دعا بسیار دعای عالی و خوش‌مضمونی است که در واقع داریم از شرّ ظالمان پناه می‌بریم به خدای متعال و از خدایی که وعده داده مظلومین را نصرت بکند، این توقّع را در این دعا داریم.
3- دعای توسّل
همچنین، فرموده‌اند دعای توسّل خوانده شود؛ آنجایی که ما باید در پیشگاه خدای متعال، نام نورانی اهل‌بیت (علیهم السّلام) را ببریم و از ارواح مطهّرشان مدد بخواهیم و ان‌شاءالله به برکت نام آنها و به برکت وجود مقدّسشان و حقیقتشان و نورانیّتشان، خداوند تبارک و تعالیٰ گشایش و نصرت و فتح و پیروزی را بیش از این برای امّت و برای جبهه‌ی مقاومت پیش خواهد آورد، به لطفش و به کرمش.
ما از این جایگاه مقدّس و در کنار مزار شهید بزرگ و عالی‌قدر جبهه‌ی مقاومت، جهان‌مرد حاج قاسم سلیمانی عزیزمان، پاسخ رهبر عزیزتر از جانمان را به این سؤالی که مطرح کرده بودند تقدیم کردیم؛ ان‌شاءالله که منشأ خیر و برکت باشد. همیشه در کنار اقدام، در کنار عملیّات، در کنار فعّالیّت، دعا پیش‌برنده است. پناه بردن به قرآن و حقیقت وحی، به نورانیّت قرآن کریم و توسّل به اهل‌بیت (علیهم السّلام)، ان‌شاءالله مثل همیشه کارها را هموار میکند و گشایش‌های بزرگ و فتوحات بزرگی را در پی خواهد داشت. (1)
چرا برای پیروزی رزمندگان محور مقاومت سوره فتح بخوانیم؟
فضیلت سوره فتح از منظر پیامبر اکرم (ص)پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم فرموده اند: هر کس سوره فتح را قرائت کند، مانند کسی است که همراه پیامبر در فتح حضور داشته است و در روایت دیگری آمده است: فضیلت قاری سوره مانند آن است که با پیامبر در فتح مکه حضور داشته است و در روایت دیگری آمده است: فضیلت قاری سوره مانند آن است که با پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله در بیعت شجره بیعت کرده باشد(2)
ایشان هنگام نزول این سوره به یازانشان فرمودند: سوره ای بر من نازل شد که نزد من محبوب تر و دوست داشتنی تر از همه آن چیزهایی است که خورشید بر آن تابیده است(3)
فضیلت سوره فتح از منظر امام صادق (ع)
امام صادق علیه السلام فرموده است: مال ها وزنان و فرزندانتان را با قرائت سوره فتح از تلف و گزند و آسیب حفظ کنید زیرا هر کس بر قرائت آن مداومت ورزد روز قیامت منادی ندا می ده د تا همه آفریدگانی بشنوند که تو از بندگان خالص من هستی و می فرماید: او را به بندگان شایسته و صالح من ملحق کنید و او را به بهشت نعمت های من وارد سازید و از شراب سر به مهر به او بنوشانید که با طعم کافور است(4)از ایشان همچنین آمده است: هر کس در شب اول ماه رمضان سوره فتح را قرائت نماید تا سال آینده همین روز در حفظ و حراست الهی خواهد بود(5)
آثار وبرکات سوره فتح
1- مصون ماندن از خطرات و یافتن عزت بین مردماز نبی مکرم اسلام صلی الله علیه و آله وسلم نقل شده: هر کس سوره فتح را را بنویسد و هنگام خواب زیر سرش قرار دهد از شر دزدان در امان می ماند و اگر این سوره را در کاغذی بنویسد و با آب زمزم بشویند سپس بنوشند در نزد مردم جایگاهی پیدا می کند که به سخنانش گوش می دهند و هر چیزی را که می بیند و می شنود ضبط و حفظ می کند(6)
2- جهت برطرف شدن خوف
از حضرت صادق علیه السلام روایت شده است که نوشتن سوره فتح و همراه داشتن آن هنگام خصومت و نزاع موجب ایمنی شده و درهای خیر و خوبی بر او گشوده می شود و اگر این سوره را نوشته و بشویند و از آب آن بنوشند و کسی که خوف و ترس دارد ان را بنوشد از آن خلاصی یابد...(7)
3- در امان ماندن از شر حاکم
مرحوم کفعمی در کتاب المصباح آورده است: اگر سوره فتح را بنویسند و با خود همراه دارند یا به گردن آویزند از شر حاکم و سلطان در امان می مانند و اگر بر دیوار خانه یا حیاطی بیاویزند شیطان به آن نزدیک نمی شود. هم چنین اگر این سوره را بنویسند و پس از شستن زنی که شیرش کم است از آن بنوشد شیرش زیاد می شود...(8)
ختم‌های مجرب
1- ازشنبه شروع کند و هر روز «5» بار سوره فتح را بخواند و در روز جمعه همین سوره را «11» بار بخواند و بعد از هر نوبت خواندن سوره «نصر» را یک بار بخواند چون آخرین بار را خواندی، دعای ذیل را «11» بار بخوان و از درگاه خداوند حاجت را بخواه(بسیار مجرب است) «یا مفتُّحْ فَتّحْ، یا مفَرِّجْ فَرّجْ، یا میسّر یَسّر، یا مُسَهّلْ سَهِّْل، یا مُتَمّمْ تَمّمْ، برحمتک یا ارحم الراحمین»
