با عرض سلام خدمت برادر گرامی! اجمالا باید بگوییم که در صورت صحت این مطلب اشکال شرعی بر ان وارد نیست چون هر مردی در اسلام می تواند قبل یا بعد از وفات همسرش با رعایت موازین شرع ازدواج نماید و به خلاف زنان مرد لازم نیست که بعد از وفا ت همسر مدتی از ازدواج پرهیز نمایید واز نظر اخلاقی نیز چون این مطلب قبح عقلی ندارد و نسبت به حسن و قبح بلا اقتضا می باشد اشکالی بر ان وارد نمی باشد در ضمن اینکه در همین روایات نیز وارد شده که ان حضرت بنا به درخواست حضرت فاطمه ع در هنگام وفات با دختر خواهر ایشان یعنی امامه ازدواج نمودند. اولین همسر امیر مومنان علی (ع) حضرت فاطمه (ع)بوده است. تا زمانی که ایشان در قید حیات بودند، امام علی با زن دیگری ازدواج نکرد. از وصیت های حضرت زهرا (ع) این بود که بعد از او با امامه دختر عاص که در حقیقت دختر زینب (خواهر حضرت زهرا(ع)) بود ازدواج کند تا به فرزندانش سخت نگذرد. [۱] بنا بر این ازدواج با “امامه” اولین ازدواج حضرت علی (ع) بعد از شهادت حضرت زهرا(ع) بوده و سایر ازدواج های آن حضرت بعد از آن اتفاق افتاده است. سید محسن امین در باره همسران علی (ع) آورده است: نخستین همسر آن حضرت، فاطمه زهرا (ع) دخت گرامی پیامبر خدا بوده است. علی (ع) تا زمانی که فاطمه در قید حیات به سر می‏برد همسر دیگری اختیار نکردند. پس از شهادت حضرت فاطمه(س)، آن حضرت با امامه دختر ابو العاص بن ربیع بن عبد العزی بن عبد شمس که فرزند زینب دختر پیغمبر بود ازدواج کرد. ام البنین دختر حزام بن دارم کلابیه، زن دیگری بود که علی (ع) او را به عقد خود درآورد. پس از ام البنین، آن حضرت با لیلی دختر مسعود بن خالد النهشلیة تمیمه دارمیه ازدواج کرد و پس از وی با اسماء بنت عمیس خثعمی پیمان زناشویی بست. اسماء تا قبل از شهادت جعفر بن ابی طالب، همسر وی بود و پس از شهادت جعفر، ابوبکر او را به ازدواج خود درآورد و چون ابوبکر از دنیا رفت، علی )ع) او را به همسری خویش گرفت. یکی دیگر از همسران امیر المؤمنین (ع) ام حبیب دختر ربیعه تغلبیه موسوم به صهبا بوده است. این زن از قبیله «سبی» بود که خالد بن ولید در عین التمر بر آنها حمله برده و ایشان را به اسیری گرفته بود. خوله دختر جعفر بن قیس بن مسلمه حنفی و یا به قولی دیگر خولة دختر ایاس از دیگر زنان آن حضرت بوده است. هم چنین علی (ع) با ام سعد یا ام سعید دختر عروة بن مسعود ثقفی و نیز مخبأة دختر امری القیس بن عدی کلبی پیمان زناشویی بست.[۲] -------------------------------------------------------------------------------- [۱] برگرفته از کتاب سیره و سخن فاطمه/ آیت الله کر یمی جهرمی. [۲] سایت حوزه. در ضمن به مقاله زیر نیز توجه فرمایید: فاطمه(س) رکن علی(ع) است شخصیت بزرگی چون علی(ع) به همسری فاطمه(س) افتخار می کند و همسری با او را برای خود فضیلت و ملاک برتری بر دیگران و شایستگی پذیرش مسؤولیتهای سنگینی چون رهبری جهان اسلام می داند. در پاسخ نامه ای به معاویه، از جمله فضیلتها و امتیازهایی که حضرت به آن اشاره می فرمایند این است که «بهترین زنان جهان از ماست و حمالة الحطب و هیزم کش دوزخیان از شماست.»