پرسشگر محترم! ضمن سپاس از همراهی شما مادر گرامی با سایت «راسخون»، از اینکه ما را راهنمای خود دانسته اید سپاسگزاریم.
ما درباره کودکتان اطلاعاتی در اختیار نداریم و از این بابت برای ما سؤالاتی مطرح شد. آیا فرزند شما در انجام تکالیف سهل انگاری می کند؟ آیا فرزند شما در یادگیری مشکلی دارند؟ آیا در یادگیری درس خاصی مشکل دارد؟ وضعیت تحصیلی او نسبت به همکلاسی‌هایش چگونه است؟ در سال‌های قبل وضعیت تحصیلی او چگونه بود؟ و... .
لطفا در مکاتبه بعدی با ما پاسخ این سؤالات را ارسال فرمایید.
قبل از هر نکته باید بگوییم داشتن توقعات بیش از اندازه وخارج از توان یک کودک می تواند موجب آسیب روانی به کودک شود و به جای اینکه شما را به هدفتان نزدیک کند، از هدفتان دور می‌کند. بنابراین سعی کنید در انتظارات خود از فرزندتان کمال گرا نباشید و توقعات خود را بر اساس توانایی های کودک خود تنظیم کنید. برای این کار لازم است ویژگی های روانی کودک را به طور کامل شناسایی کنید. مطالعه کتاب هایی که در زمینه روان شناسی رشد نگاشته شده است در این مورد بسیار مفید است.در ادامه نکات زیر را در راستای ایجاد انگیزه در کودک برای به موقع انجام دادن تکالیف مدرسه مورد توجه قرار دهید:
*اهداف مشخصی را با او تعیین کنید: موفقیت تحصیلی کودک شامل «قراردادی» است که بین او و والدینش گذاشته می‌شود و بر مبنای اهدافی مشخص و قابل‌دسترس است؛ مثلا «در این ساعت باید کارهایت را انجام داده باشی»، «قبل از اینکه دوباره بهت سر بزنم، باید برنامه‌ای بریزی و نوشتنی‌هایت را نوشته باشی»، «قبل از پایان ۳ماه، در این درس باید پیشرفت کرده باشی» و... موعد مقرری که هریک از طرفین باید آن‌را رعایت کنند کمک می‌کند تا کودک کنترل زمان را یاد بگیرد و کارش را به‌طور سازنده و با انگیزه دنبال کند.
*درس خواندن را برایش معنادارکنید: برای آنکه کودک برای درس خواندن انگیزه داشته باشد و احساس مسئولیت کند باید درک کند که برای پدر و مادرش درس نمی‌خواند بلکه این کار را برای خودش انجام می‌دهد تا به هدفی شخصی دست یابد. همچنین او باید قادر باشد بین زندگی کنونی‌‌اش به‌عنوان دانش‌آموز و زندگی آینده‌‌اش به‌عنوان فردی بزرگسال ارتباط ایجاد کند و از کودکی برنامه یا رؤیای شغل آینده‌‌اش را در ذهن بپروراند.«می‌خواهی یک دامپزشک بشوی؟ درس علوم خیلی برایت مهم است»، «یک خبرنگار بزرگ؟ یادگیری زبان‌های خارجی به تو کمک می‌کند»... البته این بدان معنا نیست که او را دربند برنامه‌ای دست نیافتنی و غیرعینی کنید بلکه به او کمک کنید تا به تلاش‌هایی که مدرسه از او می‌خواهد، معنا ببخشد.
*به او یاد دهید زمان را اداره کند: اغلب بچه‌ها وقتی عادت می‌کنند تکالیفشان را به‌طور نامنظم انجام دهند، عاجز می‌شوند. ازاین رو باید خیلی زود به آنها ریتم منظم کاری داد. وقتی کودک از مدرسه به خانه برمی‌گردد، چه زمانی بیشتر احساس راحتی می‌کند تا تکالیفش را انجام دهد؟ با درنظر گرفتن علائق او و محدودیت‌های خانواده، یک ساعت مشخص را برایش تعیین کنید. بدین‌ترتیب کودکی که از همان کلاس اول هر روز بعد از خوردن عصرانه به خواندن عادت کند، بعد‌ها نیز راحت‌تر می‌تواند وقت بیشتری را به‌‌طور منظم به انجام تکالیف مدرسه‌‌اش اختصاص دهد.
* برای انجام تکالیف محیط مناسبی برایش فراهم کنید: بستگی به انتخاب خود کودک دارد؛ داخل آشپزخانه، داخل اتاقش یا مکانی که همه افراد خانواده دور و بر او هستند... . بعضی از بچه‌ها بیشتر از بچه‌های دیگر نیاز دارند تا با حضور والدینشان احساس حمایت کنند. اما در کل، هر چه کودک بزرگ‌تر شود، برای انجام تکالیفش بیشتر به تنهایی نیاز دارد. بنابراین روش درست، آن است که از این استقلال حمایت کنیم: برای آنکه مطمئن شوید تکالیفش را انجام داده او را«نپایید» بلکه نشان دهید که به او اعتماد دارید؛ در عین حال نشان دهید که برای پاسخگویی به سؤالاتش در دسترس و مراقب ادامه روند تحصیلی‌‌اش هستید.