2- شخص غسل کند و «41» روز هر روز «41» بار بخواند و روز «اول و دوم و سوم و سی ام و چهلم و چهل ویکم» روزه بگیرد و روز «چهل و یکم» را به شیرینی افطار کند و صدقه دهد.(9)
مضامین آیات سوره فتح در تفسیر المیزان
در تفسیر المیران اشاره شده است که مضامین آیات این سوره با فصول مختلفى که دارد انطباقش بر قصه صلح حدیبیه که در سـال شـشم از هجرت اتفاق افتاد روشن است، و همچنین با سایر وقایعى که پیرامون این قصه اتفاق افتاد، مانند داستان تخلف اعراب از شرکت در این جنگ و نیز جلوگیرى مشرکین از ورود مسلمانان به مکه، و نیز بیعتى که بعضى از مسلمانان در زیر درختى انجام دادند که تاریخ، تفصیل آنها را آورده، و ما هم به زودى قسمتى از روایاتش را در بحث روایتى آینده - ان شاء اللّه - مى آوریم.پـس غـرض سـوره بـیـان مـنـتـى اسـت کـه خـداى تـعـالى بـه رسـول خـدا نهاده، و در این سفر فتحى آشکار نصیبش فرموده. و نیز منتى که بر مؤمنین همراه وى نهاده و مدح شایانى است که از آنان کرده، و وعده جمیلى است که به همه کسانى از ایـشـان داده کـه ایـمـان آورده و عـمـل صـالح کـرده انـد. و ایـن سـوره در مـدیـنـه نازل شده.(10)
مضامین آیات سوره فتح درتفسیر نور
در تفسیر نور اساره شده است که این سوره در سال ششم هجرى بعد از ماجراى صلح حدیبیّه، در مدینه نازل شده است.عمده مطالب این سوره در مورد بشارت فتح مکّه و مسائل مربوط به صلح حدیبیّه، بیعت رضوان، کارشکنى منافقان و کسانى که از جهاد تخلّف کردند و در پایان سیمایى از یاران پیامبراکرم صلى الله علیه و آله مى‌باشد. عمده مطالب این سوره در مورد بشارت فتح مکّه و مسائل مربوط به صلح حدیبیّه،بیعت رضوان،کارشکنی منافقان و کسانی که از جهاد تخلّف کردند و در پایان سیمایی از یاران پیامبراکرم صلی الله علیه و آله می باشد.(11)فتح المبین در سوره فتح
در نخستین آیه این سوره، بشارت عظیمى به پیامبر(صلى الله علیه وآله) داده شده است، بشارتى که طبق بعضى از روایات، نزد پیامبر(صلى الله علیه وآله) محبوب تر از تمام جهان بود، مى فرماید: «ما براى تو فتح آشکار و نمایانى کردیم» (إِنّا فَتَحْنا لَکَ فَتْحاً مُبِیناً).پیروزى چشم گیرى، که آثار آن در کوتاه مدت و دراز مدت، در پیشرفت اسلام و زندگى مسلمانان آشکار شده و مى شود، فتحى که در طول تاریخ اسلام، کم نظیر یا بى نظیر بود.
قرائن فراوانى در دست است که فتح مبین همان «صلح حدیبیه» است، که به منزله شأن نزول آن است.
داستان صلح «حدیبیه»
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در ماه ذی القعده سال ششم هجرت،به قصد سفر حج به سوی مکّه حرکت کرد و مسلمانان را به شرکت در این سفر،تشویق نمود و سرانجام با جمعیّت یک هزار و چهارصد نفری،با لباس احرام به سوی مکّه حرکت کردند.خبر به مشرکان مکّه رسید و در نزدیکی مکّه(روستای حدیبیّه)راه را بر مسلمانان بستند و مانع ورود آنان به مکّه شدند.در این ماجرا،نمایندگانی از دو طرف برای گفتگو رفت و آمد کردند،نماینده مشرکان هنگامی که دید مسلمانان چنان شیفته پیامبرند که قطرات آب وضوی پیامبر را برای تبرک برمی دارند،به مشرکان گفت:با این عشق و علاقه ای که مردم به محمد دارند،نمی توانید آنها را از او جدا کنید.
عثمان به عنوان سفیر مسلمانان برای مذاکره به مکّه رفت،امّا شایع شد که او را در مکّه به قتل رسانده اند.پیامبر صلی الله علیه و آله برای آماده باش مسلمانان،در زیر درختی با یارانش تجدید بیعت کرد که این بیعت،بیعت رضوان نام گرفت.
پس از چند روز،عثمان به سلامت برگشت و با حضور نمایندگان دو طرف،صلح نامه ای در چند ماده تهیه و توسط حضرت علی علیه السلام نوشته شد و به امضای طرفین رسید.از جمله این که دو گروه متعهد شدند(12)
پیمان صلحى منعقد شد که، یکى از موادش همین بود: مسلمانان آن سال را از عمره چشم بپوشند، و سال آینده به «مکّه» بیایند، مشروط بر این که بیش از سه روز نمانند، و سلاحى جز سلاح مسافر، با خود نیاورند، و مواد متعدد دیگرى دائر بر امنیت جانى و مالى مسلمانانى که از «مدینه» وارد «مکّه» مى شوند، همچنین 10 سال متارکه جنگ میان مسلمین و مشرکین، و آزادى مسلمانان «مکّه» در انجام فرائض مذهبى، در آن گنجانیده شد.