(1) حضرت علی(ع) در ضمن پاسخ به نامه معاویه می نویسد: «دختر پیامبر (ص) همسر من است که گوشت او با خون و گوشت من در هم آمیخته است. نوادگان حضرت احمد(ص)، فرزندان من از فاطمه(س) هستند، کدام یک از شما سهم و بهره ای چون من دارا هستید؟» فاطمه رکن علی است از مقامهای ممتازی که مخصوص پیامبر (ص) و حضرت فاطمه(س) می باشد، رکن بودن برای علی است. در حدیثی می خوانیم پیامبر (ص) به حضرت علی(ع) فرمودند: «السلام علیک یا ابا الریحانتین، فعن قلیل ذهب رکناک.» (2) چه تعبیر لطیف و زیبایی همان تعبیر حضرت علی(ع) در مورد زن که فرمودند: «زن ریحانه است.» پیامبر(ص) نیز فرمودند: «سلام بر تو ای پدر دو گل ] زینب و ام کلثوم [ به زودی دو رکن تو از دست می روند.» حضرت علی(ع) بعد از شهادت فاطمه خطاب به ایشان فرمودند: «به چه چیزی آرامش یابم ای دختر محمد؟ من به وسیله تو تسکین می یافتم؛ بعد از تو به چه چیزی آرامش یابم؟ علی(ع) بعد از رحلت پیامبر (ص) فرمودند: «این یکی از دو رکن بود» و بعد از شهادت حضرت زهرا(س) فرمودند: «این رکن دیگر است.» مددکار اطاعت الهی انبیا و پیشوایان معصوم تنها راه سعادت و خوشبختی انسان ها را پیروی از دستورهای الهی می دانستند و از این رو بهترین همکار و دوست برای آنان کسی بود که در این راستا به آنها کمک کند. علی(ع) در پاسخ پیامبر که سؤال کردند: «همسرت را چگونه یافتی؟» گفتند: «بهترین یاور در راه اطاعت از خداوند.»(3) تمسک علی(ع) به کلام زهرا(س) حضرت علی(ع)، هنگام ارتحال بزرگ بانوی اسلام حضرت فاطمه(س) و بیان وصایا و حلالیت ایشان، می گوید: «پناه به خدا، تو داناتر و پرهیزکارتر و گرامی تر و نیکوکارتر از آنی که به جهت مخالفت کردنت با خود، تو را مورد نکوهش قرار دهم. دوری از تو و احساس فقدانت بر من گران خواهد بود، ولی گریزی از آن نیست. به خدا قسم با رفتنت مصیبت رسول خدا را بر من تازه نمودی، یقینا مصیبت تو بزرگ است مصیبتی که هیچ چیز و هیچ کس نمی تواند به انسان دلداری دهد و هیچ چیز نمی تواند جایگزین آن شود.» با اینکه حضرت علی(ع) معصوم بوده و تمام گفته های او حجت است، ولی برای تثبیت مطلب، به سخن زهرا(س) تمسک می کند. این نشانگر عصمت حضرت صدیقه طاهره(س) بوده و اینکه تمام رفتار، گفتار و نوشتار او حجت است و از این جهت فرقی بین زن و مرد نیست. تنها تسلی بخش علی(ع) حضرت علی(ع) پس از شهادت فاطمه(س) خطاب به ایشان فرمودند: با چه کسی آرامش یابم ای دختر محمد؟ من به وسیله تو تسکین می یافتم؛ بعد از تو با چه کسی آرامش یابم؟