*به جای قضاوت کردن بر او نظارت کنید: در هر حالتی، کودک باید تکالیفش را خودش به تنهایی انجام دهد. چنانچه تکالیفش را «به جای او» انجام دهید، باعث می‌شود همه اعتمادی که به قابلیت‌هایش برای پیشرفت کردن دارد را از دست بدهد و در حالی‌که اجازه نمی‌دهید پیامدهای اشتباهاتش را تجربه کند، او را بی‌مسئولیت بارمی‌آورید. پدر و مادر بنا به درخواست کودک و برای آنکه ببینند تکالیفش را به اتمام رسانده است باید مداخله کنند. این نظارت فرصتی است تا نقاط ضعف دانش آموز را مشخص کنند و به‌ویژه نشان دهند که شاهد تلاش‌ها و زحمات او هستند.
*برایش الگو باشید: چرا کودک وقتی از مدرسه به خانه برمی‌گردد باید تکالیفش را انجام دهد درحالی‌که پدر و مادرش وقتی از سر کار به خانه بازمی‌گردند تلویزیون تماشا می‌کنند؟ چرا کودک باید بخواهد برای درس و مدرسه تلاش کند درحالی‌که می‌شنود که پدر و مادرش حرف‌های خوبی در مورد کارشان نمی‌زنند؟ چرا وقتی‌که پدر و مادرش مطالعه نمی‌کنند، کودک باید کتاب بخواند؟ لازم است بین خواسته و توقعی که از فرزندمان داریم و عملی که خود انجام می‌دهیم انسجام وجود داشته باشد. برای آنکه فرزندتان را به درستی طی دوران تحصیلی‌‌اش همراهی کنید، ابتدا باید خودتان در زندگی روزانه برایش یک الگو باشید.

مادر محترم به نطر می رسد علاوه بر توجه به مطالبی که عرض شد فرزند شما انگیزه تحصیلی پایینی دارد.
 اما چگونه انگیزة یادگیری را درکودکان افزایش دهیم؟
امروزه متخصصین حوزه یادگیری پی برده اند که علل یادگیری مطالب جدید در چند چیز خلاصه می شود : خشنود سازی بزرگسالان ، رقابت ، رسیـدن به پاداش ها و اجتناب از تنبیه ها ، کنجکاوی ، نیـاز به رشد شایستگی ، نیاز به دست یـابی به خـود مختاری و درونی سازی ارزش های والدین از جمله علل یا انگیزه های دانش آموزان برای یادگیری است. از انگیزه های مذکور چهار علت اول بیرونی و مابقی درونی هستند. متخصصین معتقدند انگیزه های درونی برای آموختن بهتر نوع انگیزه ها هستند زیرا چهار علت اول ممکن است همواره در دسترس نباشند. اما در سال های دبستان همراه شدن بازیگوشی -های دوران کودکی ، عدم پختگی بچه ها ، و اجتماعی نشدن آن ها مانع می شود تا آن ها بتوانند انگیزش درونی برای یادگیری را به سوی تکالیف مدرسه هدایت کنند از سوی دیگر ممکن است نیاز به شایستگی ، کنجکاوی و خودمختاری که انگیزه های درونی برای یادگیری هستند را در حیطه های جذاب تر پاسخ دهند مانند بازی های کامپیوتری . تقریباً در ساخت این گونه بازی ها هر سه نوع انگیزش درونی رعایت می شود . از این رو یکی از عناصر مهم در ایجاد انگیزه در دبستان ، شیوه های ایجاد انگیزه از طریق بیرونی است . به این ترتیب نقش مدرسه و والدین نسبت به کودکان چندین برابر و حتی بعضاً غالب می شود .
در پایان تأکید می کنیم همه تلاش خود را برای بالا بردن انگیزه فرزندتان انجام دهید و البته چیزی تا پایان سال تحصیلی نمانده ولی بسیار مهم است که برای او وقت صرف کنید و او را تقویت کنید. البته برای بازی با او نیز وقتی را تعیین نمایید تا بازخورد بیشتری بگیرید. همچنین بررسی کنید در مدرسه مشکل خاصی مانند بداخلاقی معلم یا ساختار مدرسه یا دوستانش وجود نداشته باشد و اگر بود سریعاً آن را رفع کنید.
موفق باشید.

بیشتر بخوانید:
علاقه مند کردن کودکان به تکالیف مدرسه با ده روش عالی