این پیمان، در حقیقت یک پیمان عدم تعرضِ همه جانبه بود، که به جنگ هاى مداوم و مکرر بین مسلمانان و مشرکان موقتاً پایان مى داد.
پیامدهاى سیاسى و اجتماعى و مذهبى صلح «حدیبیه»
یک مقایسه اجمالى میان وضع مسلمانان، در سال ششم هجرت (هنگام صلح حدیبیه)، و دو سال بعد که با ده هزار سرباز مجهز، براى «فتح مکّه» حرکت کردند تا به پیمان شکنى مشرکان پاسخ دندان شکنى دهند، و سرانجام بدون کمترین برخورد نظامى «مکّه» را گشودند، (به گونه اى که قریش کمترین قدرت مقاومت در خود نمى دیدند) نشان مى دهد: بازتاب «صلح حدیبیه» تا چه حد گسترده بود.به طور خلاصه، مسلمانان از این صلح، چند امتیاز و پیروزى مهم به شرح زیر به دست آوردند:
1ـ عملاً به فریب خوردگان «مکّه» نشان دادند: آنها قصد کشتار ندارند، و براى شهر مقدّس «مکّه» و خانه خدا احترام فراوان قائلند، همین امر سبب جلب قلوب جمع کثیرى، به سوى اسلام شد.
2ـ «قریش» براى اولین بار، اسلام و مسلمین را به رسمیت شناختند، مطلبى که دلیل بر تثبیت موقعیت آنها در جزیره «عربستان» بود.
3ـ بعد از «صلح حدیبیه»، مسلمانان به راحتى مى توانستند همه جا رفت و آمد کنند، و جان و مالشان محفوظ بود، و عملاً با مشرکان از نزدیک تماس پیدا مى کردند، تماسى که نتیجه اش، شناخت بیشتر اسلام از سوى مشرکان، و جلب توجه آنها به اسلام بود.
4ـ بعد از «صلح حدیبیه»، راه براى نشر اسلام در سراسر «جزیره عرب»، گشوده شده، و آوازه صلح طلبى پیامبر(صلى الله علیه وآله)، اقوام مختلفى را که برداشت غلطى از اسلام و شخص پیامبر(صلى الله علیه وآله) داشتند، به تجدید نظر وادار کرد، و امکانات وسیعى از نظر تبلیغاتى به دست مسلمانان افتاد .
5ـ «صلح حدیبیه»، راه را براى گشودن «خیبر» و بر چیدن این غده سرطانى یهود، که بالفعل و بالقوه، خطر مهمى براى اسلام و مسلمین محسوب مى شد، هموار ساخت.
6ـ اصولاً وحشت «قریش» از درگیرى با سپاه هزار و چهارصد نفرى پیامبر(صلى الله علیه وآله) که هیچ سلاح مهم جنگى با خود نداشتند، و پذیرفتن شرائط صلح، خود عامل مهمى براى تقویت روحیه طرفداران اسلام، و شکست مخالفان بود که تا این اندازه، از مسلمانان حساب بردند.
7ـ بعد از ماجراى «حدیبیه»، پیامبر(صلى الله علیه وآله) نامه هاى متعددى به سران کشورهاى بزرگ «ایران»، «روم»، «حبشه» و پادشاهان بزرگ جهان، نوشت، و آنها را به سوى اسلام دعوت کرد، و این به خوبى نشان مى دهد که تا چه حد «صلح حدیبیه» اعتماد به نفس، به مسلمین داده بود، که نه تنها در «جزیره عرب»، که در دنیاى بزرگ آن روز، راه خود را به پیش مى گشودند.(13)
انزال سکینه‌ی الهی از نشانه‌های ایمان است:
انزال سکینه‌ی الهی از نشانه‌های ایمان است: هُوَ الَّذی اَنزَلَ السَّکینَةَ فی قُلوبِ المُؤمِنینَ لِیَزدادوا ایمانًا مَعَ ایمانِهِم؛(14) او کسی است که آرامش را در دلهای مؤمنان نازل کرد تا ایمانی بر ایمانشان بیفزایند؛ لشکریان آسمانها و زمین از آن خداست، و خداوند دانا و حکیم است.
این سکینه‌ی الهی، مایه‌ی ازدیاد ایمان و مایه‌ی تقویت ایمان است. معنای سکینه هم آرامش در مقابل تلاطم است؛ حوادث گوناگون، خبرهای گوناگون، دشمنی‌ها، وضعیّتهای مختلف، در روح انسانها به‌طور طبیعی تلاطم ایجاد میکند.
