پرسش :

در جنگ بدر چرا پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ تعداد زيادي از دشمن را کشت؟

پاسخ :
يکي از نبردهاي بزرگ مسلمانان با مشرکين جنگ بدر است. در نيمه جمادي الاولي سال دوم هجرت گزارشي به مدينه رسيد که کاروان قريش به سرپرستي ابوسفيان از مکه به شام مي رود.
پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ براي تعقيب کاروان تا «ذات العشيره» رفت و تا اوائل ماه ديگر، در آن نقطه توقف کرد، ولي به کاروان دست نيافت و زمان بازگشت کاروان، تقريبا معين بود. زيرا اوائل پاييز کاروان قريش از شام به مکه باز مي گشت.[1]
هنگام بازگشت کاروان قريش، پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ براي مقابله با آنان از مدينه حرکت نمود و در منزلي به نام «ذقران» فرود آمد و در انتظار عبور کاروان بود. از سوي ديگر به پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ گزارش رسيد که مردم مکه براي حفاظت کاروان از مکه بيرون آمده اند و در همين حوالي تمرکز يافته و طايفه هاي مختلفي در تشکيل ارتش قريش شرکت کرده اند.
سرانجام پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ نيز به همراه مسلمانان براي مبارزه با دشمن در نزديکي آب هاي «بدر» موضع گرفتند و اين جنگ در منطقه بدر صورت گرفت و در اين جنگ چهارده نفر از مسلمانان شهيد و هفتاد نفر از قريش کشته و هفتاد نفر از آنان نيز اسير گشتند.[2]
مهم ترين دليل حمله پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ به کاروان هاي تجاري مشرکان ظلمي بود که مشرکان در حق مسلمانان و به خصوص مهاجران و غصب اموال آنان اعمال کرده بودند و خداوند متعال در آيه اي از قرآن کريم رخصت قتال در برابر ظلم را داده است.[3]
در ادامه همان آيه درباره مظلومين آمده است: آنهايي که به ناحق از ديار شان رانده شده اند جز آن بود که مي گفتند؛ پروردگار ما خداي يکتاست.[4]
امام باقر ـ عليه السلام ـ فرمود که آيات فوق درباره مهاجران نازل شده است.[5] در منابع آمده است که هر زمان در مکه مجروح و يا مضروبي از مسلمانان نزد رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ آمده، از کفار شِکوه مي کرد، آن حضرت مي فرمود که رخصت نبرد ندارد و آيات 39 و 40 سوره حج اين رخصت و اجازه را به پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ داد.[6]
بنابراين در جنگ بدر کفار قريش با امکانات فراوان رهسپار مدينه شدند تا به مسلمانان ضربه بزنند و مسلمانان از خود دفاع کردند و آنان را شکست دادند، اگر منظور پرسشگر، کشتن در هنگام جنگ است اين امر کاملا طبيعي است که در معرکه جنگ چيزي جز کشتن و کشته شدن نيست؛ براي دفاع از جان خود بايد به دشمن ضربه زد و او را کشت يا زخمي کرد و يا وادار به فرار و تسليم کرد.
اينها همان چيزهايي بود که در جنگ بدر اتفاق افتاد، البته لازم به ذکر است رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ پيش از جنگ از مسلمانان خواستند تا از کشتن افرادي که به نحوي در رخدادهاي مکه به ايشان کمک کرده و يا به زور به بدر آمده بودند صرف نظر کنند.[7]
اين بيانگر روح بزرگ و شرح صدر و بزرگواري پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ است.
امّا اگر مقصود کشتن اسيران جنگي باشد، چنين چيزي درست نيست و در تاريخ نيز نيامده است.
بلکه اسرا اغلب با پرداخت فديه و افرادي هم که پول نداشتند با لطف پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ آزاد شدند.[8]

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1ـ فروغ ابديت، جعفر سبحاني.
2ـ تاريخ پيامبر اسلام (صلي الله عليه و آله ) ، محمد ابراهيم آيتي.

پی نوشتها:
[1]. واقدي، المغازي، بيروت، موسسه الاعلمي، بي تا، ج1 ، ص28.
[2]. ابن هشام، سيره ابن هشام، بيروت، دارالمعرفه، ج2، ص706 ـ 708.
[3]. حج / 39.
[4]. حج / 40.
[5]. طبرسي، مجمع البيان، تحقيق رسولي محلاتي، سيد هاشم، تهران، المکتبه العلميه الاسلاميه، ج7، ص87.
[6]. همان، ج7، ص87 ـ 88.
[7]. سيره ابن هشام، همان، ج1، ص629.
[8]. همان، ج1، ص659 ـ 660.
منبع: اندیشه قم