با سلام و سپاس از همراهی شما با مشاورین «راسخون»، از اینکه ما را به عنوان راهنمای خود انتخاب نمودید سپاسگزاریم و امیدواریم راهکارهایی که عرض می کنیم در راستای بهبود وضعیت تربیتی فرزندتان مفید باشد.
حدود سنی مطرح شده برای فرزند بهترین دوران پرورش شخصیت و ایجاد استقلال و اعتماد به نفس می باشد. اگر مجموع رفتار فرزند شما گرچه با صراحت مخالفت هایی هم داشته باشد در حد متعارف ارزیابی شود جای نگرانی نیست. بلکه اقتضای این سن می باشد و چه بسا حدیث پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله و سلم) که می فرمایند: عرامة الصّبیّ فی صغره زیادۀ فی عقله فی کبره: سرکشی و پر جنب و جوش بودن در دوران کودکی، مایه فزونی عقل او در بزرگی است(1) تأیید آن می باشد. اما چنان چه بیش از حد متعارف رفتار های سرکشانه داشته باشد می توان گفت به چند دلیل است.
الف) لجبازی
همه بچه ها کم و بیش حالت لج بازی و خود سری دارند. چنان چه مطابق با میل آن ها رفتار نشود، مخالفت می کنند که طبیعت آن ها تا حدودی این را اقتضا می کند. اگر با او لجبازی و مخالفت شود، کار بهتر نمی شود. بلکه بدتر هم می شود.
ب) جلب توجه کردن
 ابراز شخصیت کم و بیش در همه وجود دارد. اصل وجود این صفت اگر درست رهبری شود و مورد استفاده قرار گیرد بد نیست. ولی اگر افراط و تفریط شود، فرزند در برابر شما مقابله می کند.
ج) انتقام جویی
 ممکن است کودک به خاطر اختلافات پدر و مادر، یا این که خواسته ای منطقی داشته که آن را برآورده نکردید، یا تبعیض قائل شدید و یا او را در جمع سرکوب کردید و... لجبازی می کند. که در این صورت باید خود را اصلاح کنید.
و اما راهکارها
برای حل دشواری‌های تربیتی و از جمله لجبازی و سرکشی فرزندتان می توانید از موارد زیر کمک بگیرید:
1. تفهیم روش زندگی: این نکته مهم و قابل ذکر است که تدریجاً به کودک تفهیم کنیم چگونه زندگی کند از نظر اسلام این والدین و مربیان فرزندند که باید راه زندگی سالم را به کودک بیاموزند و فرزندان خود را به نحوی هدایت کنند که قوانین را رعایت کنند پایه گذاری این امر باید از دوران خردسالی باشد تا در سنین بعدی دچار دشواری و مشکل نشوند.
هم چنین لازم است ارزش و قدر فرزند مخصوصا در همین سنین 12 سالگی به بعد که آغاز نوجوانی است به او تفهیم شود تا دریابد که فرد مهمی است و حیف است که سر از لجبازی و کج رفتاری در آورد و از این طریق آبروی خود و ارزش شخصیت خویش را از بین ببرد. اگر فرزند احساس کند که مقام و موقعیت او در نزد شما فوق العاده است سعی خواهد کرد خود را بسازد و اصلاح کند.
2. تفهیم روش ثابت تربیتی والدین به فرزند: اگر والدین و مربیان روش ثابت برخورد خود را عملاً و تدریجاً به فرزند بفهمانند، او درمی یابد از اتخاذ چه شیوه هایی باید خودداری کند و در برابر هر مسئله ای چگونه موضع بگیرد. در این بین توجه به فرزند در برابر نیازهای منطقی و بی توجهی و بی اعتنایی در برابر خواسته های غیر منطقی روش و منش مناسبی است که والدین می توانند در برابر فرزندان لجباز اتخاذ کنند.
3. ذکر سرگذشت ها: سرگذشت‌ها و داستان‌های آموزنده از زندگی افراد مختلف و حتی داستان‌های مربوط به حیوانات برای مهار کردن سرکشی‌های فرزند بسیار مهم و مؤثر است و اتفاقاً فرزندان هم با تمام وجود به آن گوش فرا داده و سعی خواهند کرد خود را در قالب الگوهای آن قرار دهند.
4. واگذاری مسئولیت ها: به فرزند شخصیت می‌دهد تا احساس ارزش کند و برای حفظ آن با تمام وجود با شما همکاری نماید. یکی از شیوه های شخصیت دادن این است که مسئولیتی ولو کوچک را به آنها واگذار کنید و با تشویق و ایجاد دلگرمی او را به انجام آن تشویق کنید. فرزندان در طریق انجام مسئولیت، راه و روش آقامنشی را در نظر می گیرند و تا حدودی افرادی آرام، مطیع و با تعهد بار می آیند. و از آثار آن، این است که از لجبازی هم دست می کشند.
5. تغییر سبک زندگی والدین: کنت ونینگ می گوید: «پس از سال ها کار با کودکان و خانواده های آنان، بدین نتیجه رسیده ام که بعضی مشکلات خاص والدین، در کمک به بهبود رفتار کودکان نافرمان ممانعت ایجاد می کند».
6. سعی کنید نوع بیان درخواست ها را از حالت آمرانه به حالت محترمانه با طرح سؤال تبدیل نمایید. همچنین هماهنگی با همسرتان در امور تربیتی نیز نقش اساسی در فران پذیری فرزندتان خواهد داشت.
مطالعة این کتاب ها نیز مفید است:

موفق باشید.
پی نوشت:
1.صفی یاری، مسعود، پیامبر اعظم و مسائل خانوادگی، ناشر قم ظفر، نوبت چاپ اول، سال 1385،ص222

بیشتر بخوانید:
آداب تربیت فرزند از منظر روان‌شناسان