این آرامش خیلی از اوقات مایه‌ی استقرار فکر و ذهن و استقامت در طریق میشود. خدای متعال این سکینه را، آرامش را به مؤمنین میدهد به برکت ایمانشان و به آنها خاطرجمعی میدهد که «وَ للهِ جُنودُ السَّمٰوٰتِ وَ الاَرض». از چه انسان واهمه کند؟
همه‌ی نیروهای زمین و آسمان، همه‌ی سنن طبیعت، جنود الهی هستند و متعلّق به خدایند؛ اگر ما مؤمن باشیم، اگر ما بنده‌ی خدا باشیم، این نیروها در خدمت مؤمنین قرار میگیرند. این همان آرامشی است که انسان پیدا میکند. باز در یکی دو آیه‌ی بعد [میفرماید]: وَ للهِ جُنودُ السَّمٰوٰتِ وَ الاَرضِ وَ کانَ اللهُ عَزیزًا حَکیمًا؛(15) لشکریان آسمانها و زمین تنها از آن خداست؛ و خداوند شکست‌ناپذیر و حکیم است.!
این عزّت الهی و قدرت الهی، نشانه‌ی همین «للهِ جُنودُ السَّمٰوٰتِ وَ الاَرض» است. مؤمنین در یک چنین عالمی، در یک چنین فضایی حرکت میکنند، زندگی میکنند و تنفّس میکنند. (16)
همه‌ی امکانات و سنن عالم، جنود الهی هستند
به نظر من کاری که علی‌العجاله باید کرد این است که در اتّخاذ مواضع انقلابی، باید صراحت داشت؛ یعنی رودربایستی نکنیم. مواضع انقلابی را، مبانی امام بزرگوار را صریح بیان کنیم، خجالت نکشیم، رودربایستی نکنیم، ترس نداشته باشیم و بدانیم که «وَ للهِ جُنودُ السَّمٰواتِ وَ الاَرضِ وَ کانَ اللهُ عَزیزًا حَکیمًا».(17) لشکریان آسمانها و زمین تنها از آن خداست؛ و خداوند شکست ناپذیر و حکیم است.!
همه‌ی امکانات عالم و سنن عالم، جنود الهی هستند، میتوان آن جنود الهی را پشت سرِ خود قرار داد و به کمک خود کشاند با توکّل به خدا، با پیمودن راه خدا.(18)
اگر نصرت خدا بکنیم خدا قطعاً ما را نصرت خواهد کرد
اگر برای خدا پا در میدان گذاشتید و ایستادگی کردید، پیروزی قطعی است. وَلَو قاتَلَکُمُ الَّذینَ کَفَروا لَوَلَّوُا الأَدبارَ ثُمَّ لا یَجِدونَ وَلِیًّا وَلا نَصیرً(19) و اگر کافران (در سرزمین حدیبیّه) با شما پیکار می‌کردند بزودی فرار می‌کردند، سپس ولیّ و یاوری نمی‌یافتند!
و در جای دیگری داریم که: سُنَّةَ اللَّهِ الَّتی قَد خَلَت مِن قَبلُ ۖ وَلَن تَجِدَ لِسُنَّةِ اللَّهِ تَبدیلًا: (20) این سنّت الهی است که در گذشته نیز بوده است؛ و هرگز برای سنّت الهی تغییر و تبدیلی نخواهی یافت!
این فقط مربوط به ماجرای جنگ صدر اسلام نیست که «و لو قاتلکم الّذین کفروا لولّوا الأدبار»؛ سنّت اللّه است.بله، آن وقتی که ما حرف حساب خودمان را بلد نباشیم، ندانیم، یا بلد نباشیم بگوئیم و طرح کنیم، یا پای آن حرف نایستیم، یا وسط راه با وسوسه‌های شیطانی یا وسوسه‌های نفس یا تنبلی‌ها پا سست کنیم، مجاهدت به جائی نخواهد رسید؛ معلوم است. بحث بر سر آنجائی است که:
« الَّذینَ أُخرِجوا مِن دِیارِهِم بِغَیرِ حَقٍّ إِلّا أَن یَقولوا رَبُّنَا اللَّهُ ۗ وَلَولا دَفعُ اللَّهِ النّاسَ بَعضَهُم بِبَعضٍ لَهُدِّمَت صَوامِعُ وَبِیَعٌ وَصَلَواتٌ وَمَساجِدُ یُذکَرُ فیهَا اسمُ اللَّهِ کَثیرًا ۗ وَلَیَنصُرَنَّ اللَّهُ مَن یَنصُرُهُ ۗ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِیٌّ عَزیزٌ:
همانها که از خانه و شهر خود، به ناحق رانده شدند، جز اینکه می‌گفتند: «پروردگار ما، خدای یکتاست!» و اگر خداوند بعضی از مردم را بوسیله بعضی دیگر دفع نکند، دیرها و صومعه‌ها، و معابد یهود و نصارا، و مساجدی که نام خدا در آن بسیار برده میشود، ویران می‌گردد! و خداوند کسانی را که یاری او کنند (و از آیینش دفاع نمایند) یاری میکند؛ خداوند قوی و شکست ناپذیر است.».(21)
دیگر از این تأکید، بالاتر نمیشود. اگر نصرت خدا بکنیم - نصرت خدا با فکر کردن، اندوختن اندیشه‌های ناب، مطرح کردن درست آن در عالم، پای آن ایستادن، تدبیر برای پیشبرد آن به کار بردن، در مقابل خطرات آن سینه سپر کردن « وَالَّذینَ آمَنوا وَعَمِلُوا الصّالِحاتِ سَنُدخِلُهُم جَنّاتٍ تَجری مِن تَحتِهَا الأَنهارُ خالِدینَ فیها أَبَدًا ۖ وَعدَ اللَّهِ حَقًّا ۚ وَمَن أَصدَقُ مِنَ اللَّهِ قیلًا:
و کسانی که ایمان آورده‌اند و اعمال صالح انجام داده‌اند، بزودی آن را در باغهایی از بهشت وارد می‌کنیم که نهرها از زیر درختانش جاری است؛ جاودانه در آن خواهند ماند. وعده حق خداوند است و کیست که در گفتار و وعده‌هایش، از خدا صادقتر باشد؟!