(4) غضب خداوند به غضب فاطمه(س) است حضرت علی(ع) از پیامبر اکرم (ص) نقل نموده که ایشان فرمودند: خداوند عزوجل به خاطر خشم فاطمه، خشمگین؛ و برای خشنودی و رضایت فاطمه راضی می شود. (5) خود در فراق ایشان می فرماید: خدا چنین خواست که او زودتر از دیگران به رسول خدا بپیوندد، پس از او شکیبایی من به پایان رسیده و خویشتنداری از دست رفته، اما آن چنان که در جدایی تو صبر کردم، در مرگ دخترت نیز جز صبر چاره ای ندارم. شکیبایی بر من سخت است. پس از او، آسمان و زمین در نظرم زشت می نماید و هیچ گاه اندوه دلم نمی گشاید. چشمم بی خواب، و دل از سوز غم سوزان است تا خداوند مرا در جوار تو ساکن گرداند. مرگ زهرا ضربه ای بود که دل را خسته و غصه ام را پیوسته گردانید و چه زود جمع ما را به پریشانی کشانید(5) و در حدیث دیگر، خطاب به حضرت فاطمه(س) فرمودند: خداوند برای خشم تو، خشمگین و برای خشنودی تو، خشنود می شود. (6) برگزیده پیامبر (ص) حضرت علی(ع) در مصیبت حضرت زهرا(س) خطاب به پیامبر اکرم(ص) می فرماید: یعنی این صفیه توست، بانویی که صفوه تو، مصطفی و برگزیده توست رحلت کرده و صبر فقدانش برای من دشوار است. (7) مقدم نمودن خواست فاطمه(س) بر خواست خویش در هنگام وصیت حضرت زهرا(س) در پاسخ امام به ایشان و گریستن هر دو، سپس امام سر مبارک فاطمه(س) را به سینه چسباند و گفت: «هر چه می خواهی وصیت کن، یقیناً به عهد خود وفا کرده، هر چه فرمان دهی انجام می دهم و فرمان تو را بر نظر و خواست خویش مقدم می دارم.» (8) پایان شکیبایی علی(ع) علی(ع) که اسوه صبر و استقامت است اما در شهادت حضرت زهرا(س) تأثر و تالم خود را چگونه اظهار می دارد، تا آنجا که بعد از دفن همسر گرامی اش، در حالی که حزن و اندوه تمام وجود او را فرا گرفته بود خطاب به قبر پیامبر (ص) عرضه داشت: خدا چنین خواست که او زودتر از دیگران به رسول خدا بپیوندد، پس از او شکیبایی من به پایان رسیده و خویشتنداری از دست رفته، اما آن چنان که در جدایی تو صبر کردم، در مرگ دخترت نیز جز صبر چاره ای ندارم. شکیبایی بر من سخت است. پس از او آسمان و زمین در نظرم زشت می نماید و هیچ گاه اندوه دلم نمی گشاید. چشمم بی خواب، و دل از سوز غم سوزان است. تا خداوند مرا در جوار تو ساکن گرداند. مرگ زهرا ضربه ای بود که دل را خسته و غصه ام را پیوسته گردانید و چه زود جمع ما را به پریشانی کشانید... اگر بیم چیرگی ستمکاران نبود، برای همیشه اینجا می ماندم و در این مصیبت بزرگ چون مادر فرزند مرده، اشک از دیدگانم می راندم.» (9) پی نوشتها: 1 - بحارالانوار/ج /41 صص 151 و 224. 2 - علامه الحافظ محب الدین الطیری، ذخائر العقبی فی مناقب ذوی القربی/ ص 56. 3 - بحارالانوار/ ج /43 ص 117. 4 - رحمانی همدانی/ فاطمة الزهرا بهجة قلب مصطفی/ ص /578 به نقل از فصلنامه پژوهشی و اطلاع رسانی نهج البلاغه. 5 - کنزالعمال/ ج /12 ص 111. 6 - همان. 7 - نهج البلاغه/ فیض السلام/ خطبه 193. 8 - سیدمحمد کاظم قزوینی/ فاطمة الزهرا من المهد الی اللحد/ صص 610 - 609. 9 - اصول کافی/ ج /1 ص 159. موفق و مؤید و پیروز باشید.