علی مهرپرور
چگونه دین آدمی را از پوچگرایی و بیهدفی نجات میدهد؟
چگونه دین میتواند آدمی را از پوچگرایی و بیهدفی در زندگی نجات دهد؟
مشاور: قربان منتظمی
سلام. با تشکر از مراجعه شما به سایت راسخون و عذرخواهی بابت تاخیر در پاسخگویی به دلیل وجود مشکلات فنی؛
پوچی از کجا میآید؟
1- نقص معرفتی: انسان وقتی به سوالهای بزرگ زندگی مثل "از کجا آمدهام؟" و "به کجا میروم؟" پاسخ قانعکنندهای پیدا نکند، احساس پوچی میکند.
2- مشکلات روانی و اجتماعی: مشکلاتی مثل ناکامی، شکست، تعارضات فکری و مشکلات خانوادگی میتوانند به احساس پوچی منجر شوند.
امام على علیه السلام فرمودند: لَیستِ الرَّوِیَّةُ کَالمُعایَنَةِ مَع الإبْصارِ ؛ فقد تَکذِبُ العُیونُ أهلَها، و لا یَغُشُّ العقلُ مَنِ اسْتَنْصحَهُ؛ نگاه کردن چون بینایى یافتن نیست؛ زیرا گاه چشم ها به صاحبان خود دروغ مى گویند، اما عقل به کسى که از او مشورت خواهد خیانت نمى کند.[نهج البلاغه: حکمت 281]
این حدیث شریف به ما می آموزد که تکیه صرف بر حواس پنجگانه برای شناخت حقیقت کافی نیست، زیرا حواس گاهی ما را گمراه میکنند. اما عقل، به عنوان ابزار برتر شناخت، میتواند ما را به سوی حقیقت هدایت کند.
عقل میتواند ما را به سمت شناخت خداوند و معنویت هدایت کند و به این ترتیب، زندگی ما را از معنا و هدف پر کند.ب رای رهایی از پوچگرایی، باید از عقل خود استفاده کنیم و به دنبال حقیقت بگردیم.
دین چگونه به ما کمک میکند؟
1- دین به عنوان راهنما و پاسخگو: دین با ارائه پاسخهای جامع به پرسشهای بنیادی انسان، مانند چرایی وجود، هدف زندگی و سرنوشت پس از مرگ، به او احساس معنا و هدف میدهد. این پاسخها به انسان کمک میکند تا در دنیایی پر از ابهام و عدم قطعیت، احساس امنیت و آرامش کند.( زندگی، مرگ و هدف آفرینش)
2- ایجاد امید و انگیزه: دین به انسان امید به آینده و زندگی پس از مرگ میدهد و او را به سمت اهداف والا هدایت میکند.
3- دین به عنوان ایجادکننده ارتباط: دین انسان را به جامعهای بزرگتر وصل میکند و احساس تعلق و همبستگی را در او تقویت میکند. این حس تعلق، به انسان کمک میکند تا با احساس تنهایی و انزوا مقابله کند.( ایجاد حس تعلق و اجتماع)
4- دین به عنوان ارائه دهنده ارزشها و اخلاقیات: دین به انسان ارزشها و معیارهای اخلاقی را ارائه میدهد که به او کمک میکنند تا تصمیمات درست بگیرد و زندگی با معنایی داشته باشد. این ارزشها به انسان جهتدهی میکنند و به او کمک میکنند تا در زندگی خود هدفمند باشد.
5. دین به عنوان کاهشدهنده اضطراب و استرس: دین با ارائه امید به آینده و زندگی پس از مرگ، به انسان کمک میکند تا با مشکلات و سختیهای زندگی بهتر کنار بیاید و اضطراب و استرس خود را کاهش دهد.( راهکارهایی برای مقابله با مشکلات زندگی)
در کل، دین با ارائه پاسخ به سوالات اساسی زندگی، ایجاد امید و انگیزه، کاهش اضطراب و استرس، ایجاد حس تعلق و ارائه ارزشهای اخلاقی، به انسان کمک میکند تا از احساس پوچی و بی هدفی رها شود و زندگی معناداری داشته باشد.
به عبارت سادهتر، دین به انسان کمک میکند تا:
1- هدف زندگی خود را بشناسد.
2- به آینده امیدوار باشد.