»؛ خدای متعال حتماً و قطعاً نصرت خواهد کرد. معنای «لینصرنّ» این است؛ یعنی خدا حتماً و قطعاً نصرت میکند. «و من اصدق من اللّه قیلا»؛(22) از خدا راستگوتر کیست؟
ملت ایران اینها را در عمل تجربه هم کرده است. اگر شما ملت عزیز ما، شما جوانهای خوش‌روحیه و پرتوان و عازم، در این راهی که دارید میروید، ایستادگی کنید، شک نکنید که در زمان خود، در زمان متناسب، تمام آمال و آرزوها و داعیه‌ها و شعارهای ملت ایران نه فقط نسبت به خود این کشور، بلکه نسبت به دنیای اسلام و امت اسلامی و جامعه‌ی بشری تحقق پیدا خواهد کرد.(23)
چرا برای پیروزی رزمندگان محور مقاومت دعای چهاردهم صحیفه سجادیه بخوانیم؟
دعای چهاردهم صحیفه سجادیه، مناجاتی عارفانه و پر سوز و گداز است که امام سجاد علیه السلام در آن به شکایت از ظلم و ستم و درخواست یاری از خداوند متعال می‌پردازد. این دعا، صدای مظلومان در طول تاریخ بوده و به آنها امید و دلگرمی می‌بخشد.امام سجاد(ع) در این مناجات، نه تنها از خداوند برای رهایی از ظلم درخواست کمک میکنند، بلکه به اهمیت کنترل خشم و کینه، پرهیز از ستم‌کاری و تهذیب نفس نیز اشاره دارند.
در واقع، این دعا تنها یک درخواست برای نجات نیست، بلکه یک برنامه جامع برای مبارزه با ظلم و رسیدن به کمال انسانی است. (24) مفاهیم عمیق و آموزنده این دعا، در ۱۶ فراز (25) کوتاه و شیوا بیان شده‌اند که هر کدام از آنها گنجینه‌ای از حکمت و معرفت است.
1- گستره علم الهی، علم خدا به سرگذشت ستمدیدگان: خداوند به تمام جزئیات زندگی بندگان آگاه است و از ظلمی که به ستمدیدگان روا میشود، آگاه است. این آگاهی، به مظلومان امید میدهد که خداوند از آنها غافل نیست.
2- خداوند بهترین گواه و شاهد در تمام هستی است: خداوند شاهد تمام اعمال انسان‌هاست و روزی به اعمال آنها پاداش یا کیفر خواهد داد. این باور، به مظلومان قوت قلب میدهد که حقشان پایمال نخواهد شد.
3- خدا یار مظلومان و دشمن ظالمان: خداوند همیشه یار و پشتیبان مظلومان است و با ظالمان مقابله میکند. این وعده الهی، به مظلومان امید میدهد که در نهایت پیروز خواهند شد.
4- مدح ستم‌ستیزی و سرزنش ستم‌پذیری: این دعا، ستم‌ستیزی را یک فضیلت بزرگ و ستم‌پذیری را یک ضعف بزرگ می‌شمارد. این موضوع، مسلمانان را به مقاومت در برابر ظلم و ستم فرا می‌خواند.
5- ضعف و زبونی ظالمان: ظالمان در نهایت شکست خواهند خورد و قدرت آنها پایدار نخواهد بود. این وعده، به مظلومان امید میدهد که روزی از زیر یوغ ظلم رها خواهند شد.
6- شکایت به درگاه الهی از ظلم و ظالم: این دعا، به ما می‌آموزد که چگونه به درگاه خداوند از ظلم و ستم شکایت کنیم.
7- رعایت ادب عبودیت در هر حال: حتی در شرایط سختی مانند ظلم و ستم، باید ادب بندگی را رعایت کرد و از خداوند طلب یاری نمود.
8- درخواست برای محفوظ ماندن از ظلم کردن بر دیگران: این دعا، به ما یادآوری میکند که خود نیز نباید به دیگران ظلم کنیم.
9- امام سجاد (ع) با درخواست از خداوند برای غلبه بر این احساسات منفی، به ما می‌آموزند که برای رسیدن به آرامش درونی و سعادت اخروی، باید بر کینه و خشم خود غلبه کنیم و به بخشش روی آوریم.
10- اما امام سجاد (ع) به ما می‌آموزند که صبر بر ظلم، پاداش بزرگی نزد خداوند دارد. با صبر و شکیبایی، نه تنها روح و روان خود را تقویت می‌کنیم، بلکه به خداوند نزدیک‌تر می‌شویم.
