با سلام و احترام خدمت شما مادر گرامی. بیان کردین "دختر سه و نیم ساله ای دارید که بعضی شب ها توی خواب جیغ و داد می کنه و اگر هم بدنش را لمس کنید یا باهاش صحبت شود بیشتر آشفته می شود" حالتی که بیان کردین یا هراس شبانه هست و یا کابوس. که این دو تا حدودی با هم متفاوت هستند و در بین کودکان 3 تا 6 ساله بسیار شایع هست. نکاتی را در این باره خدمتتان عرض می کنم:
- در هراس شبانه کودک پس از یکی دو ساعت خوابیدن، با ترس و وحشت از خواب بیدار می شود و با وحشت فریاد می‌کشد مدت این حالت بین پنج تا نیم ساعت متغیر است. اگر از آن‌ها درباره علت هراسشان سؤال کنید (در کودکان بالای سه سال) پاسخی ندارند و فقط به شما خیره می‌شوند و صبح فردا هیچ خاطره یی از وقایع شب قبل به یاد نمی‌آورند و این نشان دهنده آن است که فقط ترسی لحظه یی و گذرا باعث بیدار شدن آن‌ها از خواب می‌شود.
- حتی ممکن است کودک دست‌هایش را برای دفاع از حملات یک مهاجم نامرئی به طرف جلو تکان دهد. کودک اغلب گیج و فاقد تشخیص و پریشان به نظر می‌آید. کودکی که وحشت شبانه را تجربه می‌کند، از فکر یا رؤیای ترسناکش آگاه نیست و معمولاً می‌تواند بلافاصله به تختخواب برود.
- علت هراس های شبانه این است که کودک بین خواب و بیداری گیر کرده است. بنابراین به هیچ وجه دست و پای کودک را نگیرید و سعی نکنید حرکات او را کنترل کنید زیرا زمان هراس را طولانی تر می کند. چه بسا یکی از دلایلی که کودکتان نسبت به صحبت کردن و لمس شدن واکنش نشان می دهد همین است که به صورت کامل بیدار نشده و نیمه خواب هست و از وحشت و هراسی که در وجودش هست، حس فرار دارد و نمی تواند بین خیال و واقعیت تفکیک قائل شود و هرگونه مداخله از جانب شما برای او تحریک پذیر هست.
- با توجه به شرایطی که از موقعیت زندگی تان بیان کردین که در منزل شخصی خودتان نیستید،درک می کنم که جیغ و داد کردن کودک در نیمه شب، بیشتر از همه خود شما را آشفته می کند سعی کنید با اطرافیان درباره ی این موضوع صحبت کنید تا این شرایط را بپذیرند تا شما بزرگوار بهتر بتوانید آرامش خود را حفظ کنید و با کمترین مداخله ی شما، کودک به ادامه ی خواب خود برگردد.
- در خصوص جلوگیری از هراس های شبانه، لازم است بهداشت خواب درباره کودک رعایت شود. مطمئن شوید که کودک خواب کافی داشته است، زیرا خواب ناکافی یکی از دلایل هراس های شبانه است. همچنین هر شب سر ساعت مقرر وی را بخوابانید زیرا این هراس ها بیشتر زمانی روی می دهند که کودک برنامه ی خواب نامنظم دارد.
- از هیجان بیش از حد جلوگیری کنید. تمام کودکان باید قبل از خواب، آرام بگیرند. از این رو، خوب است که پیش از خواب به کودکتان اجازه دیدن برنامه‌های تحریک‌آمیز یا ترسناک تلویزیونی را ندهید و برای وی داستان‌های ترسناک تعریف نکنید و همچنین به او اجازه فعالیت‌های بدنی زیاد را ندهید.
- بسیاری از کودکان با در آغوش گرفتن یک عروسک نرم احساس بهتری پیدا می کنند و راحت تر به خواب می روند. به فرزندتان بگویید در حضور "دوستش " خواب راحت و آرامی خواهد داشت.
- نکته ی بعدی درباره ی کابوس هست.کابوس معمولاً در ساعت‌های نزدیک صبح سراغ کودکان آمده و آن‌ها را آشفته می‌کند. کودکان با دیدن کابوس از خواب پریده و هراس و نگرانی آن‌ها به سرعت از بین نمی‌رود، بنابراین به سرعت نیز نمی‌توانند بخوابند.
- کابوس‌ها معمولاً حول یک موضوع بوده و ناشی از مشکلات و نگرانی‌های کودک در طول روز است. در کابوس برخلاف هراس شبانه کودک وقایع شب قبل را به خوبی به یاد می‌آورد. ناشی از مشکلات روحی - روانی یا عاطفی است و باید به سرعت به آن رسیدگی کرد.
- اگر کودک شما خواب های ترسناک یا کابوس می بیند و از آن می ترسد، کافی است مانع حرف زدن او و تخلیه هیجان هایش نشوید. اگر صبح روز بعد می خواهد درباره کابوسش بگوید، شنونده ی خوبی باشید تا شاید بتوانید موضوع و علت اصلی کابوس ها را از همین طریق پیدا و رفع کنید.
- و در نهایت با توجه به اینکه مکان زندگی کودک تغییر پیدا کرده و جدایی بین والدین اتفاق افتاده، و احتمالا کودک استرس هایی را تجربه کرده، بهتر است برای بررسی بیشتر عوامل زمینه ساز و کنترل موقعیت پیرامون به یک روانشناس کودک مراجعه کنید.
با آرزوی موفقیت برای شما

بیشتر بخوانید:
علایم استرس در کودکان