3- با دیگران ارتباط برقرار کند.
4- اخلاقی زندگی کند.
5- آرامش و رضایت درونی را تجربه کند.
راهکارهایی برای دینداری اصیل و پرهیز از پوچگرایی
1. شناخت عمیق دین:
مطالعه منابع معتبر: برای شناخت دقیق دین خود، به سراغ منابع اصلی و معتبر بروید. قرآن کریم برای مسلمانان و کتاب مقدس برای مسیحیان، نمونههایی از این منابع هستند.
شرکت در جلسات آموزشی: شرکت در جلسات و دورههای آموزشی دینی، به شما کمک میکند تا مفاهیم دینی را بهتر درک کنید و سوالات خود را مطرح کنید.
مشورت با علما و روحانیون: مشورت با افراد آگاه و باتجربه در زمینه دین، میتواند راهنمای خوبی برای شما باشد.
امام صادق علیه السلام فرمودند: هر که از طریق [مجذوب شدن به شخصیت] اشخاص به این دین در آید همان اشخاص همچنان که او را به آن در آورده اند از آن خارجش کنند و کسى که از طریق کتاب و سنّت به این دین وارد شود، کوه ها بجنبند و او نجنبد (در عقیده و دینش متزلزل نشود). [بحار الأنوار : 2/105/67]
2. عمل به آموزههای دینی:
نماز و عبادت: انجام فرایض دینی مانند نماز، روزه و ...، ارتباط معنوی شما را با خداوند تقویت میکند.
اخلاق نیکو: تلاش برای داشتن اخلاق نیکو و رفتار پسندیده، از مهمترین اصول دینی است.
کمک به دیگران: کمک به نیازمندان و خدمت به جامعه، از جمله اعمال پسندیده در همه ادیان است.
3. ارتباط با جامعه دینی:
شرکت در مراسم مذهبی: شرکت در مراسم مذهبی مانند نماز جماعت، مراسم عزاداری و جشنها، به شما احساس تعلق به یک جامعه دینی میدهد.
دوستی با افراد مذهبی: ارتباط با افرادی که به دین پایبند هستند، میتواند الگوی خوبی برای شما باشد و شما را به سمت رشد معنوی سوق دهد.
4. تفکر و تعقل:
بررسی دلایل: به جای پذیرش کورکورانه، سعی کنید دلایل و منطق پشت آموزههای دینی را درک کنید.
تامل در آیهها و احادیث: با تامل در آیات قرآن و احادیث، به عمق معانی آنها پی ببرید.
پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند: اِنَّما یُدْرَکُ الْخَیْرُ کُلُّهُ بِالْعَقْلِ، وَ لا دینَ لِمَنْ لا عَقْلَ لَهُ؛ همه خوبى ها با عقل شناخته مى شوند و کسى که عقل ندارد، دین ندارد.[تحف العقول، ص ۵۴]
5. پرهیز از افراط و تفریط:
اعتدال در دینداری: از افراط و تفریط در دین پرهیز کنید. نه آن قدر سختگیر باشید که از دین زده شوید و نه آن قدر سهلگیر که به اصول دین بیتوجه باشید.
توجه به شرایط فردی: دین باید با شرایط زندگی و شخصیت هر فرد سازگار باشد.
6. ارتباط با طبیعت و خلقت:
تفکر در آفرینش: با تامل در طبیعت و آفرینش، به عظمت و قدرت خداوند پی ببرید.
امام علی علیه السلام فرمودند: "لَا عِبَادَةَ کَالتَّفَکُّرِ فِی صَنْعَةِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ"؛ یعنی: هیچ عبادتى همانند فکر و اندیشه در آفرینش نیست.(حارالانوار، ج 68، ص 324)
7. جستجوی حقیقت:
مطالعه و تحقیق: به طور مستمر به دنبال کسب دانش و اطلاعات جدید در زمینه دین و معنویت باشید.
امام صادق علیه السلام فرمودند: لَستُ اُحِبُّ أن أرَی الشّابَّ مِنکُم إلاّ غادِیاً فی حالَینِ: إمّا عالِماً أو مُتَعَلِّماً؛ دوست ندارم جوانی از شما را جز بر دو گونه ببینم: دانشمند یا دانشجو.(امالی طوسی ص ۳۰۳)