11- خداوند قادر مطلق است و می‌تواند تمامی مشکلات بندگان خود را حل کند. زمانی که به خداوند توکل کنیم، احساس آرامش و امنیت بیشتری خواهیم کرد و از نگرانی و اضطراب رهایی خواهیم یافت.
12- در این بخش، امام سجاد (ع) از خداوند می‌خواهد تا ظالمان را مجازات کرده و مظلومان را نجات دهد. این درخواست، نشان‌دهنده عدالت‌خواهی و دلسوزی امام سجاد (ع) نسبت به ستمدیدگان است.
13- امام سجاد (ع) با درخواست دوری از این تمایلات، به ما می‌آموزد که برای رسیدن به کمال انسانی، باید بر نفس خود مسلط باشیم.
14-زمانی که به قضا و قدر الهی راضی باشیم، از نگرانی و اضطراب رهایی خواهیم یافت و به آرامش درونی دست خواهیم یافت.
درخواست پاداش از خداوند
15-امام سجاد (ع) با درخواست پاداش از خداوند، به ما یادآوری میکند که باید به پاداش اعمال نیک خود امیدوار باشیم و برای به دست آوردن آن تلاش کنیم.
16- دعا، یکی از مهم‌ترین عبادات است و انسان با دعا کردن، به خداوند نزدیک‌تر میشود. امام سجاد (ع) با درخواست اجابت دعا، به ما می‌آموزد که با اصرار و پافشاری، از خداوند طلب اجابت کنیم.
17- ایمان، قوی‌ترین سلاح انسان در برابر مشکلات و سختی‌ها است. با حفظ ایمان، می‌توانیم بر تمام مشکلات فائق آییم.
18- زندگی دنیا، محل امتحان و آزمایش است. خداوند بندگان خود را با انواع آزمایش‌ها می‌آزماید تا ایمان آنها را محکم‌تر کند.
19- نباید از انتقام خداوند ناامید شد. خداوند به وعده‌های خود وفا خواهد کرد و ظالمان را مجازات خواهد نمود.
20-رضایت به قضا و قدر الهی، به معنای تسلیم شدن در برابر مشکلات نیست، بلکه به معنای اعتماد به حکمت خداوند و پذیرش آنچه که برای ما مقدر کرده است، می‌باشد(26)
چرا برای پیروزی رزمندگان محور مقاومت دعای توسل بخوانیم؟
نوسل به ائمه اطهار (ع) در میان شیعیان، ریشه در باورهای دینی و تاریخی آنان دارد. این عمل که به معنای واسطه قرار دادن معصومین برای تقرب به خداوند است، در منابع روایی و تاریخی شیعه به وضوح دیده میشود. نمونه بارز آن، توسل حسن بن ابراهیم خلال به امام صادق (ع) است که در منابع کهن شیعه به آن اشاره شده است. این عمل نشان میدهد که توسل به ائمه، نه تنها یک باور نظری، بلکه یک عمل عملی و جاری در میان شیعیان بوده است.شیعیان معتقدند که ائمه معصوم (ع) به دلیل مقام والا و عصمتی که دارند، می‌توانند بهترین واسطه بین بندگان و خداوند باشند. آنان بر این باورند که توسل به ائمه، علاوه بر اینکه به تقرب به خداوند کمک میکند، به برآورده شدن حاجات و دستیابی به سعادت دنیوی و اخروی نیز منجر میشود.
در واقع، توسل به ائمه در نگاه شیعه، تنها یک عمل فردی نیست، بلکه یک سنت دینی است که نسل به نسل منتقل شده و در مناسبت‌های مختلف مذهبی، مانند زیارت ائمه و خواندن دعاهای خاص، تجلی پیدا میکند.
توسل به ائمه (ع) و به طورکلی ۱۴ معصوم (ع) در منابع کهن نمونه‌های روشنی دارد، همچون حسن بن ابراهیم خلال به امام صادق (ع) توسل می‌جسته است. (27)
اهمیت توسل و دعا برای پیروزی رزمندگان
توسل به ائمه معصومین (ع) و دعا برای پیروزی رزمندگان، در فرهنگ اسلامی و به ویژه در دوران دفاع مقدس، از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده است. این عمل، علاوه بر جنبه‌ی اعتقادی و معنوی، دلایل منطقی و روانشناختی نیز دارد که در ادامه به برخی از آنها اشاره میشود:دلایل اعتقادی و معنوی
توکل بر خدا و استمداد از اولیاء: توسل به ائمه معصومین (ع) در واقع نوعی توکل بر خداوند و استمداد از اولیای اوست. مؤمنان معتقدند که ائمه (ع) به دلیل نزدیکی به خداوند و جایگاه رفیعی که دارند، می‌توانند دعا و نیایش آنها را نزد خداوند مقبول واقع سازند.
تقویت روحیه و ایمان: دعا و توسل به ائمه، باعث تقویت روحیه و ایمان رزمندگان میشود. زمانی که فرد احساس کند که ائمه معصوم (ع) در کنار او هستند، روحیه‌ی مقاومت و پایداری او افزایش می‌یابد.
