سعید عظیمی
نشانههاي اضطراب کودکان و نوجوانان چيست؟
نشانههاي اضطراب کودکان و نوجوانان چيست؟
مشاور: نيـــــــــــايـــــــــش
ج: اضطراب با توجه به شدت و ضعف عوامل آن، نشانههاي متفاوتي دارد. در مرحلهي ابتدايي؛ تکان دادن دست و پا، بالا کشيدن شلوار، گزيدن و ليسيدن لب، و بازي با اشيايي چون خودکار، موي سر، دکمهي پيراهن و.... اين نشانهها، گوياي اضطراب عمومي است که در همگان وجود دارد و چندان نگران کننده نيست. کودک يا نوجوان، مشغول انجام تکاليف است و چون برنامهي مورد علاقهاش در تلويزيون آغاز شده، اضطراب دارد و دائم دست يا پايش را تکان ميدهد. در مرحلهي شديدتر؛ اختلالات رفتاري يا عادات عصبي )مانند ناخن جويدن، کندن پوست لب يا مو، کشيدن پوست يا مو، کندن زخم بدن، فشار دادن دندانها(، فرو ريختن دل، پرخاشگري، و تيک ، يعني پرش عصبي)مانند چشمک زدن، بالا انداختن ابرو، غنچه کردن دهان( دست و پاي سرد، بيخوابي، کابوس، تکرر ادرار و.... اين نشانهها گوياي عامل جديتر اضطراب هستند و بايد بدانها توجه شود. مهمترين علل اضطراب در اين مرحله، فشارهاي روحي - رواني ناشي از اختلافات و درگيري پدر و مادر، فرزند جديد و... است. در مرحلهي بسيار شديد )حملهي وحشتزدگي(؛ پريدن رنگ صورت، عرق کردن دستها و بدن، افزايش سرعت تنفس، تهوع و سرگيجه، تپش شديد قلب، ريختن ادرار و.... اين نشانهها که گوياي سيستم عصبي سمپاتيک )فرآيندي طبيعي در بدن انسان( است، نشان از عاملي بسيار شديد، چون ترسي ناگهاني، صحنهاي دلهرهآور يا کابوس دارد که بايد زمينههاي آنها از بين برود. زيرنويس=سيستم عصبي سمپاتيک، اعضاي داخلي را به وسيلهي اعصاب نخاعي به مغز مرتبط، و هنگام بروز استرس، آنها را براي عمل آماده ميکند و سبب انقباض عمومي ماهيچهها، گشاد شدن مردمک چشم، کاهش ترشح بزاق، گشاد شدن راههاي هوايي ريه، باز شدن روزنههاي عرق در پوست و افزايش تعريق، تنگ شدن و سفت شدن رودهها و شل شدن مثانه ميشود )وراپيفر، استرس و روشهاي مقابله، ص 57 و 58(. . نشانههاي اضطراب براي نوجوانان و بزرگسالان، افزون بر موارد پيش گفته، عبارتند از: تمايل به کارهاي سبک، عدم تمرکز، انزواجويي، يبوست و درد دل، کاهش هورمون جنسي، مشکلات خواب، افزايش گرايشهاي وسواسي )بررسي قفلها، چراغ، شير آب و...(، نوشيدن مشروبات الکلي، سيگار کشيدن، کم خوري، بياهميتي به وضع ظاهر، رانندگي وحشيانه، ناتواني در تصميمگيري، اختلال در حافظه، افزايش افکار خود انتقادگرانهي منفي، اختلال در ترشح هورمونها و...؛ براي مثال، سبب افزايش تيروکسين و در نتيجه، کاهش وزن، افزايش ضربان قلب، عصبانيت و بيخوابي ميشود. باعث افزايش کورتيزون و در نتيجه، کاهش توانايي فرد در برابر عفونتها و ساير بيماريها خواهد بود. اضطراب، سبب افزايش کلسترول ميشود که عامل مهمي در حملههاي قلبي است.