ناشناس
چگونه رابطه صمیمی با فرزند نوجوانم برقرار کنم؟
چگونه میتوانم با پسر هفده ساله ام دوست شوم؟
مشاور: احسان فدایی
با سلام و سپاس از همراهی شما با مشاورین «راسخون»، از اینکه ما را به عنوان راهنمای خود انتخاب نمودید سپاسگزاریم.
والد گرامی! نوجوانی یکی از مهم ترین مراحل زندگی انسان در گستره عمر آدمی محسوب می شود. دوره ای است که نوجوان به هویت و فردیت خویش دست می یابد. از این رو، شناخت این دوره از زندگی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. نوجوانی پیش از هر چیز در جست وجوی هویت خویشتن است. تغییرات بدنی و روانی که در سنین نوجوانی اتفاق می افتد تعادل روحی نوجوانی را برهم زده و ناسازگاری هایی مثل پرخاشگری در او دیده می شود.
نوجوانی برزخ میان کودکی و بزرگسالی است. نوجوانی دوره ای انتقالی است که طی آن فرد فضای روحی کودکی را ترک میکند و وارد مرحله دیگری میشود. در این مرحله نوجوان علاوه بر اینکه با تغییرات بیولوژیکی، شناختی و رشد جنسی رو به رو است، بایستی خود را با انتظارات والدین، مدرسه و گروه همسالان که با سرعت تغییر میکنند، سازگار کند.
نوجوان از خود می پرسد: «آیا من یک کودکم یا یک بزرگ سال؟» اما در این مرحله، دیگر والدین نمی توانند به او کمک چندانی بکنند؛ زیرا نوجوان الگوهای خود را در جای دیگری جست و جو می کند، به خصوص که در برابر اقتدار و ارزش های خانوادگی مقاومت می کند. البته این مقاومت امر نامطلوبی نیست بلکه تلاشی است در جهت پذیرفتن مجدد آنها ولی با دلیل و برهان خودپذیرفته توسط نوجوان. در هر صورت به شما مادر گرامی به دلیل اینکه قصد تربیت و ارتباط صحیح با فرزندتان را دارید تبریک عرض می نماییم. بهترین نحوه برخورد والدین با فرزندان این است که:
1. سعی کنید از این به بعد به استقلال او احترام گذارید هیچ گاه به شخصیت او بی احترامی نکنید. فراموش نکنید او الان فردی مستقل است و با هر رفتاری که این استقلال را به خطر اندازد مقابله می کند.
2. در عین حال که در برابر رفتارهای نادرست فرزندتان قاطع و محکم هستید، عصبانی نشده و پرخاشگری نکنید.
3.به صحبت های وی خوب گوش دهید و با او صحبت کنید تا از این طریق به علّت رفتارهای پرخاشگرانه اش پی ببرید.
4. در گفتگو با فرزندتان و در مخالفت با رفتارهای نادرست او دلسوزی، علاقه و محبتتان را به وی نشان داده و نشان دهید که نگران حال او هستید. به او بگویید که قصد کمک کردن به وی را دارید و نمی خواهید او را تنبیه و یا حتّی سرزنش کنید.
5.از ایجاد محدودیت و سختگیری شدید و همچنین سهل گیری و آزادگذاری وی اجتناب نمایید؛ زیرا در هر دو حالت ذکر شده ارتباط والدین و نوجوان از قاطعیت و استواری برخوردار نخواهد بود. در حقیقت در شیوه اول نوجوانی در سن و سال فرزند شما به دنبال راه گریز از زیر سلطه والدین خواهد بود که در این صورت مجالی برای برقراری ارتباط مناسب وجود نخواهد داشت، زیرا که فاصله ها به قدری به علت سختگیری و محدودیت زیاد می گردد که دیگر مجالی برای پیوند وجود نخواهد داشت. در حالت دوم نیز والدین از اقتدار کافی برای نوجوان برخوردار نبوده و در واقع احساس نیاز به برقراری ارتباط از طرف نوجوان احساس نخواهد شد؛ در حالی که چنین نیازی به صورت یک عامل درونی همچنان پا برجاست و خلأهای حاصل از آن دیر یا زود آشکار خواهد شد.
6.عدم اعمال اجبار والدین در پذیرش تفکرات خود؛ زیرا زمانی که والدین سعی میکنند فرزندان نوجوان خود را با ملاکها و معیارهای شخصی خود که در اغلب موارد برگرفته از شرائط تربیتی شخص خودشان و خواستهها و تمایلات دوران نوجوانیشان است، موافق کنند، با حالت عناد و سرکشی نوجوان مواجه خواهند شد؛ زیرا نوجوان فاصله عمیقی را بین خواستههای خود و والدین احساس خواهد کرد.
7. توجه به ارزش ها، استعدادها و توانایی های فرزندتان: توجه به ویژگی های مثبت و مفید فرزندتان و ارزش و بهاء دادن به وی بسیاری از نیازهای روحیاش را ارضاء می نماید؛ زیرا افراد و به ویژه نوجوانان بسیار تحت تأثیر توجه مثبت اطرافیان و به ویژه والدین خود قرار میگیرند.
8.از نظارت های بازپرسگونه خودداری نمایید: به جای چنین روش هایی که اغلب سبب سلب اعتماد نوجوان نسبت به اطرافیان و والدین میشود، با نظارت از راه دور و به صورت غیر مستقیم میتوان جهت گیری رفتارهای نوجوان را در نظر داشت و در صورت بروز مشکل او را راهنمایی کرد؛ در غیر این صورت نظارت های شدید و کنترل های مستمر نتایج سودمندی نخواهند داشت.
9.به خاطر داشته باشید که در دوران نوجوانی نقش تربیتی پدر بیشتر از مادر است. پدر بر خلاف مادر وظیفه دیگری در تربیت فرزند بر عهده دارد. بهتر است باید و نبایدها توسط پدر به فرزند منتقل شود. چنانچه مادری چنین کاری را انجام دهد، با توجه به اینکه ابزار لازم برای این کار را ندارد، با شکست روبرو می شود. نوجوان از پدر خود حرف شنوی بیشتری دارد. باید تمام تلاش خود را به کار گیرید که به عنوان پدر نوجوان، در زمینه تربیت فرزند فعال شوید و در تربیت او نقش خود را ایفا کنید. در غیر اینصورت هر چند مادر تمام تلاش های خود را به کار گیرد، نتیجه دلخواه و مطلوب حاصل نمیشود. به یاد داشته باشید در سنین نوجوانی برای تربیت فرزند، نیاز به قدرت احساس می شود و منبع قدرت در خانواده مرد است، پس باید پدر به عنوان منبع قدرت خانواده در تربیت فرزندتان نقش خود را به صورت کامل ایفا کند.
10. با او به گونه ای رفتار کنید که احساس کند در کنار او هستید نه در مقابل او.
11. در طول هفته زمانی را مشخص کنید و با او صمیمانه با او درباره موضوعات مختلف صحبت کنید.
12. هرگاه از او اشتباهی دیدید سعی کنید به هیچ عنوان به صورت مستقیم به او تذکر ندهید.
13. هفته ای یکبار همراه او به تفریح بروید.
14. همانطور که در بالا اشاره شد فرزند شما در سنی قرار ندارد که توقع داشته باشید او از شما اطاعت کند. داشتن چنین توقعاتی می تواند روابط شما و فرزندتان را با مشکلات زیادی روبرو کند.
15. با او در زمینه توقعات و خواسته هایش صحبت کنید و با او به گونه ای رفتار کنید که او را درک می کنید.
موفق باشید.