اتصال به منبع قدرت لایزال: خداوند متعال، منبع قدرت و پیروزی است. توسل به ائمه، به منزله‌ی اتصال به این منبع لایزال قدرت است و باعث میشود که رزمندگان با قدرت و توان بیشتری در برابر دشمن ایستادگی کنند.
دلایل روانشناختی
1- کاهش اضطراب و افزایش امید: دعا و توسل، باعث کاهش اضطراب و افزایش امید در افراد میشود. زمانی که فرد احساس کند که به نیرویی برتر متصل است، اضطراب و نگرانی او کاهش می‌یابد و به جای آن، امید به پیروزی جایگزین میشود.
2- تقویت روحیه جمعی: دعا و توسل جمعی، باعث تقویت روحیه جمعی و ایجاد حس همبستگی در بین رزمندگان میشود. زمانی که افراد با هم دعا کنند و به یکدیگر متصل شوند، احساس قدرت و توانایی بیشتری خواهند کرد.
3- ایجاد انگیزه و هدف: دعا و توسل، به رزمندگان انگیزه و هدف میدهد. آنها با دعا کردن، به یاد می‌آورند که برای چه می‌جنگند و چه چیزی را می‌خواهند.
دلایل اجتماعی
1- تقویت وحدت و همبستگی: توسل به ائمه، باعث تقویت وحدت و همبستگی در جامعه میشود. زمانی که مردم برای یک هدف مشترک دعا کنند، به هم نزدیک‌تر می‌شوند و احساس میکنند که یک خانواده هستند.
2- جلب حمایت و پشتیبانی: توسل به ائمه، باعث جلب حمایت و پشتیبانی مردم از رزمندگان میشود. مردم با دعا برای رزمندگان، نشان می‌دهند که آنها را دوست دارند و از آنها حمایت میکنند.
انواع توسل به ائمه علیهم السلام
1- توسل در دعا: خواندن دعاهای مخصوص و توسل به ائمه به نیت پیروزی رزمندگان جبهه مقاومت2- زیارت: زیارت قبور ائمه و امامزادگان و درخواست حاجت از آنها نیت پیروزی رزمندگان جبهه مقاومت
3- نذر و نیاز: نذر کردن و انجام اعمال نیک به نیت برآورده شدن حاجت و پیروزی رزمندگان جبهه مقاومت
4- استمداد: درخواست کمک مستقیم از ائمه در مواقع نیاز بخصوص الان که رزمندگان اسلام بر علیه استکبار در حال جنگ هستند.
دعای توسل دعای جامع:
دعای توسل یکی از برجسته‌ترین نمونه‌های توسل به معصومین (ع) است که در آن، شیعیان با توسل به پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع)، حاجات خود را از خداوند متعال طلب میکنند.این دعا، علاوه بر بیان ارادت و عشق به اهل بیت (ع)، حاوی مفاهیم عمیقی از توحید، توسل، شفاعت و امید به رحمت الهی است. خواندن دعای توسل به صورت جمعی در شب‌های چهارشنبه، یکی از سنت‌های رایج در میان شیعیان است که در آن، مؤمنان با همدلی و یکپارچگی به درگاه خداوند متوسل می‌شوند. این دعا، نمادی از وحدت و انسجام شیعیان و تجلی‌گاه امید و ایمان آنها به اهل بیت (ع) است.
در نتیجه، توسل به ائمه معصومین (ع) و دعا برای پیروزی رزمندگان، یک عمل ارزشمند است که هم جنبه‌ی اعتقادی و معنوی دارد و هم جنبه‌های روانشناختی و اجتماعی. این عمل، باعث تقویت روحیه رزمندگان، افزایش امید و انگیزه، و در نهایت پیروزی آنها میشود.
توصیه به دعای جوش صغیر در جنگ ۳۳ روزه لبنان
دعایی که رهبر انقلاب به مجاهدان حزب‌الله توصیه کردند :در جنگ ۳۳ روزه لبنان که به پیروزی قاطع حزب‌الله انجامید، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای توصیه‌ها و راهکارهایی ارائه می‌کردند، توصیه به خواندن دعای جوشن صغیر یکی از رهنمودهای معنوی در این زمینه بوده است.سرلشکر حاج قاسم سلیمانی در گفتگوی اختصاصی درباره جنگ ۳۳ روزه ماجرای توصیه معنوی فرمانده کل قوا را روایت کرده است، به همین مناسبت
جنگ ۳۳ روزه حزب‌الله لبنان و رژیم صهیونیستی در سال ۱۳۸۵ و پیروزی قاطع حزب‌الله از جهات مختلفی قابل تأمل و بررسی است، یک جهت مهم، تحلیل جنگ از بُعد مسائل معنوی است.
سرلشکر حاج قاسم سلیمانی از نقش معنویت در پیروزی حزب‌الله حکایت جالبی را نقل میکند. هنگامی که در تجهیزات جنگی و مسائل نظامی غلبه‌ی ظاهری با رژیم صهیونیستی بود و ظاهراً هیچ امیدی به شکست دشمن نبود، در ملاقاتی با فرمانده کل قوا، این مسئله مطرح میشود، اما ایشان با اطمینان می‌گویند در جنگ پیروز می‌شوید و برای این منظور دستور معنوی‌ای ارائه میکنند تا به‌وسیله آن دل مجاهدان مستحکم شود و زمینه دریافت کمک خداوند را فراهم آورد، سرلشکر سلیمانی درباره این ملاقات می‌گوید:
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای فرمودند «به اینها [رزمندگان] بگویید دعای جوشن صغیر بخوانند.» در شیعه عموماً دعای جوشن کبیر معروف است و دعای جوشن صغیر حداقل در بین عموم مردم -غیر از خواص- معروف نیست.
