کاریر محترم : ضمن تبریک ماه مبارک رمضان: از حسن اعتمادتان به مشاوره راسخون، تشكر مي‌كنيم. هيچكس از ابتدا بدبخت يا سياه بخت آفريده نشده است. و همه در پيشگاه خدا يكسانند. اينكه شما مي گوييد، شرايط زندگي شماست كه بعضا به دست خودتان رقم خورده است و آثار اعمال و رفتاري است كه خودتان انجام داده ايد. قرآن كريم مي فرمايد: وَ ما أَصابَكُمْ مِنْ مُصيبَةٍ فَبِما كَسَبَتْ أَيْديكُمْ وَ يَعْفُوا عَنْ كَثيرٍ (1): هر مصيبتى به شما رسد بخاطر اعمالى است كه انجام داده‏ايد، و بسيارى را نيز عفو مى‏كند! اما بايد دانست كه انسان در هر شرايطي كه باشد، فقير باشد يا غني، مريض باشد يا سالم، غريب باشد يا در شهر خود، تنها باشد يا در جمع، در هر شرايطي وظيفه اي دارد و بايد به آن عمل كند. اگر از انجام وظيفه اش كوتاهي كند، مواخذه خواهد شد. شما نيز در هر شرايطي كه هستيد بايد بر مبناي آنچه خدا از شما خواسته است عمل كنيد و براي رهايي از اين افكار، معنويت را در خود تقويت كنيد. مثلا به مسجد برويد و با اهل ايمان نشست و برخاست داشته باشيد. قرآن زياد بخوانيد و به معاني آن نيز توجه داشته باشيد. مهم اين است كه بدانيم بايد در مقابل اعمالي كه انجام داده ايم يا نداده ايم پاسخگو باشيم. اما نكته ديگر اينكه هيچكس نمي تواند از آينده و غيب خبر دهد جز خداوند. پس اينكه كسي آينده را پيشگويي مي كند دروغ است. قرآن كريم مي فرمايد: وَ ما تَدْري نَفْسٌ ما ذا تَكْسِبُ غَداً وَ ما تَدْري نَفْسٌ بِأَيِّ أَرْضٍ تَمُوتُ إِنَّ اللَّهَ عَليمٌ خَبير(2): و هيچ كس نمى‏داند فردا چه به دست مى‏آورد، و هيچ كس نمى‏داند در چه سرزمينى مى‏مي رود؟ خداوند عالم و آگاه است! پس حرف هيچ پيشگو و رمالي در مورد آينده انسان صحيح نيست. چرا كه چنين اشخاصي از دانستن آينده خود نيز عاجزند. اميدواريم در اين ماه كه ماه خداست، خداود همه ما را از وسوسه ها و افكار پليد شيطاني نجات دهد. پي نوشت ها: 1. شوري(43) آيه 30. 2. لقمان(31) آيه 34. سرنوشت انسان با دست او رقم می‏خورد و همو است كه با استفاده از آزادی و اختیار خویش آینده خود را می‏سازد. مشیت الهی بر این تعلق گرفته كه انسان كارهای خود را با حریت و انتخاب انجام دهد، یعنی انسان طبعاً و ذاتاً در انتخاب و گزینش و یا ترك و رها كردن كاملاً آزاد است و دست او در فعل و ترك هر كاری كاملاً باز می‏باشد. سرنوشت انسان توسط خداوند این گونه رقم خورده كه هر انسانی با اختیار و اراده خود، راه سعادت و خوشبختی یا شقاوت و بدبختی را انتخاب كند. انسان در اثبات این حالت درونی یعنی اختیار داشتن در انجام و ترك كارهای خود به دلیل و گواهی خرد و وجدان خود به چیز دیگری نیاز ندارد، زیرا هر فردی در عین میل و علاقه به انجام عملی، خود را بر ترك آن توانا می‏بیند. هم چنین است عكس آن. اگر در كارهای خود مانند: خوردن، آشامیدن، خوابیدن، راه رفتن، مطالعه كردن، حرف زدن و... دقت كنید به روشنی و با عمق جان می‏یابید كه در كارهای خود كاملاً آزادید و عاملی از درون یا بیرون شما را مجبور نمی‏كند. قرآن در تأیید داوری فطرت و حكم خرد، آزادی انسان را زیربنای تشریع دانسته و سرنوشت آدمی را در دست خود می‏داند: "وَأَن لَّيْسَ لِلْإِنسَانِ إِلَّا مَا سَعَى‏؛[1] بر آدمی جز نتیجه تلاش وی چیزی نیست". نیز می‏فرماید: "كُلُّ نَفْسٍ بِمَا كَسَبَتْ رَهِينَةٌ ؛[2] هركسى در گرو چيزى است كه كسب كرده است. ". در آیه دیگر به بیان رساتر فرمود: "مَنْ عَمِلَ صَالِحاً فَلِنَفْسِهِ وَمَنْ أَسَآءَ فَعَلَيْهَا وَمَا رَبُّكَ بِظَلاَّمٍ لِّلْعَبِيدِ؛[3] هر كس كار نیكی انجام دهد، به سود خود انجام داده و هر كس كار بد انجام داده است، بر زیان خود او می‏باشد و خدای تو بر بندگان ستم نمی‏كند". از نظر قرآن و عقل، انسان سرنوشت خود را با دست خویش تعیین می‏كند. این مطلب با علم خدا به این كه عاقبت انسان چگونه خواهد شد، نیز انسان چه كارهایی را انجام خواهد داد ناسازگار نیست، زیرا علم خدا در مورد انسان بدین گونه است كه خدا می‏داند انسان با اختیار خود چه كارهایی را انجام می‏دهد و چه كارهایی را ترك می‏كند. به بیان دیگر علم الهی تعلق گرفته به فعل انسان با شرط اختیار، یعنی خداوند از پیش (ازل) می‏داند كه انسان با اختیار خود كار خاصی را انجام می‏دهد، یا آن را با اختیار خود ترك می‏كند. نیز معلوم است كه این گونه علم تأثیری در معلوم (كار انسان) ندارد، یعنی این گونه نیست كه بگوییم چون خدا می‏داند انسان در فلان روز نماز می‏خواند، نماز خواندن از روی اجبار باشد، بلكه بدین نحو است كه خدا آگاه است انسان در فلان روز با اختیار خود نماز خواهد خواند. برای روشن شدن مطلب مثالی می‏زنیم: شما در كنار خانواده خود نشسته‏اید، سفره انداخته و غذاهای لذیذ در سفره چیده شد و همه آماده خوردن شدند. در این جا می‏دانید اعضای خانواده غذا خواهند خورد. آیا این كه قبلاً آگاه بودید و به غذا خوردن اعضای خانواده علم پیدا كردید تأثیری در خوردن آن‏ها دارد؟ مسلّماً نه. برای آگاهی بیشتر از مسئله، كتاب انسان و سرنوشت استاد شهید مطهری را مطالعه فرمایید. -------------------------------------------------------------------------------- [1]. نجم(53) آیه 39. [2]. مدثّر (74) آیه 38. [3]. فصلت (41) آیه