درگذشت شيخ "محمد غزالي" روحاني و مصلح بزرگ مصري (1996م)
درگذشت شيخ "محمد غزالي" روحاني و مصلح بزرگ مصري (1996م)
شيخ محمد غزالي، روحاني مسلمان و مصلح بزرگ مصري، در سال 1917م در مصر به دنيا آمد. وي در ده سالگي موفق به حفظ كل قرآن مجيد شد و وارد الازهر گرديد. شيخ محمد غزالي در 24 سالگي از دانشكده وعظ و تبليغ فارغالتحصيل شد و با اخذ اجاره دعوت و ارشاد و تدريس، به اصلاحگري و خرافهزدايى پرداخت. وي پس از چندي، با عزيمت به كشور الجزاير، سالياني چند، رياست شوراي معارف اسلامي يكي از دانشگاههاي آن كشور را برعهده گرفت و درسهاي پر رونقي را در اين مكان در مقاطع عالي ارائه داد. همچنين درسهاي تفسير موضوعي قرآنِ شيخ غزالي كه از تلويزيون الجزاير پخش ميگرديد، مورد توجه خاص و عام قرار ميگرفت. غزالي بيش از هر چيز به تحولي فرهنگي در جهان اسلام معتقد بود و به رغم سابقهاي روشن و فعال در مبارزات سياسي، چشم اميد خويش را بر رفع نقيصههاي دروني در معرفت حقايق دوخته بود. وي بر آن بود كه بدون تدارك انديشه و فرهنگي پويا و اسلامي، نميتوان در برابر تهاجم سياسي جهان استكباري ايستاد. غزالي ميگفت: "من بر اين عقيده هستم كه حتي اگر تمدن شرق كمونيست و غرب صليبي از هم بپاشد، باز گرهي از مشكلات كنوني جهان اسلام گشوده نخواهد شد، چرا كه گرفتاريهاي ما از درونْ نشأت ميگيرد و همه ناشي از عوامل خارجي نيست. البته فشار خارجي هست، اما عامل اصلي گرفتاريهاي امت اسلام را بايد در بافت و ساختار داخلي آن جستجو كرد." با نگاهي گذرا، اساس انديشههاي شيخ محمد غزالي را ميتوان بر سه پايه اصلاح معرفت ديني، تقريب مذاهب و ردّ انديشههاي قومي، استوار دانست. او در اين راه كوشيد تا در آثار گوناگون خويش، چهره زلال قرآن و سنت را از غبار تعصبهاي بيهوده و افراطي پاك كند. وي راه خود را از سلفيگري و ارتجاع رايج و وهابيت جدا كرد و در محافل و جوامع اهلسنت از حريم اسلام ناب و اهلبيت به دفاع برخاست. غزالي هميشه با نگاهي مثبت به انقلاب اسلامي ايران مينگريست و پيروزي انقلاب را پيروزي بزرگ تمام مسلمانان ميدانست. وي سخت مجذوب شخصيت امام خميني(ره) رهبر كبير انقلاب اسلامي ايران بود و چهرههاي شاخص و مبرّز ديني ايران اسلامي را به دفعاتْ ميستود. غزالي به منظور شركت در كنفرانس انديشه اسلامي در سال 1985م، سفري به ايران داشت و در خلال آن توانست طرح كلي انديشههاي اصلاحگرايانه خويش را ارائه دهد. وي در همين راستا و با هدف بيان ديدگاههاي اسلام در زندگي، كتابهاي متعددي به نگارش درآورد كه اسلام و اوضاع اقتصادي، اسلام و استبداد سياسي، نبرد دين، كارزارِ قرآن و ريشههاي عقلي و قلبي ايمان از آن جملهاند. شيخ محمد غزالي سرانجام در حالي كه براي حضور در كنفرانس فرهنگي در رياض به سر ميبرد، در يازدهم مارس 1996م دچار سكته قلبي گرديد و در 79 سالگي درگذشت و در قبرستان بقيع به خاك سپرده شد.