بعد آقا توضیحی هم دادند که یعنی ما تصور دیگری نکنیم در این موضوع که این دعای جوشن صغیر حالا مثلاً چیست؛ مثل بعضی‌ها که می‌گویند این چهار تا قل هوالله را بخوان یا مثلاً این حمد را بخوان و موضوع حل است. آقا فرمودند:«این دعای جوشن صغیر حالت یک انسان مضطر است؛ انسانی که در یک اضطرار شدید است و می‌خواهد با خدا حرف بزند.»(28)
نتیجه:
رهبر معظم انقلاب اسلامی، در پاسخ به پرسشی درباره بهترین دعا برای تضمین پیروزی‌های بیشتر جبهه مقاومت، سه توصیه فرموده‌اند:سوره مبارکه‌ی فتح: ایشان با اشاره به آیات امیدبخش و مژده پیروزی در این سوره، خواندن آن را برای کسب نصرت الهی و گشایش در امور توصیه فرمودند.
دعای چهاردهم صحیفه‌ی سجادیه: این دعا که در واقع نیایشی برای رهایی از ظلم و ستم است، به عنوان یک دعا برای مقابله با ظالمان و استمداد از خداوند برای نصرت مظلومان معرفی شده است.
دعای توسل: توسل به ائمه اطهار (ع) و درخواست مدد از ارواح مطهر آنان، به عنوان عاملی مؤثر در کسب پیروزی و فتح در جبهه مقاومت معرفی شده است.
این توصیه‌ها، علاوه بر جنبه‌ی عملی، باعث تقویت روحیه امید و مقاومت در میان رزمندگان و مردم منطقه میشود.در مجموع، توصیه‌های رهبر انقلاب در خصوص دعا برای پیروزی جبهه مقاومت، یک راهبرد جامع و همه جانبه برای کسب پیروزی و موفقیت در این مبارزه ارائه میدهد.
پی نوشت ها:
1. حجت‌الاسلام والمسلمین محمدجواد حاج علی‌اکبری، شامگاه دوشنبه ۱۴۰۳/۰۸/۲۸ در جوار مزار مطهر شهید سپهبد حاج قاسم سلیمانی در جمع برخی از جوانان بیان کرد که رسانه KHAMENEI.IR متن و فیلم سخنان وی منتشر کرده است2.مجمع البیان، ج9، ص181
3. کنزالعمال، ح2635
4. ثواب الاعمال، ص115
5.النوادر، راوندی، ص257
6.تفسیرالبرهان، ج5، ص177
7.تفسیرالبرهان،ج5، ص177
8.المصباح کفعمی، ص457
9.همان، ص101
10.نفسیر المیزان ذیل سوره فتح آیات 1 تا 7
11.جلد 9 - صفحه 111
12.تفسیر نور جلد 9 - صفحه 114
13.تفسبر نمونه ذیل آیات 1 و 3 سوره فتح
14. سوره مبارکه الفتح آیه 4
15. سوره مبارکه الفتح آیه 7
16..مربوط به :بیانات در دیدار رئیس و اعضاى مجلس خبرگان رهبرى - 1394/06/12
17.سوره مبارکه الفتح آیه 7
18.مربوط به :بیانات در دیدار رئیس‌جمهور و اعضاى هیأت دولت - 1394/06/04
19. سوره مبارکه الفتح آیه 22
20. سوره مبارکه الفتح آیه 23
21. سوره مبارکه الحج آیه 40
22. سوره مبارکه النساء آیه 122
23.مربوط به :بیانات در دیدار مردم قم - 1391/10/19
24.ممدوحی، شهود و شناخت، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۳۴.
25.ترجمه و شرح دعای چهاردهم صحیفه سجادیه، سایت عرفان.
26.انصاریان، دیار عاشقان، ۱۳۷۲ش، ج۵، ص۲۲۳-۲۹۰؛ ممدوحی، شهود و شناخت، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۳۴-۵۳.
27. محمود بلخی، بحر الاسرار، بخش سفرنامۀ هند و سیلان، کراچی، ۱۹۸۰م.
28. ناگفته‌های جنگ ۳۳روزه در گفتگوی اختصاصی با سرلشکر حاج قاسم سلیمانی، پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR
منابع:
http://quran.makarem.ir/fa/interpretation?sura=48&verse=1
https://farsi.khamenei.ir/newspart-print?sid=48&npt=7
https://fa.wikishia.netدعای چهل و ششم صحیفه سجادیه
https://farsi.khamenei.ir/others-note?id=43606
https://fa.wikishia.net/view دعای چهاردهم صحیفه
https://quran.anhar.ir/tafsir-14244.htm
https://wiki.ahlolbait.com/آیه 1 سوره فتح
https://wiki.ahlolbait.comدعای توسل
سجادیهhttps://wiki.ahlolbait.com
https://fa.wikifeqh.irپیشینه توسل
https://fa.wikishia.net/view
